غفلت از یک فرصت طلایی در اقتصاد ایران/ مدیریت زباله‌های الکترونیکی و تهدیدات زیست‌محیطی - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران؛ معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، در گزارشی به موضوع افزایش تولید زباله‌های الکترونیکی و الکتریکی در جهان پرداخته است. در این گزارش که تحت عنوان «مروری بر وضعیت زباله های صنایع الکتریکی و الکترونیکی» منتشر شده به اهمیت این زباله ها به لحاظ آثار جبران ناپذیر زیست محیطی اشاره شده که درصورت رهاسازی در طبیعت و عدم بازیافت صحیح، محیط زیست و سلامت انسان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهند.

حجم زباله های الکترونیکی در جهان 

داده های این گزارش حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۲، حدود ۶۲ میلیارد کیلوگرم زباله الکترونیکی و الکتریکی در جهان تولید شده که کمتر از یک چهارم آن به صورت رسمی جمع‌آوری و بازیافت شده است. 

در ایران که به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف قطعات رایانه در منطقه به شمار می رود، سالانه چیزی نزدیک به ۴۰۰ هزار تن زباله الکترونیکی تولید می شود که این آمار، علاوه بر آنکه چالش‌های زیست‌محیطی این پدیده را برجسته می کند بلکه به فرصت‌های اقتصادی نیز اشاره دارد. اگرچه زباله‌های الکترونیکی شامل مواد ارزشمندی هستند که می‌توانند به‌درستی بازیافت شوند، اما عدم مدیریت و فرهنگ‌سازی در این زمینه باعث می‌شود که این پتانسیل به‌طور کامل مورد استفاده قرار نگیرد.

بازیافت صحیح این نوع زباله‌ها نه‌تنها می‌تواند میلیاردها تومان ارزش اقتصادی ایجاد کند، بلکه می‌تواند از آلودگی محیط زیست و تهدیدات بهداشتی ناشی از رهاسازی آن‌ها جلوگیری کند. مواد سمی مانند سرب، جیوه و کادمیوم می‌توانند به زنجیره غذایی وارد شوند و سلامت انسان‌ها را به خطر بیندازند.

مناطق مختلف کشور، به‌ویژه تهران، با توجه به افزایش جمعیت و مراکز تجاری و صنعتی، نیازمند برنامه‌های جامع برای مدیریت زباله‌های الکترونیکی هستند. طرح‌هایی مانند «الکتروکاپ» در تهران می‌توانند به جمع‌آوری و بازیافت این زباله‌ها کمک کنند، اما هنوز بخش قابل توجهی از این زباله‌ها به‌طور نادرست دفع می‌شوند.

تهدید زباله‌های الکترونیکی برای زنجیره غذایی

عدم اطلاع‌رسانی کافی درباره شیوه‌های دفع صحیح زباله‌های الکترونیکی، منجر به دور ریختن این مواد با ارزش در زباله‌های شهری می‌شود. این زباله‌ها حاوی فلزات ارزشمندی چون طلا و نقره هستند که با بازیافت مناسب، می‌توان به‌خوبی از آن‌ها بهره‌برداری کرد.

متأسفانه، رهاسازی این زباله‌ها می‌تواند به آلودگی محیط زیست و تهدید سلامت عمومی منجر شود. عناصر سمی مانند جیوه و سرب به خاک و آب‌های زیرزمینی نفوذ کرده و سلامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازند. آلودگی ناشی از زباله‌های الکترونیکی، به‌ویژه فلزات سنگین، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و بهداشتی است.

در نتیجه، عدم توجه به بازیافت این نوع زباله‌ها نه‌تنها منجر به از دست رفتن منابع ارزشمند می‌شود، بلکه می‌تواند عواقب جدی برای سلامت عمومی و اکوسیستم داشته باشد. برای حل این مشکل، نیاز به فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در مورد اهمیت بازیافت زباله‌های الکترونیکی و شیوه‌های صحیح دفع آن‌ها داریم.