سکوت بانک مرکزی شکست؛ تورم به کف رسید؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، با اینکه مرکز آمار متولی رسمی انتشار آمار تورم است اما این اطلاعات این شاخص توسط بانک مرکزی هم محاسبه و اعلام می‌شود. با این وجود، بانک مرکزی از سال ۱۴۰۱ به بعد دیگر آمار تورم را به صورت رسمی اعلام نکرد.

اخیرا، این نهاد پولی در تازه‌ترین خبری که منتشر کرده، تصویری از روند تورم سالانه و نقطه به نقطه منتشر کرده که به روز شده و آمار این شاخص را تا انتهای آذر ۱۴۰۳ اعلام کرده است. همچنین، جزئیات دیگر این شاخص را در متن خبر به اطلاع عموم رسانده است. بر اساس این خبر، تورم مصرف‌کننده سالانه به سال پایه ۱۴۰۰ در آذر ماه به کمترین سطح خود در ۵۰ ماه اخیر رسیده است. تورم ماهانه نیز رکورد کمترین سطح خود را از ابتدای سال تا کنون شکسته است.

روزه سکوت بانک مرکزی شکست؛ تورم اعلام شد

مرکز آمار به عنوان متولی رسمی انتشار آمار در کشور، مسئولیت اعلام نرخ تورم را بر عهده دارد؛ کاری که تا دو سال گذشته توسط بانک مرکزی هم انجام می‌شد. مرکز آمار در هفته‌های گذشته جدیدترین گزارش تورمی خود را منتشر کرد و در آن نشان داد که تورم ماهانه آذر به ۲ درصد، تورم نقط هبه نقطه به ۳۱.۴ درصد و تورم سالانه به ۳۲.۵ درصد رسیده است. نکته قابل توجه این است که هر سه مقدار نسبت به آبان کاهش یافته‌اند.

بانک مرکزی انتشار آمار تورم را از سال ۱۴۰۱ به بعد متوقف کرده بود اما اخیرا در خبری اعلام کرد که انتشار این آمار را از سر گرفته است. در این خبر، تصویر روند تورم مصرف‌کننده به صورت سالانه و نقطه به نقطه منتشر شده است. همچنین، تصویری هم از وضعیت تورم تولیدکننده به صورت نقطه‌ای و سالانه در ادامه آن پیوست شده است.

بر اساس این تصاویر و توضیحات تکمیلی، تورم ماهانه مصرف کننده در آذر امسال به ۱.۷ درصد رسیده در حالی که در آبان ۳ درصد بوده است. به گفته بانک مرکزی، تورم ۱.۷ درصدی آذر کمترین سطح این شاخص از ابتدای سال تا کنون است.

نکته قابل توجه در انتشار این آمار،  به روز رسانی سال پایه است. تا پیش از آن، سال پایه گزارشات تورمی بانک مرکزی ۱۳۹۵ بود در حالی که اکنون به ۱۴۰۰ تغییر یافته است. سال پایه، سالی است که تغییر قیمت‌ها از آن سال محاسبه می‌شود. جدیدترشدن سال پایه باعث می‌شود تا سبد مصرف خانوارها که در محاسبه تورم از آن استفاده می‌‌شود به روز تر باشد و از همین رو، تورمی که به دست می‌آید انطباق بیش‌تری با واقعیت داشته باشد.

طبق اعلام بانک مرکزی، تورم نقطه به نقطه در آذر ماه امسال ۳۳.۸ درصد شده که نسبت به آبان کاهش یافته است. این نرخ، کمترین سطح در ۵۴ ماه اخیر (یعنی از تیر ۹۹ به بعد) محسوب می‌شود. بعلاوه، تورم سالانه نیز به ۳۶.۳ درصد رسیده که آن هم یک واحد درصد نسبت به آبان کمتر شده و به کمترین سطح خود در ۵۰ ماه اخیر رسیده است. روند کلی این شاخص از تابستان سال ۱۴۰۲ نزولی به نظر می‌رسد.

احتیاط تورمی

توجه به این نکته ضروری است که تورم، به معنای افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌هاست و تغییرات قیمت یک سبد مصرف مشخص را نشان می‌دهد که هر کالا در آن ضریب اهمیت مشخصی دارد. بنابراین، نرخی که به عنوان تورم اعلام می‌شود حاصل تغییر قیمت یک سبد کالا و خدمات (متشکل از خوراکی‌ها، مسکن، حمل‌ونقل و …) است که هر کالا در آن ضریب اهمیت مشخصی دارد و به اندازه اهمیتی که در سبد مصرف خانوار دارد، تغییرات قیمتش محاسبه می‌شود. همچنین، کاهش تورم به معنای ارزان‌شدن کالاها و خدمات نیست و اشاره به «کاهش سرعت» افزایش قیمت‌ها دارد؛ یعنی کالاها گران‌تر شده‌اند اما در مقایسه با ماه قبل، سرعت این گرانی به مراتب کمتر شده است.

رکوردشکنی تورم تولیدکننده در مسیر نزولی

بانک مرکزی در ادامه این خبر به تورم تولیدکننده هم اشاره کرده است. تورم تولیدکننده نشان می‌دهد که قیمت کالاها در مبدا تولید و پشت درب کارخانه، پیش از رسیدن به بازار مصرف، چند درصد تغییر کرده است. اهمیت تورم تولیدکننده در آن است که می‌تواند به تورم مصرف‌کننده – تورمی که بین مردم رایج است و در بازار مصرف‌کننده شکل می‌گیرد- جهت بدهد.
داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم ماهانه تولید کننده به ۲۵.۹ درصد در آذر رسیده و ۰.۶ واحد درصد نسبت به آبان افزایش پیدا کرده است. بانک مرکزی اعلام کرده که این رقم کمترین سطح در ۵۵ ماه گذشته است. البته با توجه به افزایش ۰.۶ واحد درصدی این شاخص، نمی‌توان به آن لقب «کمترین سطح» را داد و به نظر می‌رسد اعطای این لفظ یک خطای سهوی باشد. همچنین، ممکن است مقصود بانک مرکزی از این عبارت، کانال ۲۵ درصدی برای این شاخص باشد که در بازه زمانی مورد نظر پایین محسوب می‌‌شود.

تورم تولیدکننده سالانه اما با ادامه روند نزولی خود در سال گذشته، در آذر ماه به ۲۶.۷ درصد رسیده است.