بورس یا ارز دیجیتال؟ کدام بازار برای سرمایه‌گذاری مناسب تر است؟

این دو بازار اگرچه هر دو امکان کسب سود از خرید و فروش دارایی‌های مختلف را به کاربان می‌دهند اما تفاوت‌های ذاتی باهم دارند که همین مساله انتخاب بین بورس یا ارز دیجیتال را برای کاربران سخت‌تر می‌کند.

در این مقاله ما بررسی ویژگی‌های ذاتی بازار بورس و بازار ارز دیجیتال، مرایا و معایب هر یک از این بازارها را مشخص می‌کنیم و سپس مشخص می‌کنیم که در انتخاب بین بورس و ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری باید به چه نکاتی توجه شود. برای خرید ارز دیجیتال و سرمایه‌گذاری در این بازار می‌توانید از صرافی ارز دیجیتال رابکس به عنوان یکی از معتبرترین و امن‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کنید.

بورس یا ارز دیجیتال؟ کدام بهتر است؟

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی همواره با ریسک‌ها و پاداش‌ها همراه است اما نوع بازار نیز در میزان این ریسک و پاداش تاثیر دارد. بنابراین، برای پاسخ دادن به سوال بورس یا ارز دیجیتال باید ابتدا با ویژگی‌های این دو بازار آشنا شویم و ریسک‌ها و نقاط قوت آن‌ها را پیدا کنیم. سپس با مقایسه آن‌ها و توجه به شخصیت سرمایه‌گذاری خودمان بازار بورس یا ارز دیجیتال را برای فعالیت سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم.

ویژگی های بازار بورس

برای پاسخ به سوال بورس یا ارز دیجیتال به طور مجزا ویژگی‌های این دو بازار را بررسی می‌کنیم. بازار بورس یا بازار سهام یکی از قدیمی‌ترین بازارهای مالی دنیا است که در آن سهام شرکت‌های رسمی ثبت شده در هر کشور به همراه صندوق‌های قابل معامله رسمی که شامل دارایی‌های مختلف هستند معامله می‌شود. البته بازار بورس شعبه‌های دیگری مثل بورس کالا و انرژی هم دارد که در آن‌ها به جای سهام شرکت‌ها کالاها و انرژی مورد معامله قرار می‌گیرد اما از آنجایی که اکثر سرمایه‌گذاران خرد در بازار سهام فعال هستند به بررسی ویژگی‌های این بازار می‌پردازیم.

طبیعی است که در هر کشوری یک یا چند بازار بورس مجزا وجود دارد که سهام شرکت‌های مربوط به آن کشور در آن مورد معامله قرار می‌گیرد. از آنجایی که فعالیت در بازارهای بورس سایر کشورهای دنیا برای سرمایه‌گذاران ایرانی سخت است و در برخی موارد امکان‌پذیر نیست، بررسی ویژگی‌های بازار بورس را تنها به بازار بورس تهران نسبت می‌دهیم و سوال بورس یا ارز دیجیتال را بر این پایه بررسی می‌کنیم.

بازار سهام در ایران در دو بازار اصلی بازار بورس و بازار فرابورس تعریف می‌شود. خرید و فروش سهام در این دو بازار با یکدیگر فرق چندانی ندارد و کاربران با دریافت کد بورسی می‌توانند سهام موجود در هر کدام از این بازارها را معامله کنند. تفاوت اصلی این سه بازار در نحوه تایید سهام شرکت‌ها است. در بازار بورس سهام شرکت‌های سودده فهرست می‌شود و سخت‌گیری بیشتری برای تایید سهام شرکت‌ها به منظور لیست شدن اعمال می‌شود.

سایر شرکت‌های سهامی در بازار فرابورس لیست می‌شوند اما خود شرکت‌های ثبت شده در فرابورس نیز براساس معیارهای مختلف به دسته‌های متفاوت تقسیم می‌شوند. شرکت‌هایی که با طی کردن فرایندهای خاص تعریف شده وارد بازار فرابورس می‌شوند در بازارهای اول، دوم، کوچک، متوسط و ابزارهای نوین مالی دسته‌بندی می‌شوند. شرکت‌هایی که بدون طی کردن این فرایندها وارد بازار فرابوس می‌شوند در دسته بازار پایه فرابورس فهرست می‌شوند و براساس میزان سرمایه و معاملات به سه دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می‌شوند.

