سال ۱۴۰۳ با رکود به پایان رسید؛ شاخص مدیران خرید همچنان منفی + نمودار - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد عدد شاخص بخش صنعت هم پس از تعدیل فصلی در محدوده ۵۰ قرار گرفت، این رقم در حالی ثبت شده که براساس الگوی فصلی فعالان اقتصادی بهبود در وضعیت فعالیت‌های کسب و کارها در اسفند ماه را پیش‌بینی کرده بودند.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد عدد شاخص بخش صنعت در این ماه ۵۰.۳ ثبت شده بود. با توجه به داده‌های اعلام شده این سوال مطرح می‌شود که چه عواملی بر شاخص مدیران خرید کل اقتصاد ایران اثرگذار بوده است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد تداوم کاهش این شاخص در اسفندماه تحت تاثیر روند کاهشی چهار مولفه از پنج مولفه اصلی خود قرار گرفته است. به‌طوریکه «میزان تولید محصولات یا ارائه خدمات»، «میزان سفارشات جدید مشتریان»، «موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده» و «میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی» کاهشی بوده است، این در حالی که سرعت انجام و تحویل سفارشات روندی افزایشی داشته است.

شاخص مدیران خرید ترکیبی کل اقتصاد

بر اساس آخرین نظرسنجی انجام شده در بازه زمانی مورد بررسی، عدد شامخ کل برای چهارمین ماه متوالی، روندی کاهشی داشته است. کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان به دنبال افزایش قیمت‌ها، موجب تداوم تقاضای ضعیف مشتریان حتی در اسفندماه شده است، به‌طوری‌که میزان شاخص سفارشات جدید مشتریان برای یازدهمین بار از ابتدای سال تاکنون کاهشی بوده و کمتر از محدوده ۵۰ قرار گرفته است. اگرچه عدد شاخص در مقایسه با ماه قبل بیشتر گزارش است اما با انتظارات روند شاخص مذکور در اسفندماه سال‌های گذشته، تطبیق ندارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، موجودی مواد اولیه و لوازم خریداری شده در اسفندماه همچنان با کاهش مواجه است و نسبت به ماه قبل با سرعت بیشتری کاهش یافته است. در بازه زمانی مورد بررسی نوسانات افزایشی نرخ ارز در کنار مشکلات ناشی از عدم تخصیص ارز و مشکلات گمرکی هزینه واردات مواد اولیه را افزایش داده و تامین این اقلام را برای بسیاری از تولیدکنندگان دشوار کرده است.

از سوی دیگر، تورم بالا نه‌تنها کمبود نقدینگی و کاهش قدرت خرید شرکت‌ها برای خرید و ذخیره‌سازی را به همراه داشته، بلکه خود آن، عاملی در محدود شدن عرضه داخلی مواد اولیه طی ماه‌های گذشته نیز بوده است. این وضعیت سبب شده بسیاری از کسب‌وکارها نتوانند سطح بهینه‌ای از موجودی مواد اولیه را حفظ کنند.

ارزیابی‌ها همچنین نشان می‌دهد، افزایش نرخ ارز، اصلی‌ترین عامل رشد بهای مواد اولیه وارداتی بوده و درعین‌حال در بازار داخلی نیز، فشار هزینه‌های تولید و محدودیت نقدینگی، تولیدکنندگان را در تنگنای مالی بیشتری قرار داده و حاشیه سود بسیاری از بنگاه‌ها را به‌شدت کاهش داده است.

عاملی که افزایش بهای نهاده‌های تولید با وقفه زمانی را به همراه داشت و مستقیما بر تصمیم‌گیری در خصوص قیمت‌گذاری نهایی محصولات اثر بوده است، به‌طوری‌که در اسفندماه نیز همچنان شاهد تداوم فروش محصولات تولید شده و خدمات ارائه شده در سطوح قیمتی بالا بوده‌ایم، هرچند در مقایسه با ماه قبل با شدت کمتری بوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در اسفندماه، موجودی محصول نهایی در انبار یا کارهای در حال تکمیل همچنان برای پنجمین ماه متوالی روندی کاهشی را تجربه کند. در شرایطی که در ماه‌های اخیر به دلیل کمبود منابع انرژی، کمبود نقدینگی و سفارشات محدود مشتریان، سطح فعالیت‌ها کم بوده است و این کاهش تا حدی ناشی از افزایش هزینه‌های تامین مواد اولیه و فشارهای تامین‌ مالی است که باعث محدودیت در تامین نهاده‌ها شده است.

از سوی دیگر ارزیابی‌ نشان می‌دهد ازآنجاکه طی ماه‌های اخیر نیز سفارشات جدید محدود بوده است، بسیاری از بنگاه‌ها نسبت به چشم‌انداز فروش محتاط باقی مانده‌اند و ترجیح داده‌اند سطح موجودی خود را پایین نگه دارند که این وضعیت به‌نوعی بازتاب فضای بی‌ثبات و نااطمینانی حاکم بر فعالیت‌های اقتصادی در آینده است.

از دیگر عوامل اثرگذار در شامخ کل، می‌توان به کاهش میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی اشاره کرد عاملی که نتیجه شرایط رکودی حاکم بر فضای تولید و تقاضاست. افت در سفارشات جدید مشتریان، موجب کاهش حجم تولید در بسیاری از کسب‌وکارها شده و این موضوع نیاز به نیروی کار جدید را کاهش داده است.

از سوی دیگر، نااطمینانی نسبت به آینده فعالیت‌ها، موجب شده بسیاری از کسب‌وکارها از به‌کارگیری نیروی جدید خودداری کنند. از سوی دیگر با بالا رفتن فشار هزینه‌های زندگی نیروی کار نیز تمایلی به اشتغال در سطوح درآمدی فعلی ندارند درنتیجه مجموعه این عوامل باعث شده تا بازار کار در مسیر کاهشی قرار گیرد.

شاخص مدیران خرید بخش صنعت

بر اساس داده‌های نظرسنجی به دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، شاخص مدیران خرید بخش صنعت ایران که به‌صورت فصلی تعدیل شده است، در اسفندماه با ثبت عدد ۵۰.۳ نسبت به ماه قبل بهبود جزئی داشته و در محدوده مرزی ۵۰ قرار گرفته است. سطح این شاخص تحت تأثیر کاهش در سه مؤلفه از پنج مؤلفه اصلی خود قرار گرفته است.

میزان تولید محصولات، سفارشات جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه خریداری شده همگی روند کاهشی داشته‌اند درحالی‌که میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی افزایش یافته و سرعت انجام و تحویل سفارشات نیز طولانی‌تر شده است.