غوغای ترامپ در اقتصاد جهان؛ اثراتی که ماندگار می‌شوند - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، زمانی که دونالد ترامپ در نهم آوریل تعرفه‌های خود را به مدت ۹۰ روز به تعویق انداخت، شاخص سهام S&P 500 تا ۹.۵ درصد رشد کرد، که سریع‌ترین رشد روزانه آن در طول حدود ۱۷ سال گذشته محسوب می‌شود. در این شرایط، تاریک‌ترین سناریوهایی که از سوی سرمایه گذاران پیش‌بینی می‌شد اکنون بعید به‌نظر می‌رسد. پس از هرج‌ومرجی که در هفته قبل اتفاق افتاد این تصمیم می‌تواند آرامش اندکی برای جهان ایجاد کند.

با اینحال، براساس استدلال تحلیلگران اکونومیست، مقیاسی شوکی که از سوی دونالد ترامپ به بازارها وارد شد در تاریخ بی‌سابقه است. او روابط تجاری باثباتی را که آمریکا در حدود نیم قرن گذشته ساخته بود را با سیاستگذاری خودسرانه و عجیب خود جایگزین کرد؛ سیاستگذاری که در آن تصمیمات در شبکه اجتماعی منتشر می‌شوند و حتی مشاوران او نیز نمی‌دانند در آینده چه خواهد شد. از سویی، او همچنان در تقابل تجاری بی‌سابقه‌ای با چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان قرار دارد.

شوک بی‌سابقه تعرفه‌های ترامپ بر بازارها

سرمایه گذاران و شرکت‌ها در همه جا تحت فشار سختی قرار گرفتند. بازارهای جهانی در واکنش به اولین اعلامیه تعرفه‌های ترامپ سقوط کرد، به طوری‌که شاخص S&P 500 حدود ۱۵ درصد ریزش کرد و اوراق خزانه داری بلندمدت فروخته شدند، چراکه صندوق های پوششی مجبور شدند موقعیت‌های اهرمی خود را لغو کنند. دلار، که قرار است پناهگاه امنی باشد نیز سقوط کرد. پس از اینکه تعرفه‌ها به تعویق افتاد، بازارهای سهام صعود چشمگیری داشتند؛ ارزش انویدیا در طول یکروز بیش از ۴۳۰ میلیارد دلار تغییر کرد.

پیامدهای اقتصادی تعرفه‌های ترامپ

با اینحال، حتی پس از توقف تعرفه‌ها، بازدهی اوراق خزانه‌داری همچنان بالاست. سهام جهانی حدود ۱۱ درصد نسبت به بالاترین سطح خود در ماه فوریه کاهش یافته است، که قابل توجیه است؛ چراکه دونالد ترامپ میانگین تعرفه آمریکا را از ماه ژانویه به بیش از ۲۵ درصد افزایش داده است و وعده تعرفه‌های بیشتر، از جمله بر واردات دارو را نیز مطرح کرده است. مشاوران او نیز بی‌تفاوتی قابل توجهی نسبت به خسارات احتمالی تعرفه‌ها بر اقتصاد نشان می‌دهند؛ از نظر آنها، خارجی‌ها هزینه تعرفه‌ها را خواهند پرداخت و ریزش بازار نیز تنها به سرمایه گذاران ثروتمند آسیب می‌زند. ولی ضعیف شدن دلار تضمین می‌کند که تعرفه‌ها سبب افزایش هزینه‌های مصرف کنندگان آمریکایی خواهد شد و به درآمد واقعی خانوار آسیب می‌زند.

ضربه مشابهی نیز به هزینه‌های سرمایه‌ای وارد خواهد شد. شرکت‌ها باید اطمینان داشته باشند که قوانین تجارت جهانی پایدار می ماند تا بتوانند سرمایه گذاری بلندمدت خود را برنامه‌ریزی کنند. به عنوان مثال، اگرچه پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی (WTO) در سال ۲۰۰۱ منجر به انفجار تجارت شد، اما موانع تجاری با آمریکا را کاهش نداد، با اینحال کسب‌وکارها اطمینان حاصل کردند که جنگ تجاری رخ نخواهد داد؛ اثری که اقتصاددانان بعدها آن را معادل کاهش ۱۳ واحد درصدی در تعرفه‌ها برآورد کردند.

تناقض آشکار در اهداف تجاری ترامپ

اما دونالد ترامپ اکنون به این اثر اعتماد را هم برای آمریکا و هم برای شرکای تجاری‌اش توجهی ندارد. هنوز مشخص نیست که او واقعا می‌خواهد در این دوره ۹۰ روزه چه چیزی بدست آورد؛ اهداف ظاهری او برای گرفتن امتیاز از سایر کشورها و بازگرداندن مشاغل تولیدی به داخل آمریکا با یکدیگر در تناقض است. اگر تعرفه‌ها کاهش یابند، بازگرداندن مشاغل تولیدی رخ نخواهد داد. با اینحال، اگر شرکای تجاری تصور کنند که او به سیاست‌های حمایتی متعهد است، چرا باید امتیازی بدهند؟

چشم انداز بن‌بست با چین

رئیس جمهوری آمریکا در هر صورت در یک بن‌بست آشکار با چین قرار دارد که عقب نشینی از آن دشوار خواهد بود. تعرفه‌های جدید آمریکا بر چین به ۱۲۵ درصد می‌رسد و عوارض چین بر واردات از آمریکا نیز به ۸۴ درصد افزایش یافته است. این تعرفه‌ها آنچنان بالا هستند که می‌توانند تجارت کالایی میان دو اقتصاد بزرگ جهان را نابود کنند؛ تجارتی که تاکنون عمیقا درهم تنیده بودند.

بیش از یک دهه است که غرب شکایت‌های بسیاری علیه رویکرد چین داشته است. این کشور مدت‌هاست که روح سازمان تجارت جهانی را نقض می‌کند و مدل سرمایه‌داری دولتی آن که در آن صادرکنندگان با سیستمی یارانه‌ای و تامین مالی دولتی حمایت می‌شوند، با یک نظم شفاف و مبتنی بر قوانین قابل تطبیق نیست. مازاد تولید آن نیز بسیار بالاست، چراکه مصرف داخلی کاهش یافته است. اما هیچکدام از این موارد آمریکا را فقیرتر نمی کند، ولی به این معناست که تجارت با چین عادلانه تلقی نمی‌شود.

تضعیف اتحادها و بی‌اعتمادی جهانی

با اینحال، از منظر نشریه اکونومیست یک جنگ تعرفه‌ای مخرب و غیرقابل پیش‌بینی راه درستی برای مقابله با این مشکلات نیست. تعرفه‌های اقتصادی هر دو طرف آسیب اقتصادی عمیقی ایجاد می‌کند و می‌تواند خطر رویارویی نظامی را نیز افزایش دهد. اسکات بسنت، وزیر خزانه داری آمریکا از انجام یک معامله تجاری با متحدان و برخورد گروهی با چین صحبت می‌کند. اما اکنون که آمریکا متحدان خود را تهدید کرده است و قراردادهای گذشته را زیرپا گذاشته است، آنها کمتر مایل به همکاری خواهند بود.

دونالد ترامپ در طول ۱۰ روز پایه‌های اطمینان بخشی که اقتصاد جهانی بر آنها استوار بود را فرو ریخت و سطح بی‌سابقه‌ای از نوسان و درگیری ایجاد کرد. ممکن است بخشی از هرج‌و‌مرج فعلا فروکش کرده باشد، ولی ساختن چیزهایی که از بین رفته است زمان زیادی می برد.