خالق سوری انقلاب دیجیتال/ مرد سیاه‌پوش دنیای الکترونیک - افق اقتصادی

۵ اکتبر، سال روز مرگ استیو جابز، بنیانگذار شرکت اپل و یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزه تکنولوژی است. جابز بر این باور بود که هر فرد باید مسیر خود را با شجاعت و هدف‌مندی دنبال کند و از هر لحظه برای تحقق رویاهایش بهره ببرد. او با رویکردی جسورانه و نوآورانه به زندگی، به دیگران یادآوری می‌کند که زمان، ارزشمندترین دارایی است و نباید اجازه داد که تحت تأثیر انتظارات و نظرات دیگران قرار بگیریم.

او  یکی از معماران برند ارزشمند در جهان بود که با شخصیتی سخت‌گیر و هدفمند، پویایی و نوآوری را به استراتژی اپل وارد کرد.

تغییرات بنیادینی که این شرکت در دوران رهبری او تجربه کرد، تأثیرگذار بود و اپل هنوز هم میلیاردها دلار از درآمد سالانه‌اش را به ایده‌ها و بینش‌های او مدیون است. جابز معتقد بود که «آنچه یک رهبر را از یک پیرو متمایز می‌کند، خلاقیت و نوآوری است.»

مسیر پرچالش: از فرزندخواندگی تا انصراف از دانشگاه

استیون پاول جابز، در ۲۴ فوریه ۱۹۵۵ در سان‌فرانسیسکو، کالیفرنیا به دنیا آمد. پدر بیولوژیکی او، عبدالفاتح جندلی، یک مهاجر سوری بود و مادرش، جوآن شیبل، هر دو در زمان تولد جابز دانشجوی دانشگاه ویسکانسین بودند. به دلیل مخالفت خانواده جوآن با ازدواج آن‌ها، این زوج تصمیم گرفتند پسر خود را، که هنوز نامی نداشت، برای فرزندخواندگی به یک زوج از طبقه متوسط به نام‌های پاول و کلارا جابز بسپارند. عبدالفاتح جندلی پس از آن در زمینه‌های آموزش و مدیریت رستوران فعالیت کرد، اما استیو جابز هیچ‌گاه رابطه‌ای رسمی با او نداشت و به ندرت درباره‌اش صحبت می‌کرد.

 در جوانی فردی باهوش و مبتکر بود، اما به شدت از تحصیلات رسمی و کلاس‌های سنتی خسته شده بود. او به‌ندرت با هم‌سن‌وسال‌هایش ارتباط برقرار می‌کرد و به‌خاطر رفتارهای نامناسبش چندین بار تحصیلاتش به حالت تعلیق درآمد. معلمش با ارائه رشوه‌ای به او، توانست او را به درس خواندن ترغیب کند. جابز با پیشرفت در تحصیل، به کلاس‌های جهشی دعوت شد، اما والدینش با این پیشنهاد موافقت نکردند. او با تهدید به ترک تحصیل، والدینش را مجبور کرد تا تمامی پس‌انداز خود را صرف خرید خانه‌ای جدید کنند تا به مدرسه‌ی بهتری برود.

پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، جابز به کالج رید در اورگن رفت، اما بعد از شش ماه آن را ترک کرد و ۱۸ ماه را به شرکت در کلاس‌های خلاقیت دانشگاه گذراند. او به دوره‌های خوش‌نویسی علاقه‌مند شد و تأثیر این دوره‌ها را در طراحی‌های سیستم‌عامل مکینتاش به‌خوبی مشاهده کرد.

در سال ۱۹۷۴، جابز به‌عنوان طراح بازی با شرکت آتاری همکاری کرد، اما بعد از مدتی این شرکت را ترک کرد تا به هند سفر کند و تجربیات جدیدی کسب کند. در سال ۱۹۷۵، او با استیو وازنیک در کلوپ کامپیوتری هوم برو آشنا شد و این آشنایی یک سال بعد به تأسیس کامپیوتر اپل در گاراژ خانه‌اش به همراه رونالد وین منجر شد. برای تأمین بودجه‌ی اولیه، جابز فولکس‌واگن خود و وازنیک ماشین‌حساب موردعلاقه‌اش را فروخت.

سقوط و صعود: از اخراج جابز تا بازگشت دوباره‌اش به اپل

نخستین محصول اپل، کامپیوتر شخصی سری اپل ۱ (Apple I) بود که موفقیت محدودی داشت، اما سری اپل ۲ ( Apple II ) که سال بعد معرفی شد، توانست بازار را متحول کند و اپل را به یکی از شرکت‌های پیشرو در صنعت کامپیوترهای شخصی تبدیل کند.

جابز شخصیتی کاریزماتیک داشت و توانست توجه سرمایه‌گذاران و رسانه‌ها را به اپل جلب کند. در همین دوران، جابز به دلیل شخصیت خاص خود، رابطه پیچیده‌ای با تیم‌های کاری داشت. او بسیار کمال‌گرا و سخت‌گیر بود و این امر باعث درگیری‌هایی با دیگران در اپل شد. در نهایت، به دلیل اختلافات مدیریتی، جابز در سال ۱۹۸۵ از شرکتی که خود تأسیس کرده بود، اخراج شد.

پس از ترک اپل، جابز شرکت دیگری به نام NeXT را تأسیس کرد که محصولاتی پیشرفته اما گران‌قیمت تولید می‌کرد و نتوانست موفقیت زیادی در بازار کسب کند.

