آخرین مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ پرتنش شد با زد و خورد بالا - افق اقتصادی

بنا بود که مناظره ساعت ۲۱:۳۰ شروع شود اما با طی تشریف و توضیحات مقدماتی مناظره از حدود ۲۱:۴۵ آغاز شد.

قبل از شروع صحبت های نامزدها مجری توضیح داد در برنامه دیشب جلیلی یک دقیقه و سی ثانیه بیشتر صحبت کرده بود که این زمان برای پزشکیان در نظر گرفته خواهد شد.

پرسش اول از پزشکیان

مجری برنامه در پرسش اول از پزشکیان -بدون نام بردن از ظریف- درباره بحثی که ظریف در صداوسیما مطرح کرده بود پرسید. ظریف از قانون «اقدام راهبردی» گفته بود. قانونی که مجلس سابق اواخر دوره دوم روحانی تصویب کرد و بسیاری بر این باور هستند که مانع از بازگشت ایران به برجام شد. 

این پرسش پزشکیان را در موقعیت سختی قرار داد. چرا که یکی از بحث‌های اصلی پزشکیان پیروی از قانون و سیاست‌های کلی بود. پزشکیان البته زیربار این چالش نرفت و گفت قانون را همواره اجرا خواهد کرد اما با مذاکره با مقامات بالا، گره‌ها را نیز (از جمله همین قانون) خواهد گشود. 

جلیلی با حمله شروع کرد

جالب این بود که در پرسش دوم مجری اسم ظریف را آورد و گفت که به گفته او جلیلی عامل اصلی تحریم ها است. اما فارغ از پرسش جلیلی حمله‌ای آغاز کرد. 

جلیلی به پزشکیان گفت جای تاسف است که تو ایران را قفس می‌دانی. او هم چنین به کنایه به پزشکیان گفت که حرفی که او نسبت به سردار سلیمانی زده بود بسیاری را ناراحت و تاسف زده کرد. اشاره جلیلی به یکی از گفته‌های دیشب پزشکیان بود. البته پزشکیان در دور قبل صحبت‌های خودش را با توضیحی در این خصوص آغاز کرد و گفت آن حرف را درباره سردار سلیمانی نزده بود.

پزشکیان البته به «قفس خواندن ایران» از طرف خوش واکنش نشان داد و گفت شما با تحریم چطور می خواهید پرواز کنید. 

گفت‌وگو اینجا حالت پینگ‌پونگی پیدا کرد. کمی که جلو رفت جلیلی حسابی عصبی شد. حرف جلیلی این بود که شما همه امتیازها را دادید و دیگر می‌خواهید چه را به دشمن بدهید.

او همچنین در ادامه حملات تندش گفت که مملکت ۴۰ سال دست شما بوده است. منظور او دوره هاشمی و خاتمی و روحانی بود. تغییر استراتژی جلیلی در مناظره امشب از اول مشهود به نظر می‌رسید.

اعتراض پزشکیان به مجری

جلیلی در آخر صحبتش به پزشکیان گفت تو پزشک هستی و اگر اشتباه تشخیص بدهی آدم کشته می شود. اینجا بود که دیگر کاسه صبر پزشکیان سررفت. او خطاب به مجری اعتراض کرد که نوبت من که شد ایشان باید ساکت باشد تا من هم حرف بزنم.

پزشکیان به جلیلی به کنایه گفت تو مدیریت خواندی! او گفت اگر شما برنامه داشتی چرا به دولت رییسی ندادید.

ادامه زد و خورد

آخرین مناظره دارد به داغ ترین مناظره تبدیل می‌شود. البته بحث طرفین نسبتا تکراری شده است. آن چه نو است شدت و خلاقیت‌های آن‌ها در ضربه زدن به یکدیگر است؛ گاهی با کنایه و گاهی با آمار و ارقام. ترفند جلیلی این مناظره به کاری که قاضی‌زاده هاشمی و زاکانی دور دور قبل انجام می‌دادند بسیار نزدیک شده بود و دیگر خبری نبود از جلیلی آرام که بیشتر به برنامه‌های خودش متمرکز بود.

جلیلی دوباره پزشکیان را دولت سوم روحانی خواند. او حتی به برخی از افرادی که در ستاد پزشکیان بودند حمله کرد و گفت افرادی دور پزشکیان هستند که به مسکن‌سازی باور ندارند. 

مجری برای بار سوم از جلیلی خواست که به طور مشخص به پرسشی که درباره تحریم بود پاسخ دهد. جلیلی هم مواضع همیشگی خودش درباره بی‌اثر کردن تحریم مطرح کرد. 

