بازار؛ گروه صنعت: در شرایطی کل زنجیره تولید تا توزیع دارو از جمله داروخانه ها، شرکت های پخش و شرکت های داروسازی در نتیجه پرداخت دیرهنگام معوقات شرکت های بیمه گر در معرض تهدید ورشکستگی قرار گرفته اند، برخی از مسئولان موضوع اصلی را رها کرده اند و به دنبال توزیع دارو در پلتفرم های آنلاین هستند.
مسئله ای که به نظر می رسد برخی به جای توجه به مصلحت نظام دارویی کشور، فقط به دنبال منافع عده ای خاص هستند و به تبعات تصمیمات شان که از نگاه فعالان نظام دارویی می تواند تهدیدی برای سلامت جامعه باشد، توجهی ندارند.
آیین نامه مشخصی برای توزیع اینترنتی دارو نیست
محمدرضا کشاورز عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران درباره ورود پلتفرم های توزیع آنلاین کالا به حوزه دارو به بازار گفت: متاسفانه امروز شاهد هستیم که برخی از نهادهای غیر مرتبط با حوزه دارو در حوزه فعالیت های وزارت بهداشت دخالت می کنند و تولیت این وزارت خانه را به طور کلی به فراموشی سپرده اند.
کشاورز: در کارنامه یکی از همین پلتفرم های متقاضی عرضه آنلاین دارو، فروش داروی سقط جنین ثبت شده که به دلیل همین موضوع هم در دادگاه محکوم شد
وی با اشاره به دخالت های کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، وزارت اقتصاد و هیات مقررات زدایی در حوزه فعالیت های وزارت بهداشت افزود: نمی دانیم چرا برخی از مسئولان ماموریت خودشان را رها کرده اند و در کار وزارت بهداشت که تنظیم گری این امور را بر عهده دارد دخالت می کنند و حتی این وزارت خانه را هم تحت فشار قرار می دهند؟
این داروساز با اشاره به اینکه برای برخی تصمیم گیری در حوزه دارو را به مثابه تصمیم گیری برای محصولاتی همچون چیپس و پفک می دانند ادامه داد: نتیجه چنین دخالت هایی چیزی جز کمبود و گرفتاری برای مردم و کشور نیست. با این تفاسیر دور از انتظار نیست که حضور پلتفرم های فروش آنلاین در حوزه دارو باعث آشفتگی این حوزه شود.
کشاورز تصریح کرد: در کارنامه یکی از همین پلتفرم های متقاضی عرضه آنلاین دارو، فروش داروی سقط جنین ثبت شده که به دلیل همین موضوع هم مجموعه مذکور در دادگاه محکوم شد. البته نکته عجیب اینکه این پلتفرم فقط ۵ میلیون تومان جریمه شد، این درحالی است که اگر این تخلف را یک داروساز یا داروخانه انجام می داد می توانست حتی به ابطال پروانه و جرایم سنگین تری هم بکشد.
به گفته عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران متاسفانه در پلت فرم های عرضه آنلاین دارو هیچ مشخصاتی از ارسال کننده دارو در دست نیست و آن ها همچنان قانون را از طریق نهادهای فراقانونی دور می زنند. علاوه بر این هنوز هیچ آیین نامه مشخصی برای توزیع دارو در پلتفرم های آنلاین وجود ندارد و با این حال اغلب مخاطبان یکی از این پلتفرم ها هر روز شاهد تبلیغات گسترده آن برای سفارش دارو به صورت آنلاین هستند.
پلتفرم ها به جای دارو فرآورده های آرایشی بهداشتی بفروشند
کشاورز با اشاره به اینکه حداقل انتظار می رود برخی از پلتفرم ها متقاضی توزیع آنلاین دارو به قوانین حوزه فناوری اطلاعات کشور پایبند باشند بیان داشت: فروش اینترنتی دارو ممنوع است و هنوز مصوبه ای برای آن نیامده است. اما متاسفانه برخی از این پلتفرم ها با ظرفیت هایی که به لحاظ مالی در اختیار دارند برای نظام سلامت کشور مشکل ایجاد کرده اند.
کشاورز: فقط مهمترین موضوع این است که نباید در حوزه دارو به دنبال حذف داروساز از چرخه توزیع دارو باشیم
وی با اشاره تخفیفاتی که برخی از پلتفرم ها برای تشویق مردم برای ثبت سفارش و دریافت غیر حضوری دارو تبلیغ می کنند افزود: درباره برخی از تخفیفاتی که در حوزه کالاهای دیگر توسط بعضی از همین پلتفرم ها گذاشته می شد هم دیدیم که بعضا حتی گران تر از بازار آزاد می فروشند.
این داروساز در پاسخ به این سوال که حضور پلتفرم های توزیع آنلاین کالا را در کدام بخش از کالاهای داروخانه ای مورد قبول می داند گفت: به نظر می رسد حوزه های آرایشی، بهداشتی و مکمل ها جزو پیشرو ترین بخش ها در حوزه فروش اینترنتی باشند.
وی اضافه کرد: در آیین نامه فروش اینترنتی درباره فرآورده های آرایشی و بهداشتی و مکمل های دارویی هیچ مشکلی وجود ندارد و در عمل نیز عرضه این گروه محصولات بلامانع است، فقط مهمترین موضوع این است که نباید در حوزه دارو به دنبال حذف داروساز از چرخه توزیع دارو باشیم.