اما در سال ۱۹۸۶ جابز با خرید استودیوی انیمیشن‌سازی پیکسار (Pixar) از جورج لوکاس، یک دوره جدید از موفقیت را آغاز کرد. پیکسار با تولید انیمیشن‌هایی مانند «داستان اسباب‌بازی» توانست به یکی از موفق‌ترین استودیوهای انیمیشن‌سازی تبدیل شود.

در سال ۱۹۹۶، اپل با مشکلات مالی روبرو بود و برای نجات خود مجبور به خرید NeXT شد. این معامله باعث شد جابز به اپل بازگردد و در سال ۱۹۹۷ به عنوان مدیرعامل موقت منصوب شود.

با بازگشت جابز، اپل دوباره به مسیر موفقیت برگشت و محصولاتی چون آی‌مک، آی‌پاد، آی‌فون و آی‌پد معرفی شدند که هر یک انقلابی در صنعت خود به پا کردند.

در زمان درگذشت استیو جابز در سال ۲۰۱۱، دارایی خالص او حدود ۷ میلیارد دلار تخمین زده می‌شد. بیشتر ثروت او حاصل از سهامش در شرکت اپل و همچنین مالکیت استودیو پیکسار بود. جابز بعد از فروش پیکسار به دیزنی، حدود ۵.۴ میلیارد دلار از این معامله به دست آورد.

مرد انقلابگر سیاه‌پوش: فلسفه سادگی در زندگی و طراحی

او به پوشیدن لباس‌های سیاه و ساده، معروف بود و معمولاً یک تیشرت سیاه‌ رنگ یقه‌دار، جین و کفش ورزشی می‌پوشید. این انتخاب نه‌تنها به‌عنوان نماد سبک شخصی او شناخته می‌شد، بلکه به او کمک می‌کرد تا بر روی کارش تمرکز کند و تصمیم‌گیری‌های روزمره را کاهش دهد. جابز بر این باور بود که حذف انتخاب‌های غیرضروری از زندگی‌اش، به او اجازه می‌دهد تا انرژی و زمان خود را صرف موضوعات مهم‌تر کند.

علاوه بر این، مینی‌مالیسم که در طراحی محصولات اپل نیز به‌وضوح دیده می‌شود، بخشی از فلسفه زندگی او بود. جابز به سادگی و کارایی در طراحی و زندگی اعتقاد داشت و مینی‌مالیسم را به‌عنوان یک اصل کلیدی در تولید محصولات اپل و همچنین در سبک زندگی‌اش پیاده‌سازی کرد. او باور داشت که طراحی باید ساده، زیبا و در عین حال عملکردی باشد. این رویکرد نه‌تنها در لباس‌های او، بلکه در هر جنبه‌ای از کار و زندگی‌اش مشهود بود و به او کمک کرد تا یک هویت مشخص ایجاد کند.

 راز نبود دکمه‌ خاموش و روشن روی دستگاه‌های اپل

جابز در سال ۲۰۰۳ از ابتلای خود به سرطان پانکراس مطلع شد و در سال ۲۰۰۴ پزشکان توانستند تومور سرطانی او را با موفقیت خارج کنند. اما با وجود همه‌ی تلاش‌ها، به نظر می‌رسید سرطان قصد رها کردن او را ندارد. در سال ۲۰۰۶، کاهش وزن چشمگیر جابز در کنفرانس توسعه‌دهندگان اپل، شایعاتی را درباره بازگشت بیماری او برانگیخت. در آن زمان، سخنگوی اپل به رسانه‌ها اعلام کرد: «وضعیت سلامت استیو جابز پایدار است.»

در سال ۲۰۱۰، استیو جابز آگاه بود که پایان زندگی‌اش نزدیک است. او در مقطعی به زندگی‌نامه‌نویس خود گفت: «گاهی فکر می‌کنم احتمال وجود خدا ۵۰-۵۰ است. این همان راز بزرگی است که هرگز کاملاً درکش نخواهیم کرد. اما دوست دارم باور کنم که زندگی پس از مرگ وجود دارد. دوست دارم فکر کنم که دانشی که در طول زندگی جمع کرده‌ایم، با مرگ از بین نمی‌رود.»

با این حال، در پایان حرف‌هایش مکثی کرد، لبخندی زد و به زندگی‌نامه‌نویسش گفت: «شاید همه‌چیز مثل دکمه‌ی خاموش و روشن باشد؛ وقتی مرگ فرا می‌رسد، ناپدید می‌شوی. شاید به همین خاطر بود که هیچ‌وقت دکمه‌ی خاموش و روشن را روی دستگاه‌های اپل نگذاشتم.»

زندگی شخصی جابز نیز مانند حرفه‌اش پر از چالش بود. او در دوران جوانی رابطه‌ای پیچیده با پدر و مادر بیولوژیکی‌اش داشت و سال‌ها بعد از آن‌ها دوری کرد.

در دهه ۱۹۷۰، جابز از لیسا برنان، دختری به نام لیسا داشت. او در ابتدا از پذیرش پدر بودن خود خودداری کرد و این موضوع رابطه او با لیسا را پیچیده کرد. با این حال، در سال‌های بعدی زندگی‌اش، رابطه‌ای نزدیک با دخترش برقرار کرد. 

جابز در سال ۲۰۱۱، به دلیل شدت بیماری از مدیرعاملی اپل کناره‌گیری کرد و چند ماه بعد در ۵ اکتبر ۲۰۱۱ درگذشت؛ امروز سالروز مرگ مرد سیاه‌پوش دنیای الکترونیک است.