پزشکیان: جلوی چشم مردم تهمت می‌زند

فرصت پزشکیان که شد او عصبی و ناراحت گفت کسی که می‌خواهد رییس جمهور شود دارد جلوی چشم همه به من تهمت می‌زند. پزشکیان در ادامه تصمیم گرفت که متنی که از پیش نوشته شده بود را بخواند. او در این متن نوشته بود به برنامه ریزی از بالا توسط گروهی محدود باور ندارد.

او تعهد داد که بهترین کارشناس‌ها را در دولت خود به کار بگیرد. 

جلیلی من تهمت نزدم

جلیلی بر حرف خودش پافشاری کرد. گفت مگر ظریف دور و بر شما نیست. 

بعد از این بود که او با ظریف تسویه حساب کرد و از عملکرد ضعیف صحبت کرد. از این که برجام مثل خرید یک ماشین ارزان به قیمت بسیار گران بود، تازه خودرویی که آخرش به ما ندادند. 

جلیلی در ادامه به حرف یکی از اعضای ستاد پزشکیان اشاره کرد که او گفته کارزار جلیلی با پخش ۳۰۰ هزار  تومان به دنبال خرید رای بوده است. او این را توهین به مردم و تهمت به خودش دانست. جلیلی در ادامه به حرف سال‌های پیش عباس آخوندی اشاره کرد -بدون نام بردن از او- که گفته بود افتخار می‌کند مسکن نمی‌سازد. اما پزشکیان زیربار این حرف نرفت و گفت درباره من حرف بزن.

جلیلی در ادامه گفت من کسی هستم که مدیریت و نظر کارشناسی از پایین می‌‌گیرم، من بودم که جلسات متعددی با نخبگان  در تمام این سال‌ها داشتم.

جلیلی برای بار چندومین بود که حمله به ستاد انگلستان و عربستان را به گردن روحانی انداخت و گفت او بود که با کم کاری گذاشت این بلا به وجود بیاورد. منظور جلیلی این بود که او باید مانع از این می‌شد که معترضین بتوانند به سفارت خانه حمله کنند. اما پزشکیان هم به کنایه گفت اگر معترضین از آدم‌های جناح شما نبودند که با آن‌ها برخورد می‌شد و الان همه در زندان می‌بودند. 

عصبی شدن پزشکیان: تهمت می‌زند من حزبی نیستم

بعد از حملات جلیلی، مجری تلاش کرد فضا را آرام کند. او گفت یک ساعت از برنامه گذشته است اما هنوز در سوال اول هستیم. پزشکیان اما زیربار نرفت و گفت من باید به حرف‌های مطرح شده پاسخ دهم.

پزشکیان در کنایه‌ای گفت جلیلی احساس کرده قافیه را باخته و امشب دارد حمله می‌کند. 

او در ادامه گفت من هیچ گاه عضو حزبی نبودم و این تهمت است. او گفت ستادی‌های قالیباف و شهید رییسی دارند با من کار می کنند.

یکی از حرف‌های جالب توجه پزشکیان این بود که تمام دوطرف (خودش و جلیلی) روی هم ۴۰ درصد رای مردم را کسب کردیم!

بحث بنزین و پاسخ پزشکیان

مجری بالاخره تلاش کرد فضا را به سمت سوال بعدی بکشاند. او به حرف پزشکیان در چند سال پیش در یک برنامه دانشجویی اشاره کرد که پزشکیان گفته بود که قیمت بنزین گران شود اما به هر ایران حدود ۲۰ لیتر بنزین داده شود. این روزها نامزدها تلاش می‌کنند رای‌دهندگان را از گران شدن بنزین نترسانند. بنابراین آوردن نقل قول قدیم پزشکیان او را در شرایط سختی قرار داد.

پزشکیان گفت حرف من این است که اگر روی بنزین یارانه می‌دهیم باید طوری باشد که ضعیف بیشتر بهره ببرد. اما الان برعکس است. کسی که بیشتر دارد چرا باید بیشتر یارانه بگیرد. 

او گفت می‌توانیم به هر ایرانی حدوی را اختصاص بدهیم و اگر از آن قدر بیشتر مصرف کرد باید پولش را بدهد. به گفته او این پول را از فقیر نخواهیم گرفت.

جلیلی، باز هم حمله

جلیلی تلاش کرد که بگوید دور و بری‌های پزشکیان حرف‌های متضادی زده‌اند. او به گفته رییس ستاد پزشکیان درباره حامل‌های انرژی اشاره کرد و گفت حرف ستادی‌های پزشکیان یک چیز است و حرف خودش یکی دیگر. 