با این توضیحات مشخص می‌شود که سرمایه گذاری در بازار بورس و فرابورس به منزله سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مختلف تولیدی و خدماتی است و ارزش سهام این شرکت‌ها علاوه بر عرضه و تقاصای موجود در بازار به سوداوری یا زیان‌ده بودن شرکت‌ها وابسته است. ریسک سرمایه‌گذاری در این سهام نیز بسته به این که شرکت در کدام یک از بازارهای بورس یا فرابورس ثبت شده است متفاوت است.

در این میان باید توجه داشته باشید که صندوق‌های قابل معامله در بورس نیز وجود دارند که ممکن است دارایی پایه آن‌ها سهام نباشند بلکه به جای آن‌ها طلا، سکه و اوراق بهادار زیرساخت مالی این صندوق‌ها باشد. در این حالت، میزان ریسک سرمایه‌گذاری به دارایی پایه صندوق بستگی خواهد داشت.

بررسی بازار بورس در پاسخ به سوال بورس یا ارز دیجیتال؟

برای سرمایه‌گذاری درست در بازار بورس، سرمایه‌گذاران باید بتوانند باتوجه به داده‌های منتشر شده توسط شرکت‌ها و بررسی شرایط جهانی محصولات و خدمات ارائه شده توسط شرکت‌ها شرایط آینده شرکت را ارزیابی کرده و براساس آن سهام مناسب برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

باتوجه به اینکه فعالیت شرکت‌های بورسی طبق قوانین رسمی انجام انجام می‌شود ریسک فعالیت‌های غیرقانونی در این شرکت‌ها کمتر است و سرمایه‌گذاران از این حهت ریسک کمتری را در بازار بورس متحمل می‌شوند. جدای از این باید توجه داشته باشید که شرایط زیر برای فعالیت در بازار بورس مطرح است.

• بازار بورس ایران هر روز در یک ساعت محدود (۹ تا ۱۲:۳۰) فعال است و در روزهای پنج شنبه و جمعه به کل تعطیل است. بنابراین، ورود و خروج به بازار بورس به زمان‌های خاصی محدود است و ریسک‌های مرتبط با اخبار اعلان شده در ساعات غیرکاری برای سهام وجود دارد. این یک ویژگی منفی برای بازار سهام در انتخاب بین بورس یا ارز دیجیتال است.
• نوسانات سهام موجود در بازار بورس محدود است. بسیاری از سهام مربوط به بورس با دامنه مثبت منفی پنج معامله می‌شوند اما سهامی نیز وجود دارند که با دامنه مثبت منفی ۱۰ یا مثبت منفی ۲ حق معامله دارند. این مساله باعث می‌شود که بیشترین سود یا زیان متحمل شده در روز مشخص باشد و واکنش‌های شدید در بازار دیده نشود. از طرفی این مساله باعث قفل شدن سهام در جهت‌های خرید و فروش نیز می‌شود که امکان ورود به معامله یا خروج از آن را در روزهای مختلف از کاربران دریغ می‌کند.
• شرکت‌های ثبت شده در بازار بورس طبق قوانین دولتی فعالیت می‌کنند و ممکن است در اثر مشکلات به وجود آمده مدت زمان زیادی جلوی معاملات آن‌ها گرفته شود. این مساله باعث می‌شود که سرمایه کاربران در سهام مورد نظظر قفل شود و امکان دسترسی به آن برای مدت نامعلومی وجود نداشته باشد.
• بازار بورس ایران بازار یک طرفه است و کاربران تنها با خرید یک سهم در قیمت پایین و فروش آن در قیمت‌های بالا سود کسب می‌کنند. بنابراین، امکان کسب سود از ریزش بازار بورس ایران برای تریدرها و جود ندارد و برای فعالیت در این بازار باید همواره فرصت مناسب خرید بود. این یک ویژگی منفی برای بازار سهام در انتخاب بین بورس یا ارز دیجیتال است.
• به طور کلی امکان استفاده از اهرم در بازار بورس ایران برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد و تنها در موارد محدودی مانند بازار کالا و در معاملات آتی و اختیار می‌توان از این ویژگی استفاده کرد. این مساله، امکان کسب درامد با سرمایه کم را برای کاربران حرفه‌ای محدود می‌کند اما در مقابل کاربران مبتدی را از فعالیت‌های پرریسک دور می‌کند.

