مانع اصلی ورود زنان به بازار کار ایران چیست؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، تحلیل بازار کار از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است. از این رو، رعایت دقت در تعریف شاخص‌های مورد بررسی مهم است. در ادبیات بازار کار، به جمعیتی که در بازار کار حضور دارد و به هر شکلی در آن ایفای نقش می‌کند، جمعیت «فعال» گفته می‌شود. بنابراین افرادی که در جمعیت فعال حضور دارند ممکن است شاغل یا بیکار باشند. از طرفی، افرادی که امیدی به یافتن شغل ندارند یا به هر دلیل دیگری «به دنبال کار نمی‌گردند» یا «تمایلی به کار کردن ندارند»، جزء جمعیت فعال محسوب نمی‌شوند.

مرکز آمار در داده‌هایی که به تازگی منتشر کرده، علت جویای‌کارنبودن جمعیت غیرفعال و جمعیت بیکار را اعلام کرده است. این افراد به ۱۲ دلیل عمده نتوانستند یا نخواستند در جستجوی کار باشند. نکته جالب توجه این است که مردان بیش‌‌تر به دلیل «بی‌نیازی از کار» و اکثریت قاطع زنان بیش‌تر به دلیل «مسئولیت‌های شخصی و خانوادگی» دنبال کار نمی‌گردند.

جمعیت غیرفعال و بیکار در سال ۱۴۰۲

طبق اعلام مرکز آمار، مجموع جمعیت غیرفعال اقتصادی و جمعیت بیکار در سال گذشته ۴۰ میلیون و ۶۱ هزار و ۶۲۲ نفر بوده است. از این تعداد، ۱۱ میلیون و ۶۵۰ هزار و ۴۵۲ نفر مرد هستند. همچنین، ۲۸ میلیون و ۴۱۱ هزار و ۱۷۰ نفر از این افراد زن هستند. در تقسیم‌بندی شاخص‌های بازار کار، بخش اصلی این جمعیت به طور کامل از نظر اقتصادی غیرفعال است (در جستجوی کار نیست) و بخش دیگر آن به صورت فعال اما بیکار در بازار کار حضور دارد.

طبق پرسش‌نامه مرکز آمار، ۱۲ دلیل اصلی برای اینکه این افراد در جستجوی کار نباشند معرفی شده است. این دلایل شامل «انتظار برای شروع کار جدید در آینده»، «دلسردی از یافتن شغل»، «بی‌نیازی از کار»، «مسئولیت‌های شخصی و خانوادگی» و مواردی از این قبیل می‌شود.

وظایف شخصی و خانوادگی، سد راه اشتغال زنان

در سال گذشته، ۷۹ درصد از زنان فاقد شغل به دلیل «مسئولیت‌های شخصی و خانوادگی» دنبال کار نبودند. به عبارت دیگر، از حدود ۲۸ میلیون زنی که فاقد شغل بوده‌اند، بیش از ۲۲ میلیون زن به دلیل وظایف شخصی یا خانوادگی به بازار کار وارد نشده یا نتوانسته کار پیدا کند. از میان سایر زنان فاقد شغل نیز ۹ درصد مشغول تحصیل یا آموزش بوده و ۱۱.۵ درصد به دلایل دیگر در جستجوی کار نبوده‌اند. این در حالی است که مردان نتایج کاملا متفاوتی به ثبت رسانده‌اند.

بی‌نیازی ۳۰ درصدی مردان از یافتن شغل

از میان مردانی که در سال گذشته فاقد شغل بوده‌اند، ۳۰ درصد نیازی به کارکردن نداشتند. به بیان دیگر، از میان حدودا ۱۱ میلیون مرد فاقد شغل، تقریبا ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مرد دنبال کار نگشتند چرا که نیازی به کارکردن در خود احساس نکردند. «سایر دلایل» نیز سهم ۳۱ درصدی از علت جستجونکردن‌ شغل توسط این مردان بوده است.

در بین جمعیتی که ذیل «سایر دلایل» قرار گرفته‌اند، ۷۶۸ هزار و ۷۲۸ نفر دلایلی مثل «آغاز به کار در آینده»، «انتظار برای پاسخ کارفرما یا نتیجه آزمون»، «آگاهی نداشتن از روش‌های یافتن شغل» و «دلسردی از یافتن کار» را به عنوان دلایل اصلی خود مطرح کرده‌اند.

از باقی مانده این جمعیت، ۲۸ درصد مشغول به تحصیل یا آموزش بوده و ۱۰ درصد به دلیل بیماری یا ناتوانی جسمی موقت نتوانسته‌اند دنبال کار باشند.