گروهی از پژوهشگران و محققان معتقدند: اقتصاد و رفاه اجتماعی افغانستان بعد از ظهور نسل جدید طالبان در حال تجربه وضعیت تازهای است.
از نگاه آنها تفاوتهای زیادی میان نسل اول و دوم طالبان وجود دارد:تفاوتهایی که از تقلیل نفوذ کلامی رهبران طالبان شروع و به عملگرا شدن رهبران آنها در نسل جدید میرسد و نهایتا این پرسش اساسی را به وجود میآورد که آیا این افغانستان همان افغانستان گذشته است؟
سیدعلی موجانی ، پژوهشگر و نویسنده کتاب فرهنگ رجال معاصر افغانستان بر یک نکته در مورد همسایه شرقی تاکید دارد؛ اینکه طالبان همه افغانستان نیست. سمیه مروتی، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات استراتژیک خاورمیانه نیز از تغییر مسیر اقتصاد غیرقانونی این کشور میگوید.
موضوع «تحولات جدید همسایه شرقی» در میزگردی با همکاری موسسه هم اندیشی جهانی راه برتر بررسی شده و به این سوال پاسخ داده که آیا در شناخت از افغانستان یک توهم شکل گرفته است یا نه؟