ویژگی های بازار ارز دیجیتال

بازار ارز دیجیتال یکی از جدیدترین بازارهای مالی دنیا است که با ایجاد بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و امروزه به یکی از بازارهای بزرگ مالی در سراسر دنیا تبدیل شده است. در بازار ارزهای دیجیتال رمز ارزهای ساخته شده بر روی بلاک چین‌های مختلف معامله می‌شوند. برای خرید ارز دیجیتال از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده می‌شود که این صرافی‌های می‌توانند به صورت متمرکز یا غیرمتمرکز فعالیت کنند.

بازار ارز دیجیتال یک بازار بین‌المللی است و کاربران از سراسر دنیا در معاملات آن نقش دارند. با این حال هنوز ارزهای دیجیتال به عنوان یک کلاس دارایی در بسیاری از کشورها مورد تایید قرار نگرفته‌ و به همین دلیل پیگیری مشکلات احتمالی در این حوزه از نهادهای قانونی بسیاری از کشورها با مشکل و دشواری همراه است.

در بازار ارز دیجیتال هیچ قانون مشخصی برای اضافه شدن رمزارزهای جدید وجود ندارد و هر شخص یا سازمانی از سراسر دنیا می‌تواند یک رمز ارز جدید تولید کرده و روانه بازار کند. از آنجایی که انجام این کار بسیار ساده است بسیاری از توکن‌های بی‌کاربرد و اسکم نیز در بازار وجود دارند که سرمایه‌گذاری را برای کاربران ارزهای دیجیتال سخت‌تر از بازارهای مالی سنتی مثل بورس می‌کند.

در این میان صرافی‌های ارز دیجیتال متمرکز معمولا سعی می‌کنند ارزهایی را در فهرست معاملاتی خود قرار دهند که حداقل‌های تعریف شده برای توکن‌های قابل قبول را دارند اما در صرافی‌های غیرمتمرکز مثل Pancakeswap هر کاربری می‌تواند با ایجاد یک استخر نقدینگی توکن خود را  لیست کرده و برای فروش قرار دهد. جدای از بی‌کاربرد بودن، امکان تعریف توابعی در قراردادهای هوشمند مربوط به ارزهای دیجیتال وجود که امکان فروش ارز دیجیتال را بعد از خرید از شما سلب می‌کند و عملا کل دارایی شما از بین می‌رود.

با این توضیحات مشخص می‌شود که کاربران برای سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال باید با نحوه بررسی پروژه‌های ارز دیجیتال آشنا باشند و بتوانند پروژه‌های ارزشمند را از پروژه‌های دیگر جدا کنند. برای فعالیت در صرافی‌های متمرکز همه کاربران نیاز دارند که احراز هویت خود را تکمیل کنند که این کار در صرافی‌های ارز دیجیتال معتبری مثل رابکس و والکس در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود. برای فعالیت در صرافی‌های غیرمتمرکز نیازی احراز هویت نیست و کاربران می‌توانند با داشتن کیف پول ارز دیجیتال از این صرافی‌ها استفاده کنند.

بررسی بازار ارز دیجیتال در پاسخ به سوال بورس یا ارز دیجیتال؟

در پاسخ به سوال بورس یا ارز دیجیتال باید ویژگی‌های بازار ارز دیجیتال را نیز بررسی کنیم. برای سرمایه‌گذاری درست در بازار ارز دیجیتال کاربران باید با بررسی وایت پیپر و وبسایت‌های پروژه‌های ارز دیجیتال و استفاده از فیلترهای مناسب بهترین گزینه‌های ارز دیجیتال را از میان هزاران رمز ارز موجود برای سبد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند.

با توجه به اینکه هر شخصی قادر به ساخت توکن و لیست کردن آن برای فروش است ریسک سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال بالا است. به هر حال برای فعالیت در بازار ارز دیجیتال یک سری شرایطی وجود دارد که در ادامه مهمترین آن‌ها آورده شده است.

