اکبر محمودی؛ بازار: هدف از تشکیل مناطق آزاد کنترل ورود و خروج کالا، افزایش سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال، افزایش تولید و در ادامه افزایش صادرات بود. در ماده ۶۵ احکام دائمی برنامه توسعه کشور مقرر شده است که مدیریت یکپارچه در این مناطق اعمال شود. اما در سال های اخیر وضع برخی قوانین دست و پا گیر مثل دریافت مالیات باعث شده تا اکثر تجار و سرمایه گذاران رغبتی در ورود به این مناطق و سرمایه گذاری در این مناطق را نداشته باشند و حتی برخی سرمایه گذاران پروژه های خود را نیمه کاره رها کنند.
آمارهای رسمی در خصوص مناطق آزاد نشان می دهد که سهم مناطق آزاد از صادرات کشور ۲ درصد، سهم مناطق آزاد از اشتغال ۴ درصد، ۱۴۰۰۰ شرکت ثبتی جعلی در مناطق آزاد، قاچاق کالا و ارز ۲۰ میلیون دلار، رشد صفر اقتصادی در یک دهه گذشته و کاهش صادرات کشور به ما می‌گویند که به اهداف خود نرسیدیم.
آنطور که سعید چلندری مدیر عامل شهر فرودگاهی امام خمینی می گوید نشان می دهد که مناطق آزاد درگیر قوانین و مقررات پی در پی هستند که برای فعالیت مناطق آزاد محدودیت ایجاد کرده است.
او اگر چه تاکید دارد که در شهر فرودگاهی امام خمینی به دلیل محصور بودن قاچاق کالا صورت نمی گیرد و در ۸ ماه امسال حدود ۵ میلیارد یورو واردات کالا صورت گرفته است اما معتقد است که در بیشتر مناطق آزاد قاچاق کالا صورت می گیرد و شاید بیشترین انگیزه ای که تجار و سرمایه گذارانی که در مناطق آزاد سرمایه گذاری می کردند معافیت مالیاتی بود. اما متاسفانه این موضوع باعث شده که رغبت و انگیزه سرمایه گذاری بسیار کاهش پیدا کند.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری «بازار» با «سعید چلندری» مدیر عامل شهر فرودگاهی امام خمینی را با هم می خوانیم:
شاید بیشترین انگیزه ای که تجار و سرمایه گذارانی که در مناطق آزاد سرمایه گذاری می کردند معافیت مالیاتی بود. متاسفانه این باعث شد که رغبت و انگیزه سرمایه گذاری بسیار کاهش پیدا کرد
* برای ورود به بحث با توجه به اینکه سالهای سال تجربه فعالیت در مناطق آزاد کشور را دارید و با این مناطق به خوبی آشنا هستید بفرمایید که آیا دریافت مالیات در مناطق آزاد قانونی است؟
موضوع مالیات بر ارزش افزوده از سال ۱۴۰۰ در مناطق آزاد مطرح شد و بسیار مورد انتقاد قرار گرفت. هم اینکه مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد در مناسبت های مختلف مکاتبات زیادی با دستگاههای بالا دستی و دولت انجام دادند که تدبیری اساسی شود که در واقع شاید بیشترین انگیزه ای که تجار و سرمایه گذارانی که در مناطق آزاد سرمایه گذاری می کردند معافیت مالیاتی بود. متاسفانه این باعث شد که رغبت و انگیزه سرمایه گذاری بسیار کاهش پیدا کرد. علیرغم اینکه مدیران عامل مناطق آزاد سراسر کشور رایزنی های بسیار زیادی با نمایندگان مجلس و وزارت اقتصاد داشتند هنوز به نتیجه نرسیده است و مورد انتقاد است. به هر حال باید فکر اساسی در این خصوص صورت بگیرد. مناطق آزاد کشور باید مستثنی شود از این موضوع و این خواسته تمام تجار و مدیران عامل مناطق آزاد کشور است تا بتوان یک رونق و حرکت خوبی را در مناطق آزاد کشور شاهد باشیم.
اگر بخواهیم جلوی قاچاق کالا گرفته شود راهکار آن این است که ساز و کاری برای آنها تعریف شود. مثل مجوزهای پیله وری که در گذشته وجود داشت برای ساکنان شهرهای مرزی مجوزهای پیله وری صادر شود تا آنها بتوانند ارتزاق روزی کنند
* برای کاهش قاچاق کالا چه تدبیری می توان داشت؟
تجربه ای که در سه چهار سال فعالیت در مناطق آزاد در اکثر مناطق آزاد کشور و حتی برخی از مناطقی که مناطق آزاد محسوب نمی شوند مثل بندر عباس که شاید مناطق آزاد نباشند به واسطه اینکه دسترسی های بسیار زیادی از طریق آب به شهرهای مختلف که در حاشیه شهرها استقرار پیدا کرده اند یک سری افراد هستند چه از راه زمینی و چه از راه دریایی به هر حال برخی مرزها که کنترل نمی شود یک سری افراد هستند که امرار معاش می کنند و شاید نشود اسم آن را قاچاق گذاشت ولی این کار را به صورت حرفه ای انجام می دهند ولی بخش قابل توجهی از اینها از طریق همین کالایی که به صورت جزیی وارد می کنند در حال امرار معاش هستند که مورد توجه مسئولان لشگری و کشوری واقع شده است. اما اگر بخواهیم جلوی قاچاق کالا گرفته شود راهکار آن این است که ساز و کاری برای آنها تعریف شود. مثل مجوزهای پیله وری که در گذشته وجود داشت برای ساکنان شهرهای مرزی مجوزهای پیله وری صادر شود تا آنها بتوانند ارتزاق روزی کنند. و یک سری مشوق ها را در مناطق آزاد کشور افزایش دهیم.
