به گزارش اکوایران، ارزیابی کشورهای دارای ذخایر طلا در دنیا نشان می‌دهد پنج کشور «استرالیا»، «روسیه»، «آفریقای جنوبی»، «ایالات متحده» و «چین» بیش از نیمی از ذخایر جهان را به خود اختصاص داده‌اند. ایران به سبب قرار گرفتن روی کمربند کانی‌سازی طلا (کانسنگ پورفیری)، پتانسیل بالایی برای افزایش ظرفیت تولید این ماده معدنی در اختیار […]
به گزارش اکوایران، ارزیابی کشورهای دارای ذخایر طلا در دنیا نشان می‌دهد پنج کشور «استرالیا»، «روسیه»، «آفریقای جنوبی»، «ایالات متحده» و «چین» بیش از نیمی از ذخایر جهان را به خود اختصاص داده‌اند. ایران به سبب قرار گرفتن روی کمربند کانی‌سازی طلا (کانسنگ پورفیری)، پتانسیل بالایی برای افزایش ظرفیت تولید این ماده معدنی در اختیار دارد. با توجه به اطلاعات موجود ذخایر طلا در ایران حدود ۸۰۰ تن است که کشور را در رتبه ۱۸ جهان با تقریبا یک درصد از ذخایر جهان قرار داده است. همچنین تولید کانسنگ طلا از معادن کشور در سال ۱۴۰۲ به ۱۴ تن رسیده است. به عبارت دیگر سهم ایران از تولید معادن طلا در حدود ۰.۴ درصد است. درحالی‌که ذخایر ثبت شده و تولید شمش در کشورهای دارای ساختار مشابه زمین‌شناسی به‌مراتب بالاتر گزارش شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مهمترین عوامل عدم توسعه زنجیره طلا در کشــور را باید در عدم گسترش اکتشافات زمین‌شناسی و عدم دسترســی به فناوری فراوری کانسنگ‌های سولفیدی طلا جستجو کرد.
در گزارشی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران، در ۳۰ سال گذشته تولید جهانی طلا دو برابر شده است، اما به نظر می‌رسد، با توجه به اعمال الزامات سختگیرانه زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی برای راه اندازی معادن جدید، این روند ادامه‌دار نخواهد بود و در آینده با کاهش تولید طلا در سطح جهان روبه‌رو خواهیم بود. به همین دلیل برداشت ذخایر کم عیار و معادن کوچک و متوسط بیشتر مورد توجه قرار خواهند گرفت. ازسوی دیگر، صرف وجود ذخایر طلا نمی‌تواند احتمال مزیتی برای کشورها در بازارهای جهانی باشد؛ بلکه ایفای نقش مؤثر در بانکداری و تبادلات مالی بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین در تولید شمش اهمیت بیشتری خواهد داشت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عرضه شمش طلا به دو صورت اصلی عرضه معدنی و عرضه از محل بازیافت صورت می‌گیرد. عموما محدودکننده در تولید معدنی، میزان ذخایر اقتصادی در دسترس است و کمتر نسبت به قیمت این فلز حساسیت نشان می دهد. در مقابل عرضه از محل بازیافت قراضه حساسیت بیشتری در برابر تغییر قیمت‌ها نشان می‌دهد و نوسان بیشتری را تجربه می‌کند.
وضعیت معادن طلا در کشور
میزان استخراج کانسنگ طلا (اکسیدی و سولفیدی) در کشور در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب ۷،۴۷۱ و ۸،۶۷۲ هزارتن بوده است. با توجه به عیار متوسط معادن کشور، حدود ۱.۶۵ گرم بر تن، فلز محتوای استخراج شده در حدود ۱۲ و ۱۴ تن در سال تخمین زده می‌شود؛ که شامل تنها ۰.۴ درصد از تولید سالانه معادن طلا در جهان می‌شود.
این در حالی است که با توجه به تولید بیش از ۳ هزار تن فلز محتوا از معادن طلای جهان و سهم یک درصدی ایران از ذخایر این فلز، حداقل تولید طلا در کشور باید چیزی در حدود ۳۰ تن در سال باشد. این در حالی که، ترکیه با وجود اینکه زمین‌شناسی مشابهی با ایران دارد، توانسته تعداد معادن فعال طلای خود را افزایش دهد و میزان استحصال آن را از ۱.۴ تن در سال ۲۰۰۱ به ۴۲ تن در سال ۲۰۲۰ تن برساند.
با توجه به گزارش منتشر شده بیشترین پروانه‌های بهره‌برداری در استان‌های خراسان رضوی (۱۰ عدد)، آذربایجان شرقی(۹ عدد) و خراسان جنوبی (۸عدد) صادر شده که در این راستا ذخیره قطعی و احتمالی ثبت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، خراسان و کردستان بیشترین ذخایر طلای کشور را در خود جای داده‌اند.
آسیب‌شناسی زنجیره طلا در کشور
با توجه به رشد قابل توجه تولید شمش طلا در کشور و با توجه به وضعیت کشورهایی که دارای ساختار مشابه زمین‌شناسی دارند، به نظر می‌رسد زنجیره ارزش این فلز در کشور با وضعیت مطلوب فاصله دارد.
مهمترین عوامل توسعه نیافتن زنجیره طلا در کشور را باید در عدم گسترش اکتشافات ناشی با توجه به مداخالت نهادهای ذی‌مدخل در بخش معدن (به‌ویژه سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی و جنگلداری کشور) و عدم دسترسی به فناوری فراوری کانسنگ‌های سولفیدی طلا جستجو کرد.
از سوی دیگر براساس این گزارش در خصوص دلایل عوامل مهم توسعه نیافتن تولید بالادست در زنجیره طلای کشور نشان می‌دهد زنجیره طلا، به دلیل استفاده از سیانور و یون سیانید، همواره امکان آلوده ساختن محیط‌زیست وجود دارد. بر این اساس، سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، به علت ایجاد آلودگی ناشی از نفوذ سیانور (حضور غلظت بالایی از سیانید، تیوسیانید و ترکیبات پیچیده سیانید فلزات در پساب‌های حاصل از فراوری طلا) در مرحله فراوری، با صدور پروانه اکتشاف طلا مخالفت می‌کنند. این در حالی است که می‌توان به‌منظور خنثی‌سازی و سیانیدزدایی محلول‌های حاوی سیانید از پساب‌ها، با هدف جلوگیری از آلوده‌سازی محیط‌زیست و آب‌های زیرزمینی، از روش‌های مختلفی استفاده کرد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه در کشور ذخایر کانسنگ سولفیدی طلا بیشتر از ذخایر اکسیدی است، همچنین با توجه به نرخ تولید معادن در سال‌های گذشته، ذخایر اکسیدی طلا رو به اتمام است؛ لذا بهره‌برداری از کانسنگ سولفیدی طلا اهمیت پیدا می‌کند. استفاده از روش‌های اکسیداسیون در این ذخایر علاوه بر اینکه میزانی از طلای محتوا را به سد باطله می‌فرستد، نیازمند زمان بیشتری جهت تولید محصول است؛ لذا در کل بازیابی کمتری نسبت به روش‌های مختص فراوری کانسنگ سولفیدی دارد. ازاین‌رو ضروری است، تدابیر لازم جهت ایجاد و توسعه واحدهای فراوری مبتنی بر کانسنگ سولفیدی استفاده شود.