• بازار ارز دیجیتال یک بازار ۲۴ ساعته است که در تمامی ۷ روز هفته فعال است. بنابراین، سرمایه‌گذاران در هر ساعتی از روز می‌توانند در این بازار فعالیت داشته و به خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازند. طبیعی است که این نکته از منظر ورود و خروج به بازار برای کاربران خوب است اما به دلیل جهانی بودن ممکن است در زما‌ن‌هایی که شما فعالیتی در بازار ندارید، نوسانات شدیدی در بازار اتفاق بیفتد.
• هیچ محدودیتی برای نوسان ارزهای دیجیتال در بازار وجود ندارد و قیمت ارز دیجیتال می‌تواند رشدهای چند صد درصدی را در چند ساعت یا دقیقه تجربه کند یا اینکه متحمل ضررهای بیشتر از ۹۰ درصد شود. این مساله اگرچه منجر به نوسانات شدید در سرمایه کاربر می‌شود از طرفی ریسک قفل شدن در معامله را برای سرمایه‌گذارها از بین می‌برد.

• بازار ارز دیجیتال در صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی یک طرفه است و امکان استفاده از اهرم‌های بالا در آن‌ها وجود ندارد اما کاربران با خرید تتر از صرافی‌های ایرانی و انتقال آن به کیف پول ارز دیجیتال خود می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز به معامله دو طرفه ارزهای دیجیتال بپردازند. که این یک گزینه مثبت برای انتخاب بازار کریپتو در سوال بورس یا ارز دیجیتال است.

• در بسیاری از صرافی‌های بین‌المللی و غیرمتمرکز امکان استفاده از اهرم‌های بالا حتی بیشتر از ۱۰۰ نیز وجود دارد. این مقادیر اهرم اگرچه شانس رشد سریع را در اختیار کاربران حرفه‌ای قرار می‌دهد اما به دلیل ریسک‌هایی که دارد ممکن است منجر به از دست رفتن کل دارایی‌ کاربران شود. بنابراین این گزینه می‌تواند در انتخاب بین بورس یا ارز دیجیتال وزنه را برای ارز دیجیتال سنگین‌تر کند.

بورس بهتر است یا ارز دیجیتال؟

بررسی‌هایی که در بخش‌های قبلی در مورد ویژگی‌های بورس یا ارز دیجیتال انجام دادیم نشان داد که این دو بازار اگرچه هر دو بازارهای مالی هستند اما به طور کل باهم تفاوت دارند. ریسک سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به نسبت بورس بسیار بالا است و به همان نسبت شانس سودآوری نیز به نسبت بالاتر است. مراجع قانونی فعالیت‌های صورت گرفته در بازار بورس را کنترل می‌‌کنند و امکان کلاهبرداری در آن به نسبت ارزهای دیجیتال که فعالیت در آن کاملا ازاد است بسیار کمتر است. بنابراین از این منظر پاسخ بورس یا ارز دیجیتال با درصد بالا به بورس ختم می‌شود.

در کنار این عوامل، فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال به خصوص برای تریدرها مزایای بیشتری به نسبت بازار بورس دارد. در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان وارد معامله خرید یا فروش استقراضی با اهرم‌های مختلف شد که این امکان در بورس وجود ندارد. جدای از این سود کسب شده در بازار ارز دیجیتال دلاری است و این می‌تواند سرمایه کاربران را در برابر تغییر نسبت دلار به تومان خنثی کند. از این منظر نیز پاسخ به سوال بورس یا ارز دیجیتال به ارز دیجیتال نزدیکتر است.

با این توضیحات می‌توان گفت سرمایه‌گذاران براساس میزان ریسک‌پذیری، دانش و نیازهای خود می‌توانند بورس یا ارز دیجیتال را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. با این حال از نظر مدیریت ریسک توصیه می‌شود که سرمایه‌گذاری در هر دو بازار صورت بگیرد و براساس شرایط بازارها نسبت‌های سرمایه‌‌گذاری بین آن‌ها تغییر کند و لزوما سوال بورس یا ارز دیجیتال به معنی انتخاب یا ترجیح یکی از آن‌ها بر دیگری نیست.