۴۵ سال فراز و فرود نقدینگی در ایران - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، بررسی آمارهای رشد نقدینگی در ۴۵ سال گذشته نشان می‌دهد رشد نقدینگی در سال ۱۳۶۳ کمترین سطح و در سال ۱۳۹۹ بیشترین سطح خود را تجربه کرده است. 

آخرین آمار نقدینگی کشور که در بهمن ماه سال ۱۴۰۳ منتشر شده نیز نشان می‌دهد نقدینگی در بهمن سال گذشته نسبت به اسفند سال ۱۴۰۲ حدود ۲۶.۵ درصد رشد داشته است.

نقدینگی به مجموع پول در گردش و سپرده‌های بانکی گفته می‌شود که در دسترس افراد و بنگاه‌های اقتصادی برای انجام معاملات است. رشد نقدینگی به افزایش میزان پول در اقتصاد طی یک دوره زمانی اشاره دارد و یکی از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر تورم، نرخ بهره و رشد اقتصادی محسوب می‌شود.

افزایش نقدینگی معمولاً به دلیل افزایش پایه پولی (چاپ پول توسط بانک مرکزی) یا رشد ضریب فزاینده پولی (افزایش وام‌دهی بانک‌ها) رخ می‌دهد. اگر رشد نقدینگی متناسب با ظرفیت تولید و رشد اقتصادی نباشد، می‌تواند باعث افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی شود. در چنین شرایطی، افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات در حالی که تولید به همان میزان رشد نکرده است، منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود.

از سوی دیگر، اگر نقدینگی به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد هدایت شود، می‌تواند به رشد تولید، افزایش اشتغال و توسعه اقتصادی کمک کند. سیاست‌های پولی و مالی دولت، از جمله مدیریت وام‌دهی بانک‌ها و نظارت بر رشد پایه پولی، نقش مهمی در کنترل نقدینگی دارند.

بنابراین، مدیریت صحیح نقدینگی برای حفظ ثبات اقتصادی، کنترل تورم و ایجاد رشد پایدار ضروری است. بی‌توجهی به این شاخص می‌تواند منجر به بحران‌های اقتصادی، کاهش قدرت خرید مردم و بی‌ثباتی بازارهای مالی شود.

نوسان ۴۵ ساله رشد نقدینگی در ایران

آمارهای رشد سالانه نقدینگی در ۴۵ سال گذشته نشان می‌دهد از سال ۱۳۵۸ تا بهمن سال گذشته کمترین سطح رشد نقدینگی مربوط به سال ۱۳۶۳ بوده است. در این سال رشد نقدینگی به سطح ۶ درصد رسیده است. بررسی رشد نقدینگی در ۴۵ سال اخیر حاکی از آن است که تنها رشد زیر ۱۰ درصد نقدینگی مربوط به سال ۶۳ بوده است. 

از سوی دیگر بیشترین سطح رشد نقدینگی کشور در سال ۱۳۹۹ رقم خورده است. در این سال رشد نقدینگی به سطح ۴۱ درصد رسیده است. پس از سال ۹۹ به مرور رشد نقدینگی در کشور کاسته شده و در سال ۱۴۰۲ ایستگاه ۲۴ درصد را لمس کرده است. آخرین آمارهای بهمن ماه سال گذشته از رشد نقدینگی نیز نشان می‌دهد رشد این متغیر در بهمن سال ۱۴۰۳ نسبت به اسفند سال ۱۴۰۲ به سطح ۲۶ درصد افزایش پیدا کرده است. البته باید در نظر داشت که بانک مرکزی در حال کنترل رشد نقدینگی بوده و سعی کرده با سیاست‌های انقباضی از ایجاد خشابی پر برای تورم در اقتصاد جلوگیری کند.