حجم تجارت ایران رکورد زد؛ آیا تراز تجاری بهبود وضعیت را نشان می‌دهد؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکو ایران، تجارت خارجی بخش مهمی از اقتصاد هر کشور است که می‌تواند موجب رشد اقتصادی کشور شود.

تجارت خارجی دو سمت دارد: صادرات و واردات که به مجموع ارزش آن‌ها در هر مقطع زمانی حجم تجارت گفته می‌شود. در سال ۱۴۰۲ این شاخص در کشور به رکورد آن از سال ۱۳۷۱ تاکنون رسیده است. بررسی‌های داده‌های گمرک نشان می‌دهد رشد تجارت عمدتا از جانب رشد واردات بوده است؛ به طوری که ارزش واردات نیز در سال ۱۴۰۲ بالاترین سطح را در ارزیابی سالانه داشته است. در این آمار به تجارت کالاهای غیر نفتی پرداخته شده است.

در سال های گذشته حجم واردات اغلب فراتر از صادرات بوده و باعث شده تراز تجاری کشور اکثرا با کسری مواجه شود. این شاخص در سال ۱۴۰۲ به بیشترین سطح ۴ سال اخیر رسیده است.

حجم تجارت در ۱۴۰۲ رکورد زد

 حجم تجارت کالاهای غیر نفتی در ایران در سال ۱۴۰۲ به ۱۱۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده که رکورد ۳۲ سال گذشته به حساب می آید. منظور از حجم تجارت مجموع ارزش دلاری صادرات و واردات است.

 داده‌های گمرک نشان می‌دهند رکوردزنی حجم تجارت ناشی از رشد قابل توجه واردات بوده که در سال ۱۴۰۲ به ۶۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار رسیده و بالاترین سطح را در بازه سی ساله داشته است.

طبق آمارها پیش از این رکورد ارزش واردات در سال ۱۳۹۲ بوده که در این سال ۵۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار کالا از کشورهای دیگر وارد شده است. البته باید در نظر گرفت که آمار گمرک صرفا مربوط به کالاهای غیر نفتی است و تجارت نفت و خدمات را در نظر نمی‌گیرد.

رکوردزنی واردات کالاهای غیرنفتی کشور در سال ۱۴۰۲ در حالی است که حجم صادرات نیز در این مدت رشد زیادی کرده است؛ به طوری که در سال ۱۴۰۱ ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی کشور به ۵۴ میلیارد دلار رسیده که رکورد آن از سال ۱۳۷۱ بوده است. با این حال داده‌ها نشان می‌دهند که ارزش صادرات بر حسب دلار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل افت کرده و به ۴۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است.

کسری تراز تجاری و رشد نرخ ارز

 شاخص مهمی که برای ارزیابی تجارت وجود دارد و دو بال آن یعنی صادرات و واردات را به یکدیگر مربوط می‌کند تراز تجاری است. این شاخص به اختلاف ارزش صادرات و واردات گفته می‌شود.

 اهمیت تراز تجاری در این است که به باور برخی کارشناسان اقتصادی می‌تواند بر نرخ ارز اثرگذار باشد. به عبارت دیگر به اعتقاد برخی کسری تراز تجاری (تراز تجاری منفی) به معنای خروج بیشتر ارز بوده و در نهایت به کاهش ذخیره ارزی کشور و رشد نرخ ارز خارجی منجر می شود.

 در سال ۱۴۰۲ کسری تراز تجاری به ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسیده که بیشترین سطح کسری از سال ۱۳۹۹ بوده است. این موضوع به این معناست که در این سال ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج شده و از این جهت روی نرخ ارز اثر افزایشی داشته است. البته به منظور محاسبه دقیق تر ورود و خروج ارز به کشور برخی تراز کل تجارت را عامل مهم تری می دانند. این عده معتقدند لازم است در این شاخص کل تجارت نفتی و غیر نفتی و خدمات در نظر گرفته شود.