به گزارش اکوایران؛ ایران، به عنوان یکی از کشورهای غنی از منابع هیدروکربوری، در سال‌های اخیر با بحران ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می‌کند. این چالش، فراتر از صرفا تامین پایدار برق و سوخت، تبعات گسترده‌ای بر روند توسعه اقتصادی، پویایی صنایع مختلف و حفظ محیط زیست کشور به همراه خواهد داشت و نیازمند […]
به گزارش اکوایران؛ ایران، به عنوان یکی از کشورهای غنی از منابع هیدروکربوری، در سال‌های اخیر با بحران ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می‌کند. این چالش، فراتر از صرفا تامین پایدار برق و سوخت، تبعات گسترده‌ای بر روند توسعه اقتصادی، پویایی صنایع مختلف و حفظ محیط زیست کشور به همراه خواهد داشت و نیازمند تدبیری عاجل و همه‌جانبه است.
فعالان این حوزه با اشاره به ناترازی که حوزه انرژی وجود دارد به این نکته اشاره کردند که معضل کمبود انرژی در کشور از چهار منظر فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حکمرانی قابل بررسی است.
علاوه بر چهار معضلی که در حوزه انرژی وجود دارد کارشناسان و فعالان این بخش در ششمین پیش رویداد کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع با محوریت “راهکارهای بازترازی انرژی به نفع تولید” به این نکته نیز اشاره کردند که راندمان پایین نیروگاه‌های گازی و فرسودگی تجهیزات شبکه انتقال برق، وابستگی شدید به گاز و کاهش فشار در میدان پارس جنوبی، هشدار داد که این عوامل نقش قابل توجهی در ناترازی انرژی ایفا می‌کنند.
ریشه‌های ناترازی انرژی
هادی صاحبی رئیس دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت، در این نشست با تاکید بر ریشه‌های ساختاری و مدیریتی ناترازی انرژی، گفت: این معضل از چهار منظر فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حکمرانی قابل بررسی است.
وی با اشاره به راندمان پایین نیروگاه‌های گازی و فرسودگی تجهیزات شبکه انتقال برق، وابستگی شدید به گاز و کاهش فشار در میدان پارس جنوبی، هشدار داد که این عوامل نقش قابل توجهی در ناترازی انرژی ایفا می‌کنند. صاحبی همچنین کاهش سرمایه‌گذاری در بخش انرژی طی ۱۵ سال اخیر و ناکامی در حکمرانی جامع و کارآمد را از دیگر دلایل این بحران دانست و خواستار رویکردی جامع و سیستماتیک برای رفع این مشکل شد.
با توجه به مشکلات مطرح شده صاحبی اصلاح راندمان نیروگاه‌ها، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، تدوین سیاست تعرفه‌گذاری هوشمند و بهینه‌سازی مصرف انرژی را به عنوان راهکارهای پیشنهادی برای عبور از این بحران عنوان کرد.
اصلاح ساختار دیپلماسی انرژی کشور
علاوه بر مشکلاتی که در ساختار انرژی کشور وجود دارد ابراهیم رضایی‌راد نماینده مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در این نشست با تاکید بر اهمیت دیپلماسی انرژی گفت: انرژی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای ژئوپلیتیکی در سیاست خارجی ایران، نقش حیاتی در توسعه و تعاملات بین‌المللی دارد.
وی با اشاره به چالش‌های دیپلماسی انرژی ایران در سایه تحریم‌ها و رقابت با کشورهایی مانند قطر، بر ضرورت بازنگری در سیاست‌های ایران و تقویت همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با کشورهای منطقه و جهان تاکید کرد.
علاوه بر موارد ذکر شده رضایی‌راد، دیپلماسی خط لوله، تحریم‌ها، قراردادهای بلندمدت و قیمت‌گذاری را از جمله ابزارهای دیپلماسی انرژی ایران دانست و خواستار توجه به پیشران‌های دیپلماسی انرژی مانند امنیت انرژی و توسعه پایدار شد.
نماینده مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه با تاکید بر اهمیت حکمرانی مناسب و برنامه‌ریزی جامع، اعلام کرد: برای عبور از بحران انرژی، باید زنجیره تولید، انتقال و مصرف را به شکل یکپارچه مدیریت کرد. تنها در این صورت است که می‌توان آینده‌ای پایدار برای اقتصاد و صنعت کشور متصور شد.
تغییر حکمرانی انرژی
ناترازی‌های موجود در بخش‌های مختلف کشور، نتیجه تصمیمات غلط مدیریتی در سال‌های متمادی است. منصور معظمی، معاون اسبق وزارت نفت بر این نکته تاکید کرده و بر لزوم بازگشت به عقلانیت علمی در اداره کشور، محوریت آموزش نیروهای انسانی متخصص و پایبند به اصول علمی را ضروری دانست.
معظمی با اشاره به افزایش تقاضای انرژی، قیمت‌گذاری نامناسب و ناکارآمدی در مدیریت منابع انرژی، خواستار اصلاح ساختار مدیریتی، رفع تحریم‌ها و منطقی‌کردن قیمت انرژی شد.
اصلاحات بنیادین در اقتصاد و انرژی
حمیدرضا صالحی، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز در این نشست با انتقاد از وضعیت حکمرانی اقتصادی کشور، خواستار اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و مدیریت بخش انرژی شد.
وی معتقد است که بدون تغییرات بنیادین در سطوح بالای تصمیم‌گیری، مشکلات فعلی اقتصاد کشور حل نخواهد شد. صالحی با اشاره به مداخلات دولت در اقتصاد، به‌ویژه در قیمت‌گذاری برق و انرژی، تأکید کرد: این دخالت‌ها مانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شده است.
وی همچنین بر لزوم شفاف‌سازی روابط میان دولت و مردم، اصلاح ساختار حکمرانی، ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و حمایت جدی از بخش خصوصی تاکید کرد. نایب رئیس کمیسیون انرژی با بیان اینکه دولت به موضوع انرژی های تجدید پذیر به عنوان یک کالای لوکس نگاه می کند، لازمه خروج از بحران ناترازی انرژی را اصلاح این دیدگاه و زمینه سازی برای تولید انرژی با استفاده از منابع تجدید پذیر و پاک دانست.
لزوم اصلاح فوری رویه کنونی
اصلاح راندمان نیروگاه‌ها، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، اصلاح سیاست‌های قیمتی و یارانه‌ای، مدیریت مصرف انرژی، تقویت دیپلماسی انرژی و ایجاد ساختارهای مدیریتی یکپارچه، از جمله راهکارهایی است که از سوی این کارشناسان برای برون‌رفت از بحران ناترازی انرژی پیشنهاد شده است.