او حتی به پزشکیان کنایه زد که زمان ریاست جمهوری، وقت برنامه‌ریزی نیست باید با برنامه آماده نشستن به کرسی ریاست جمهوری بود، نه اینکه بگوی حالا وقتی بر کرسی نشستیم فکری به حال آن می‌کنیم.

البته وقتی بحث جلیلی به طرح خودش برای حامل‌ها رسید محتوای بحثش فرقی با پزشکیان نداشت. هر دو طرف به این که یارانه بیشتری به اغنیا می‌رسد اعتراض داشتند.

سوال‌های جانب دارانه؟

برای بار چندم بود که مجری از پزشکیان سوالی پرسید که بناشده بود بر اظهار نظر یکی از اعضای ستادی او. این اتفاق تا اینجا برای جلیلی رخ نداده است. حتی جالب‌تر این که یکی از سوالات از جلیلی، حرف ظریف درباره او بود که به نوعی می‌توان آن را پاس گل قلام داد کرد. باید دید آیا دیگران هم سوالات مجری را امشب جانب‌دارانه قلم‌داد می‌کنند یا هنوز برای قضاوت زود است.

پرسش مجری درباره عملکرد طیب نیا در بورس در دوره وزارتش در دوره روحانی مربوط بود. 

پزشکیان اما گفت اقتصاد را یک نفر نیست که تعیین می‌کند بلکه تیم خواهد بود. حتی او در این بحث به اقتصاددانی ارجاع داد که به تیم او پیوسته است و در میان بورسی‌ها خوشنام است: حسین عبده تبریزی.

جلیلی در پاسخ به پرسش بورسی به سقوط بورس زمان روحانی اشاره کرد و دوباره از این جهت به پزشکیان حمله کرد. او البته ایده بیمه بورس را هم مطرح کرد.

پرسش درباره یارانه

دوباره در پرسش یارانه‌ای مجری به گفته‌های قدیم پزشکیان ارجاع داد. این موضوع در مناظره امشب دیگر زیادی عجیب شده است. پزشکیان هم بدون آن که مستقیم این را بگوید گفت به حرف‌های من در رسانه‌ها نگاه نکنید من اینجا حرفم را می‌زنم و نمی‌خواهد از رسانه ها استفاده کنی. 

حرف پزشکیان در کل این بود که دلیلی ندارد به ثروتمند یارانه داده شود. 

جلیلی گفت یارانه وقتی آمد ۴۵ دلار بود. او دوباره از دوره روحانی گفت و اینکه این ۴۵ دلار با تورم دوره روحانی از بین رفت و آن‌ها یارانه را اضافه نکردند.

مجری در فرصت بعدی به حرف پزشکیان واکنش نشان داد و آدرش نقل قولش را داد که چه زمانی و کی این حرف را زدی.

پرسش از مسکن، باز هم حرف از نفرات ستاد پزشکیان

داستان سوالات این چنینی تمامی ندارد. وقتی به بحث مسکن رسید باز هم مجری به گفته‌های افرادی اشاره کرد که در ستاد پزشکیان هستند. 

پزشکیان در ابتدا گفت که در ستاد من از چپ هستند تا راست از مذهبی هستند تا کسی که نماز نمی‌خواند. او گفت آن چه من می‌کنم این است که قانون را اجرا می‌کنم. 

جلیلی پاسخ خودش را با حمله به پزشکیان اغاز کرد. او به حرف‌های رییس ستاد پزشکیان -وزیر مسکن دوره خاتمی- شروع کرد. حرف هایی که عمیقا غیر جذاب بودند. پزشکیان اما گفت من موضع خودم را گفتم و راجع به حرف من نظر بده.

در کل امشب این طور بود. حمله شدید به هم‌دیگر. حمله به پزشکیان با استفاده از مواضع اطرافیانش بود. البته کارنامه دولت روحانی را هم به پای پزشکیان نوشتند که البته پزشکیان زیر بار نرفت و اول برنامه یک جا به شرایط زمان خاتمی ارجاع داد که اگر کسی فکر می کند آن موقع بهتر بود من به آن دولت تعلق داشتم.

پرسش درباره تورم، پزشکیان از دلار تک نرخی گفت

مجری از پزشکیان پرسید شما جایی گفته اید که اگر تحریم ها درست نشود زندگی مردم به «فلاکت» کشیده می‌شود، اگر تحریم‌ها برطرف نشود آیا شما برنامه‌ای برای کنترل تورم بدون رفع تحریم‌ها دارید؟

 اینجا بود که پزشکیان می‌خواست یکی از نمودارهای خودش را نشان دهد که آن را پیدا نکرد. به نظر می‌آید که او بخشی از زمانش را صرف پیدا کردن این نمودار کرد که آخر هم پیدا نشد. نکته‌ای که طرفداران او را عصبی کرد و رقیبش را شاد. 

