عقب ماندن درآمد گمرکی از قانون بودجه - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات نسبت به مقدار مصوب در قانون بودجه، از سال ۹۹ تا ۱۴۰۲ نه تنها به طور کامل وصول یافته، بلکه از میزان پیش‌بینی شده نیز عملکرد بیشتری داشته است. از طرفی، در این دوره درآمد گمرکی دولت هیچوقت به طور کامل دریافت نشده و یکی از دلایل اصلی آن عدم تحقق کامل درآمد حاصل از واردات خودرو بوده است. بنا بر قانون بودجه ۱۴۰۳، حدود یک سوم درآمدهای گمرکی از متعلق به تعرفه‌های واردات خودرو بوده که در شش ماه نخست سال عملکرد نه چندان چشمگیری داشته است.

خبر مرتبط

منابع درآمدی دولت در سال آینده؛ نقش مالیات کم رنگ شده است؟

سهم درآمدهای مالیاتی از کل درآمد عمومی(جاری)دولت، به عنوان اصلی‌ترین منبع مالی هزینه‌های جاری دولت، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ در مقایسه با لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کاهش یافته و به حدود ۷۵ درصد رسیده است.

مالیات یکی از مهم‌ترین و پایدارترین راه‌های تامین درآمد برای دولت‌ها است و از درآمدهای مالیاتی برای هزینه‌های جاری خود استفاده می‌کنند. درآمد مالیاتی از مالیات مستقیم و غیر مستقیم تشکیل می‌شود. درآمد مستقیم شامل مالیات بر اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد و درآمد بر ثروت می‌شود. درآمد غیر مستقیم نیز از دو جزء مالیات بر کالا و خدمات و مالیات بر واردات تشکیل شده است. مجموع مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالا و خدمات توسط سازمان امور مالیاتی کشور و مالیات بر واردات توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری می‌شود.

پیش‌بینی دولت چهاردهم از درآمدهای مالیاتی سال آینده

بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، دولت چهاردهم پیش‌بینی می‌کند تا پایان این سال یک هزار و ۹۶۴ همت از طریق مالیات به دست بیاورد که در مقایسه با مقدار مصوب سال ۱۴۰۳ که یک هزار و ۳۶۴ همت بوده، ۴۴ درصد افزایش یافته است. تخمین زده می‌شود یک هزار و ۷۰۰ همت برای مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات توسط سازمان امور مالیاتی و ۲۶۴ همت برای مالیات بر واردات توسط گمرک دریافت شود تا مخارج جاری دولت در سال ۱۴۰۴ تامین مالی شوند.

خبر مرتبط

مخارج وارداتی دولت در بودجه ۱۴۰۴ مشخص شد

اکوایران: بررسی‌ها نشان می‌دهد که دولت در سال آینده قصد دارد تا سقف ۱.۸ میلیارد یورو از ارز را به واردات خودرو اختصاص دهد.

اثر بورس بر درآمد مالیاتی دولت

در سال ۹۹، مقدار کل مالیات وصول شده برابر ۲۱۱ همت بوده که ۱۰۳ درصد مقدار مصوب (۲۰۵ همت) بوده است. رونق بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹ باعث شد تا درآمد مالیاتی دولت نیز از این بازار افزایشی بیش از پیش‌بینی‌ها داشته باشد. طبق ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول می‌شود.

عملکرد قابل توجه مالیات بر درآمد و ثروت نیز یکی دیگر از دلایل عملکرد خوب درآمدهای مالیاتی در این سال بوده است. به‌طوری‌که، مالیات مستقیم و مالیات بر کالا و خدمات وصول شده، ۱۰۸ درصد مقدار مصوب بوده است. همچنین، از ۲۵ همت مالیات بر واردات مصوب شده نیز ۱۸ همت وصول شده که عملکرد آن نسبت به سال ۹۸ با ۱۲ درصد کاهش روبرو بوده است.

کیسه مالیاتی دولت در چند سال اخیر چقدر پر شده؟

مالیات وصول شده در سال ۱۴۰۰ نیز بیش از مقدار تخمین زده بود و عملکردی ۱۰۲ درصدی نسبت به مقدار مصوب داشته است. با این وجود، وصولی گمرک جمهوری اسلامی ایران تنها ۴۵ درصد رقم مصوب بوده که علت اصلی آن به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، عدم مبنا قرار دادن نرخ ارز سامانه ets برای محاسبه حقوق ورودی است. این پایین‌ترین عملکرد مالیات بر واردات نسبت به مقدار مصوب قانون بودجه بوده که در دوره مورد بررسی ثبت شده است.

از سال ۹۹ تا کنون، تنها در سال ۱۴۰۱ درآمدهای مالیاتی به طور کامل وصول نشده و عملکرد آن نسبت به مقدار مصوب در قانون بودجه ۹۳ درصد بوده است. از آنجایی که ۱۰۴ درصد از مالیات‌های مستقیم و مالیات بر کالاها و خدمات وصول شده، می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از مالیات بر واردات وصول نشده است. به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، عملکرد مالیات بر واردات نسبت به مقدار مصوب قانون بودجه در سال ۱۴۰۱، حدود ۴۷ درصد بوده است. از دلایل اصلی عدم تحقق کامل آن، کاهش نرخ تعرفه گمرکی کالاهای وارداتی از سوی دولت در ابتدای سال و عدم صدور مجوز واردات خودرو بوده است.

در سال ۱۴۰۲ نیز درآمدهای مالیاتی مصوب در قانون بودجه به طور کامل برابر با ۸۹۵ همت وصول شده، ولی از درآمدهای گمرکی ۶۲ درصد تحقق یافته‌اند. بنا به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۲۶ درصد از درآمدهای گمرکی در قانون بودجه ۱۴۰۲ متعلق به خودروهای وارداتی بوده که به طور کامل تحقق نیافته‌اند.

عملکرد مالیاتی دولت در ۶ ماه ابتدایی سال

بر اساس گزارش عملکرد مالی دولت در ۶ ماه نخست امسال، دولت ۸۴ درصد از درآمد مالیاتی مصوب شش‌ماهه خود را، برابر با ۵۱۳ همت، دریافت کرده است. مرکز پژوهش‌های مجلس برآورد می‌کند تا پایان سال ۱۴۰۳، تمام درآمد تخمین زده وصول یابند. همچنین، در این مدت ۶۵ درصد از درآمد گمرکی مصوب شش‌ماهه وصول شده است. مطابق قانون بودجه سال ۱۴۰۳، حدود یک سوم از درآمدهای گمرکی متعلق به حقوق ورودی خودرو است و با توجه به واردات نه چندان چشمگیر خودرو و سود حداقلی دولت از محل واردات، عملکرد دولت در این ردیف پایین‌تر از مقدار مصوب بوده است.

خبر مرتبط

تفاوت بودجه کاغذی با عمل

به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دولت در نیمه اول سال با وجود ۱۲۴ همت استقراض از صندوق توسعه ملی، همچنان تراز عملیاتی آن در این دوره منفی است.