برندگان و بازندگان دوئل «رفاه» و «بیکاری» در ایران - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، بررسی داده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که استان‌های ایران از نظر «بیکاری» و «رفاه» وضعیت متفاوتی را در سال گذشته تجربه کرده‌اند. جهت واکاوی عمیق‌تر این موضوع از «میانگین هزینه و درآمد سالانه خانوار» به عنوان معیار رفاه استفاده شده است. دومین شاخص نیز «نرخ بیکاری» بوده که بیانگر درصد جمعیت فعال اقتصادی بدون شغل است. رفاه به طور کلی بیانگر سطح مالی و توان اقتصادی خانوارها است که بر حسب میلیون تومان سنجیده شده است، و نرخ بیکاری نشان‌دهنده درصدی از افراد است که در جستجوی کار هستند ولی موفق به یافتن شغل نشده‌اند.

اختلاف چشم‌گیر در شاخص‌های رفاه و بیکاری

در سال ۱۴۰۲، اختلاف‌های چشمگیری در شاخص‌های رفاه و بیکاری میان استان‌های مختلف ایران مشاهده می‌شود. شواهد آماری حاکی از آن است که استان سیستان و بلوچستان بالاترین نرخ بیکاری را در کشور دارد. نرخ بیکاری در این استان به حدود ۱۴ درصد رسیده است که نشان‌دهنده مشکلات ساختاری در بازار کار این منطقه است. علاوه بر سیستان و بلوچستان، استان‌هایی مانند کرمانشاه و خوزستان نیز نرخ بیکاری نسبتاً بالایی دارند. در کرمانشاه، نرخ بیکاری نزدیک به ۱۲ درصد است که این استان را در ردیف دوم بیکارترین استان‌ها قرار می‌دهد.

در مقابل، استان تهران شرایط کاملاً متفاوتی را تجربه می‌کند. این استان نه تنها از سطح رفاه بالاتری نسبت به دیگر استان‌ها برخوردار است، بلکه نرخ بیکاری آن نیز نسبتاً پایین است. تهران با وجود اینکه مرکز اقتصادی کشور محسوب می‌شود، توانسته تعادلی میان سطح رفاه و اشتغال برقرار کند. این امر می‌تواند به دلیل وجود فرصت‌های شغلی متنوع، جذب سرمایه‌گذاری و وجود زیرساخت‌های اقتصادی قوی در این استان باشد.

خبر مرتبط

توزیع «نابرابری و رفاه» در استان‌های ایران

اکوایران: بررسی آماری داده‌های هزینه درآمد خانوار و شاخص ضریب جینی در هریک از استان‌های کشور در سال گذشته نشان می‌دهد رفاه و نابرابری دو معقوله جدا از هم بوده و الزاما رفاه بیشتر به معنی نابرابری کمتر در یک جامعه نخواهد بود.

الگوهای مختلف رفاه و بیکاری در استان‌ها

اکثر استان‌های کشور در وضعیت مشابهی قرار دارند که هر دو شاخص «رفاه» و «نرخ بیکاری» آن‌ها نسبتاً پایین است. استان‌های نظیر اردبیل، لرستان و قم در این دسته قرار دارند. این استان‌ها با وجود اینکه رفاه نسبتاً کمی دارند، اما نرخ بیکاری آن‌ها نیز به نسبت پایین است. به عبارت دیگر، در این مناطق با وجود درآمد پایین خانوارها، بیکاری به عنوان یک معضل جدی تلقی نمی‌شود.

در عین حال، برخی استان‌ها وضعیتی متفاوت دارند؛ یعنی رفاه پایین اما نرخ بیکاری بالایی را تجربه می‌کنند. این وضعیت به خصوص در استان‌های غربی و جنوبی مانند خوزستان و کرمانشاه قابل مشاهده است. دلایل این مسئله می‌تواند به عوامل اقتصادی و اجتماعی مختلفی از جمله زیرساخت‌های ناکافی، وابستگی به منابع طبیعی و عدم تنوع شغلی در این مناطق بازگردد.

تحلیل مقایسه‌ای استان‌ها

دسته‌بندی‌ها نشان می‌دهد که برخی استان‌ها، مانند گیلان، هرمزگان و بوشهر، وضعیت میانه‌ای دارند؛ به طوری که رفاه نسبتاً پایینی دارند ولی نرخ بیکاری آن‌ها نیز متوسط یا پایین است. این نشان می‌دهد که اقتصاد این مناطق شاید توانسته در ایجاد اشتغال عملکرد قابل قبولی داشته باشد، اما هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که منجر به بهبود سطح رفاه خانوارها شود.

استان فارس به همراه برخی استان‌های شمالی نظیر مازندران، نرخ بیکاری پایین و رفاه نسبتاً بالایی را تجربه می‌کنند. این استان‌ها از نظر اقتصادی به دلیل عوامل طبیعی، جذب توریسم و وجود صنایع مختلف، توانسته‌اند تعادلی در شاخص‌های رفاه و بیکاری برقرار کنند. مازندران به ویژه به دلیل وجود صنعت گردشگری و کشاورزی قوی، در کاهش نرخ بیکاری موفق عمل کرده است.

اما در مقابل، استان‌های غربی نظیر کردستان، ایلام و آذربایجان غربی همچنان با چالش‌های اقتصادی و بیکاری بالا مواجه هستند. در این استان‌ها علاوه بر نبود زیرساخت‌های صنعتی مناسب، مشکلات دیگری مانند مهاجرت نیروی کار و پایین بودن سطح سرمایه‌گذاری باعث تشدید وضعیت بیکاری شده است.