اما او در ادامه گفت رفع شدن تحریم‌ها برای کنترل تورم بسیار موثر است. اما اقداماتی هم باید در داخل برای کنترل تورم صورت گیرد. یکی از مهم ترین بحث های او در این بخش تک نرخی شدن ارز بود. او گفت این تنها کالاهای اساسی چون دارو هستند که یارانه می خواهند در اقلام دیگر قیمت ارز را بازار تعیین می کند و نباید این جا رانت داد.

جلیلی از کسری بودجه و هدایت نقدینگی گفت

جلیلی بعد از زد و خوردی که امشب اول بیشتر دورهای صحبت داشت، گفت که کسری بودجه عامل تورم است. او البته هدایت نقدینگی هم مطرح کرد. 

در ادامه او از کم کردن هزینه های دولت گفت و از جلوگیری حیف و میل شدن منابع.

مجری از جلیلی درباره ایده او درخصوص حاکمیت بر ریال پرسید. او گفت برای این کار ما باید سامانه هایی ایجاد کنیم و شفافیت بدهیم. 

بحث خودرو، واردات آری یا نه؟

در پرسش از خودرو باز هم مجری به یکی از حرف های سال های پیش پزشکیان اشاره کرد و بعدش از او پرسید آیا هنوز هم بر این نظر هستی یا نه. آن طور که مجری گفت پزشکیان سال ها پیش با واردات خودرو مخالفت کرده بود اما در این چند وقته با واردات خودرو موافقت.

پزشکیان توضیح داد که دولت نباید در این حوزه دخالت کند باید اجازه دهد بازار کار خودش را انجام دهد. توضیحات جلیلی در این بخش شبیه ژانری بود که او اغلب آن طور بحث می کند، اینکه باید توازنی بین واردات و تولید داخلی به وجود بیاید که این مستلزم برنامه ریزی و مدیریت است. 

حمله پزشکیان به جلیلی: نمی‌دانی برنامه نوشتن چیست

ناترازی در صندوق بازنشستگی و وضعیت معیشتی بازنشستگان پرسش بعدی بود. نکته جالب این بخش حمله آخر پزشکیا به جلیلی بود. او به زبان بی زبانی گفت که اگر فکر کنی درباه همه چیز برنامه داریم و با چند نشست برنامه دقیق است توهم است. حمله دیگر او این بود که اگر تو با برای همه چیز برنامه داری بودجه از کجا آوردی برای این نشست ها و برنامه ریزی ها را برگذاری کرد.

جلیلی البته به کنایه به پزشکیان گفت شما به جوانان و اساتید ما باور ندارید و ما برای برنامه ریزی اصلا پول نیاز نداریم چون بی چشم داشت افراد جمع می شوند و کار می کنند. 

جمع بندی: پزشکیان ۶۰ درصد رای نداده را خطاب قرار داد و جلیلی از ایستادگی گفت

پزشکیان در جمع بندی خودش گفت او ادمی حزبی نیست و از مدیریت های خرد شروع کرد. آن طور که پزشکیان گفت کارنامه او آنقدر خوب بود که خاتمی به او اعتماد کرد و با وجود بسیاری از افراد حزبی باز به او اعتماد کرد.

پزشکیان در متن نهایی خود گفته «نیامدم که خطری دیگر برای مردم شوم» او در ادامه بیشتر جمع بندی خودش را معطوف کرد به ۶۰ درصد جمعیتی که رای نداده بودند. پزشکیان گفت «باید با هم نگذاریم که ایران روز به روز ناتوان تر شود».پزشکیان دوباره او دروغ نخواهد گفت و گردنش را گروی حرفهایش خواهد گذاشت.

او ۶۰ درصدی که رای نداده بودند را خطاب قرار داد و گفت نیامدن این درصد از مردم پیام بلندی داشت. او گفت من صدا این نارضایتی را شنیده بودم و نشنیدم. او گفت بیشتر این آدم ها از تبعیض و فساد و بی عدالتی به تنگ آمده اند.

جلیلی جمع بندی خودش را با ترجیع بندی کارزارش پیش برد این که انتخابات جمعه انتخاب به بازگشست به هشت سال تخریب است یا امداد راه شهید رییسی. او پر آتش جمع بندی کرد از ایستادگی گفت. ایستادگی در مقابل فشار داخلی و فشار خارجی.

برخلاف شب قبل این بار دیگر خبری از دست دادن و در آغوش کشین آخر برنامه هم نبود.