چه خبر از ۶ میلیارد دلار بلوکه شده؟ - افق اقتصادی

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم، روز گذشته -۱۱ مهر- در پاسخ به خبرنگار اکوایران درباره سفر رئیس‌جمهور به قطر و اینکه آیا پول‌های بلوکه شده‌ای در قطر داریم یا خیر گفت که هدف این سفر ایجاد گشایش‌های اقتصادی است که امیدوارند تأثیر مثبتی بر معیشت مردم بگذارد. 

خبر مرتبط

رمزگشایی سخنگوی دولت از اهداف سفر مسعود پزشکیان به قطر/ قفل پول‌های بلوکه شده ایران باز می‌شود؟

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت گفت که سفر رئیس‌جمهور به قطر با هدف ایجاد گشایش‌های اقتصادی و بهبود معیشت مردم انجام می‌شود.

این در حالی است که در سفر و رایزنی‌های مسعود پزشکیان و هیات همراه در قطر صحبتی از پول‌های بلوکه شده به میان نیامد.

مقامات عالی‌رتبه ایران و قطر شش سند و یادداشت تفاهم همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری، فرهنگی، آموزشی و ورزشی به امضا رساندند.

خبر مرتبط

نخستین روز سفر رئیس جمهور به قطر/ پزشکیان: اگر اسرائیل اشتباهی کند ایران پاسخی کوبنده‌‌تر خواهد داد

پزشکیان در نخستین روز سفر خود به قطر با مقامات این کشور، وزیر امورخارجه عربستان و همچنین رئیس دفتر سیاسی حماس گفت‌وگو کرد.

ادعای بلومبرگ: پول بلوکه شده ایران در قطر، منبع تجهیز گروه‌های مقاومت

مهر ماه ۱۴۰۲ بود که بلومبرگ مدعی شد، ۶ میلیارد دلار دارایی آزاد شده ایران، به کانون انتقاد از جو بایدن تبدیل شده است و برخی به‌دنبال مسدودسازی آن هستند. ماجرای این انتقاد به ادعایی باز می‌گردد که از ساعات ابتدایی حمله حماس به اسرائیل و ادعای نقش ایران در این حمله مطرح شد.

از آن زمان برخی از جمهوری‌خواهان برای زدن رقیب دموکرات خود موضوع را دوباره برجسته کردند. آن‌ها ادعا می‌کردند که پول‌هایی که دولت آمریکا در توافق اخیر خودش با ایران به قطر منتقل کرد حتما منابعی خواهند شد برای تجهیز و تقویت گروه‌های محور مقاومت.

ماجرای دلارهای بلوکه شده از کجا شروع شد؟

اولین بار آزادی ۷ میلیارد دلار بلوکه شده در کره‌جنوبی توسط عبدالناصر همتی، رییس وقت بانک مرکزی ایران اعلام شد که بعدتر  بارها توسط مسئولان تکرار شد. 

در ابتدا قرار بود این پول با قطعات خودرو و لوازم خانگی تهاتر شود که عملی نشد و موضوع خرید واکسن و داروی کرونا به میان آمد. 

دی سال ۹۹ بود که ایران یک فروند تانکر متعلق به کره جنوبی را توقیف کرد تا پاسخی به بلوکه‌شدن ارزهای نفتی داده باشد. در واکنش به این اقدام نیروی دریایی سپاه، علی ربیعی سخنگوی وقت دولت گفت: «اگر کسی گروگانگیر باشد، دولت کره جنوبی است که به بهانه‌های واهی بیش از هفت میلیارد دلار ما را گروگان گرفته است».

بعد از این اتفاق در فروردین ۱۴۰۰، ایران با آزادی خدمه و کشتی توقیفی به ازای آزادی ۷ میلیارد دلار موافقت کرد که مقامات کره‌ای به وعده خود عمل نکردند. 

در نهایت قرار شد که منابع ارزی ایران در کره‌جنوبی پس از انتقال به حسابی در سوئیس و تبدیل شدن به یورو، به حساب متعلق به بانک مرکزی در قطر واریز شود تا در ازای این پول، پنج زندانی آمریکایی آزاد شوند.

مقام‌های آمریکایی درباره این پول اظهار می‌کردند که دلارهای بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی قرار نیست به ایران بازگردانده شود و تنها قرار است برای اهداف بشردوستانه در حساب بانک قطری برای ایران محفوظ بماند.

اظهارات فرزین درباره پول های بلوکه شده 

۲۴ خرداد ۱۴۰۲ بود که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی به قطر سفر کرد تا علاوه بر تقویت مناسبات با این کشور، روند آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران سرعت بیشتری بگیرد.

در روزهای میانی مرداد ۱۴۰۲ نیز محمدرضا فرزین در حساب توئیتر خود از از آزادسازی همه منابع ارزی ایران در کره جنوبی خبر داده و گفته که این منابع به صورت پرداخت بانکی جهت خرید کالاهای غیرتحریمی استفاده می‌شود.

آنطور که رئیس کل بانک مرکزی نوشته بود، «نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ بصورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریز شده بود و به آن هم هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی در طی این سال‌ها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد.»

فرزین اظهار کرده بود که «با پیگیری‌های فنی و دیپلماسی موفق، تمام منابع ارزی توقیف شده ایران در کره جنوبی آزاد و هزینه‌های تبدیل ارز آن از وون به یورو نیز توسط کشور ثالت پذیرفته شد.»

براساس تاکید رئیس کل بانک مرکزی در این توئیت، «به‌زودی تمامی این منابع یورویی به حساب‌های شش بانک ایرانی در قطر واریز و بصورت پرداخت بانکی جهت خرید کالاهای غیرتحریمی استفاده می‌شود. مابقی این منابع هم در صورت سپرده، مشمول دریافت سود بانکی خواهد شد.»

اما پس از این اظهارات دیگر خبر جدیدی در خصوص نحوه هزینه کرد دلارهای ایران در قطر به میان نیامد و مشخص نشد که این پول تماما در اختیار بانک مرکزی ایران قرار گرفت یا خیر. آیا این ۶ میلیارد دلار در واردات کالاهای غیرتحریمی مانند دارو به کار آمده است و باعث صرفه جویی در دیگر مصارف ارزی در دسترس شده است؟ کسی پاسخ دقیقی برای این سوال ندارد، در سفر اخیر نیز هیچ خبری درباره این موضوع منتشر نشده است.