تناقض رفتاری دو شاخص تورمی در گروه خدمات - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، تورم تولیدکننده یکی از کلیدی‌ترین شاخص‌های اقتصادی است که نشان می‌دهد قیمت کالا و خدمات در مبدا تولید و قبل از رسیدن به بازار نهایی مصرف، چند درصد نسبت به گذشته تغییر کرده است. علت اهمیت این شاخص در این است که می‌توان آن را نماگری از رشد هزینه‌های تولید در نظر گرفت. از آن‌جایی که فاصله بین تولید و مصرف خدمات بسیار کوتاه است، معمولا تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده خدمات منطبق بر هم می‌شوند و نرخ تولیدکننده می‌تواند تورم مصرف‌کننده این گروه را پیش‌بینی کند. با این حال، گاهی اوقات تورم تولید و مصرف خدمات رفتار متناقض دارند. 

مثلا، جدیدترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده خدمات در شهریور امسال نسبت به مرداد ماه افزایش یافته است اما آیا تورم مصرف‌کننده خدمات در آخرین ماه تابستانی نیز چنین رفتاری از خود بروز داده است؟

افزایش تورم تولیدکننده خدمات

بخش خدمات بزرگ‌ترین بخش اقتصاد ایران است و بیش از ۵۰ درصد از شاغلان کل کشور را در بر گرفته است. همچنین، حدود نیمی از تولیدات اقتصادی کشور نیز در این بخش جای گرفته است. داده‌های تازه مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده ماهانه خدمات از ۲ درصد در مرداد به ۲.۳ درصد در شهریور ماه افزایش یافته است. نرخ نقطه به نقطه این شاخص نیز به سطح ۳۹ درصدی رسیده که پس از یک جهش ۳ واحد درصدی محقق شده است. در مقابل، تورم سالانه تولیدکننده خدماتع در شهریور نسبت به مرداد کاهش یافته اما همچنان بالای ۴۰ درصد است.

بررسی سایر گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که با وجود افزایش تورم تولیدکننده خدمات در شهریور، تورم مصرف‌کننده این گروه هم از لحاظ ماهانه و هم از لحاظ نقطه به نقطه کاهش یافته است.

اگر چه به صورت رسمی علتی برای این تناقض بین تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده بخش خدمات ارائه نشده اما می‌توان گفت این اتفاق به این دلیل رخ داده که برخی کالاهای خدماتی در بازار مصرف‌کننده با قیمتی پایین‌تر نسبت به قیمت تمام شده عرضه می‌شوند چرا که بخشی از آن را دولت در قالب یارانه غیرمستقیم پرداخت می‌کند. به همین جهت، ممکن است هزینه تولید خدمتی با سرعت بیش‌تری افزایش یافته باشد اما چون در بازار مصرف توسط دولت برای مصرف‌کنندگان جبران می‌شود، تورم مصرف کاهش یافته و تورم تولیدکننده بالا رفته است.