روز به روز هم قصد داریم که قوانین سرزمین اصلی را برای مناطق آزاد بگذاریم
* تعداد مناطق آزاد کشور در ایران به عنوان مثال نسبت به سایر کشورها بالا است یا پایین است؟
تعداد مناطق آزاد در ترکیه و چین بالای ۱۰۰ منطقه آزاد است. و در کشور علیرغم تمام تلاش هایی که نمایندگان مجلس داشتند تعداد مناطق آزاد در کشور بسیار اندک است و روز به روز هم قصد داریم که قوانین سرزمین اصلی را برای مناطق آزاد بگذاریم. قطعا این اقدامات نمی تواند انتظاری که از مناطق آزاد داریم را به سرانجام برساند تا بتوانند رشد کنند و بتوانند هم خود و هم منطقه اطراف را توسعه دهند.
صادر کردن قوانین و مقررات پی در پی باعث شده است که برای فعالیت مناطق آزاد محدودیت ایجاد شود یکی از این موارد مالیات بر ارزش افزوده است
* ظاهرا از اهداف تشکیل مناطق آزاد در کشور دور شده ایم؟
هر مناطق آزاد بر اساس پنج محور تشکیل شده است که بتواند آن اهداف را انجام دهد اما صادر کردن قوانین و مقررات پی در پی باعث شده است که برای فعالیت مناطق آزاد محدودیت ایجاد شود. باید ساز و کاری ایجاد شود تا قوانینی که وضع می شود برای مناطق آزاد کمتر شامل شود تا تجار و سرمایه گذاران بتوانند از این مدخل جنس و کالا وارد کنند. اگر نتوانند وارد کنند شاید خدای نکرده در مسیر دیگری بیافتند. تجار و سرمایه گذاران زیادی آمدند در مناطق آزاد کشور سرمایه گذاری کردند یک باره با یک قانونی روبرو می شوند که انگیزه سرمایه گذاری آنها از بین می رود. یکی از این موارد مالیات بر ارزش افزوده است. و بعضا ما شاهد این هستیم که در اکثر مناطق آزاد کشور خیلی از پروژه ها نیمه تمام رها شده و سرمایه گذار انگیزه ای برای انجام پروژه ای که داشته ندارد. پس بنابراین ایجاب می کند که یک نگاه عمیق تری به مناطق آزاد داشته باشیم که این اتفاق قاچاق کالا رخ ندهد.
در خیلی از مناطق آزاد این اتفاق رخ می دهد اما خوشبختانه شهر فرودگاهی امام خمینی به لحاظ اینکه کاملا محصور است و ۱۴ هزار هکتار مساحتی که دارد کاملا محصور است مخصوصا پهنه هوانوردی هیچ گروه یا افرادی نمی تواند بدون آن پروتکل های امنیتی وارد این منطقه آزاد شود
* آیا در حال حاضر از مناطق آزاد قاچاق کالا صورت می گیرد؟
اینکه از مناطق آزاد قاچاق کالا صورت می گیرد یا نه باید گفت که در خیلی از مناطق آزاد این اتفاق رخ می دهد اما خوشبختانه شهر فرودگاهی امام خمینی به لحاظ اینکه کاملا محصور است و ۱۴ هزار هکتار مساحتی که دارد کاملا محصور است مخصوصا پهنه هوانوردی هیچ گروه یا افرادی نمی تواند بدون آن پروتکل های امنیتی وارد این منطقه آزاد شود.
گمرک شهر فرودگاهی امام تنها در ۸ ماه امسال حدود ۵ میلیارد یورو واردات کالا داشته است. تمام این واردات برابر قوانین و مقررات بوده و برای آن قوانین وضع شده است
* آماری واردات کالا در این چند ماه به شهر فرودگاهی امام خمینی را ارائه می کنید؟
گمرک شهر فرودگاهی امام تنها در ۸ ماه امسال حدود ۵ میلیارد یورو واردات کالا داشته است. تمام این واردات برابر قوانین و مقررات بوده و برای آن قوانین وضع شده است. شهر فرودگاهی امام خمینی و گمرک شهر فرودگاهی امام خمینی پتانسیل بالایی دارد که می تواند مناطق آزاد از آن استفاده و بهره ببرد.
سهمیه کالاهای تجاری مناطق آزاد کشور حدود ۴ میلیارد دلار است و تنها در ۵ ماه ابتدای سال شهر فرودگاهی امام ۵ میلیارد دلار کالای وارداتی و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دلار هم کالای صادراتی داشته است
* سهمیه کالاهای تجاری مناطق آزاد کشور چقدر است؟
سهمیه کالاهای تجاری مناطق آزاد کشور حدود ۴ میلیارد دلار است و تنها در ۵ ماه ابتدای سال شهر فرودگاهی امام ۵ میلیارد دلار کالای وارداتی و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دلار هم کالای صادراتی داشته است که می طلبد در صادرات بیشتر توجه کنیم و بتوانیم شهر فرودگاهی امام خمینی را آنطور که شایسته و بایسته است پتانسیل های آنرا بالاتر ببریم و شکوفا کنیم تا مردم کشور از آن بهره مند شوند.