کشاورز با اشاره به اینکه اگر قرار است به فروش اینترنتی دارو با حذف داروساز مجوز داده شود در عمل باید دانشکده های داروسازی را تعطیل و از انبار دارو به مردم ارسال کنند؛ چرا که در عمل حذف داروساز از زنجیره منجر به چنین اتفاقی می شود.
نگرانی از تبعات افزایش دسترسی ها در حوزه دارو
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران با اشاره به اینکه موضوع فروش اینترنتی و تبعات احتمالی آن ۲ سال پیش در دانشکده شهید بهشتی مورد بررسی قرار گرفت گفت: متاسفانه آن چیزی که اکنون درباره فروش اینترنتی دارو دنبال می شود حتی از سطح دسترسی ای که در کشورهای پیشرفته داده می شود هم جلوتر رفته است.
کشاورز: حتی در همسایگی کشور خودمان یعنی ترکیه نیز به هیچ عنوان به فروش اینترنتی مجوز نداده اند
وی افزود: این در حالی است که حتی در همسایگی کشور خودمان یعنی ترکیه نیز به هیچ عنوان فروش اینترنتی مجوز نداده اند؛ چرا در عمل نهادهایی که بتوانند کنترل کننده باشند وجود ندارد و از طرفی هم بحث نسخه الکترونیک در ایران با چالش های زیادی همراه است.
کشاورز درباره مشکلات زیرساختی نسخه الکترونیک ادامه داد: هنوز سامانه سپاس (سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایران) به صورت کامل عملیاتی نشده و بیمه ها هم همچنان جزیره ای عمل می کنند. بنابراین اضافه شدن موضوع توزیع دارو از طریق پلتفرم ها نیز بیشتر به ضرر بیماران تمام می شود.
این داروساز تاکید کرد: متاسفانه دیدگاه برخی از مسئولان به حوزه سلامت و دارو آسیب زا است. این درحالی است که در کشورهایی همچون انگلستان از توانایی های داروساز در سطحی بسیار بالاتری نسبت به ایران بهره مند می شوند.
خواسته منطقی پلتفرم ها مورد توجه قرار می گیرد
محمد عبده زاده رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران نیز درباره توزیع دارو توسط پلتفرم های توزیع آنلاین کالا به بازار گفت: شرکت های دانش بنیان و پلتفرم های متعددی در حوزه دارو فعالیت می کنند و انتظاراتی به واسطه فضایی که در اقتصاد دیجیتال ایجاد شده دارند.
عبده زاده: بیمار حق دارد انتظار داشته باشد که داروی مورد نیازش را جلوی در خانه تحویل گیرد
وی افزود: از طرفی نیز داروخانه های فعالی را در کشور داریم که تعدادشان نیز افزایش یافته است. همچنین بحث نگرانی های رگولاتوری را از تامین درست و مشاوره دارو، نقش داروساز و اینکه وظیفه ای که در این حوزه دارد را شاهد هستیم. علاوه بر این درباره توزیع دارو توسط پلتفرم ها، جزئیاتی همچون شرایط حمل، شرایط نگهداری و اینکه بیمار حق دارد انتظار داشته باشد که داروی مورد نیازش را جلوی در خانه تحویل گیرد را باید در نظر بگیریم.
عبده زاده با اشاره به اینکه نمی تواند درباره دارو به عنوان یک کالای سلامت محور بی گدار به آب زد ادامه داد: باید یک الگو برداری مناسبی در این حوزه از کشورهای پیشرفته انجام دهیم و از موفقیت ها و شکست های آن ها در این بخش درس بگیریم. باید ببینیم آن ها چه اقدامی می کنند؟ در اروپا چه اتفاقی رخ می دهد؟ و در نهایت روش درستی را برای کشورمان پیش بگیریم که در آن سلامت بیمار تامین و تضمین شود.
رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: شاید نخست باید به شکل مرحله به مرحله پیش برویم و با داروهایی مثل مکمل ها و اوتی سی ها شروع کنیم. همچنین باید در این پروسه نقش داروساز را لحاظ کنیم. علاوه بر این باید مراقب موضوعاتی همچون تامین، تدارک، قاچاق دارو و غیره باشیم.
وی با اشاره به ضرورت تفکیک انواع داروها ادامه داد: داروهای نسخه ای و بدون نسخه باید به طور کامل مشخص و یک فضای تخصصی و کارشناسی ایجاد شود که متولی انجام آن وزارت بهداشت است.
اتاق بازرگانی به دنبال ایجاد تعامل سازنده و قانونمند
عبده زاده با اشاره به اینکه یک بخشی از موضوع توزیع آنلاین دارو در حوزه اقتصاد دیجیتال و شرکت های دانش بنیانی که در بخش های های تک و فناوری اطلاعات کار می کنند قرار دارد بیان داشت: هم داروسازان و هم فعالان اقتصاد دیجیتال ۲ قشر نخبه هستند که باید به هر ۲ توجه نشان داد.
این داروساز افزود: در حال حاضر بیشترین نوآوری اه را در حوزه آی تی و داروسازی شاهد هستیم و فکر می کنم در اتاق بازرگانی بتوانیم این تعامل را ایجاد کنیم و در نهایت سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت نیز به عنوان نهاد رگولاتور ضوابطی را به کمک وزارت فناوری جمع بندی کنند که هم سلامت مردم تامین شود و هم دسترسی ها بهبود یابد. اتفاقی که می تواند انتظارات منطقی و علمی این بخش ها را تا حد منطقی برآورده کند.
