نفت روسیه پس از تحریم‌های غرب کجا می‌رود؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، باتوجه به تحریم‌های اروپا برای فروش محصولات انرژی روسیه که به دنبال شروع درگیری این کشور با اوکراین در فوریه ۲۰۲۳ وضع شد، به نظر می‌رسد آسیا و آفریقا به عنوان مقاصد اصلی صادرات نفت خام روسیه جایگزین اروپا شده‌اند. 

براساس گزارشی از رویترز، قبل از تحریم‌­ها در اواسط سال ۲۰۲۲، بیش از ۶۰ درصد صادرات نفت روسیه به اروپا انجام می‌­شد، به‌طوری که جریان درآمدی سودآوری را برای مسکو از نفت فراهم می­‌کرد که به قطب­‌های مصرفی اروپا از طریق خطوط لوله ارزان ارسال می‌­شد.

صادرکنندگان روسیه برای جبران از دست رفتن درآمدی که از اروپا بدست می آوردند مجبور شدند از سال ۲۰۲۲ قیمت نفت را کاهش دهند تا بتوانند تجارت خود را به بازارهای دورتر گسترش دهند و حجم بالایی از نفت خام را که قبلا از طریق خط لوله منتقل می­‌شد به کشتی­‌های تانکری منتقل کنند.

 گرید اصلی نفت خام روسیه، اورال با تخفیف بیش از ۲۰ دلاری در هر بشکه نسبت به نفت خام برنت (معیار اصلی نقدی در اروپا) فروخته شده است، این درحالی است که میانگین تخفیف در سال ۲۰۲۱ کمتر از ۲ دلار بوده است.

این تخفیف بالا منجر به افزایش قابل توجه در خرید نفت روسیه از سوی کشورهای آسیایی و آفریقایی شده، به‌طوری که واردات نفت توسط این دو قاره در سال ۲۰۲۳ رکورد زده است.  

پیش بینی می‌شود ادامه عرضه با تخفیف نفت از سوی روسیه سبب شود خرید نفت از سوی کشورها در این دو منطقه در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد، این درحالی است که تلاش­‌ها برای کاهش اتکا به سوخت­‌های فسیلی در سیستم‌­های انرژی شدت گرفته است.

داده­‌های ردیابی کشتی از موسسه Kpler نشان می‌­دهند که کل محموله‌­های نفت خام و میعانات گازی روسیه در سال۲۰۲۳ رکورد ۲.۷۵ میلیارد بشکه را شکسته است، به طوری که ۴.۴ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش داشته است؛ این درحالی است که حمل این محموله­‌ها به اروپا ۴۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

جبران کاهش فروش به اروپا سبب شده صادرات به آسیا ۵۶ درصد و به آفریقا ۱۴۴ درصد افزایش پیدا کند. در هر دوی این قاره‌­ها، افزایش سالانه خرید نفت از روسیه در سال ۲۰۲۳ رکورد زده است، و واردات نفت و میعانات را در آنها به بالاترین میزان خود رسانده است.

افزایش صادرات به آسیا و آفریقا سهم صادرات غیراروپایی روسیه را به رکورد ۷۳ درصد رسانده است، درحالی که این سهم در ۲۰۱۹ کمتر از ۴۰ درصد بوده است، که اطمینان می­‌دهد مسکو سال ۲۰۲۴ را با وابستگی بسیار کمتر به بازارهای نفت غربی آغاز کرده است.

 داده‌های Kpler همچنین نشان می‌دهد که کاهش قیمت­‌های نفت روسیه در مقایسه با معیار اصلی نفت اروپا، علاقه زیادی را برای خرید، به‌ویژه در چین و هند برانگیخته است، که مجموعاً ۴۸ درصد از کل جریان نفت روسیه در سال ۲۰۲۳ را تشکیل می‌دهند. مجموع این سهم از خرید نفت روسیه توسط چین و هند در سال ۲۰۲۲  حدود ۳۰ درصد و در ۲۰۲۱ کمتر از ۱۵ درصد است.