دستاورد‌های دولت سیزدهم از زبان منظور: کشور در ۳ سال گذشته به کارگاه تولیدی تبدیل شد - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، در این برنامه، داوود منظور تثبیت درآمد‌های حاصل از مالیات و حقوق گمرکی به عنوان منابع مالی پایدار، کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی و افزیش درآمدهای حاصل از صادرات نفت به ۱۵ میلیارد دلار در سال را از جمله اقدامات اقتصادی دولت سیزدهم اعلام کرد.

در ادامه بخشی از سخنان منظور آمده است:​

مهمترین ساز و کاری که دولت در سال‌های گذشته دنبال کرد، این بود که اولاً ما تلاش کردیم مالیات را به عنوان منبع اصلی درآمد دولت، یعنی هم مالیات، هم حقوق گمرکی را (در مجموع اینها را در اصطلاح مالیات می‌گوییم.) به عنوان منابع پایدار و قابل اعتماد دولت و منابع درون‌زای اقتصاد به عنوان رکن اصلی تأمین مالی دولت قرار دهیم و دولت را با درآمد‌های پایدار اداره کنیم.

رشد درآمد‌های مالیاتی در سه سال آخر دولت قبل اگر مقایسه کنیم با همین سه سال گذشته که دولت شهید رئیسی بوده، کاملاً این را نشان می‌دهد. نرخ رشد مالیات در سه سال آخر دولت قبل معمولاً حدود ۲۰ درصد بوده، به طور متوسط. این نرخ در دولت آقای رئیسی به ۶۰ درصد رسید؛ یعنی سالی ۶۰ درصد مالیات افزایش پیدا کرد.

ممکن است بفرمایید این افزایش چطور اتفاق افتاد؟ من، چون مدتی مسئول سازمان مالیاتی را در این دولت به عهده داشتم، عملاً ما با عادلانه کردن نظام مالیاتی، جلوگیری از فرار‌های مالیاتی، شناسایی مؤدیان جدیدی که مالیات پرداخت نمی‌کردند، با هوشمندسازی مالیاتی و استفاده از نظام داده‌ها توانستیم مالیات را قدری به مالیات عادلانه نزدیک کنیم.

به همان میزان هم ما توانستیم که اتکای دولت را به منابع ناپایدار کاهش دهیم که یکی از آنها، درآمد‌های نفتی است و همچنین یکی از آنها؛ انتشار اوراق مالی است.

درآمد صادرات نفت افزایش پیدا کرد؟

در دولت آقای رئیسی حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان اصل و سود اوراق دولت قبل بازپرداخت شد و میزان انتشار اوراق خالصی که در این دولت در این سه سال اتفاق افتاد، صرفاً ۴۲۰ هزار میلیارد تومان بوده، یعنی اگر ما نسبت بگیریم؛ نسبت خالص انتشار اوراق به کل بودجه دولت؛ در دولت قبل در سه سال آخر دولت؛ این نسبت ۱۴ درصد بوده، در دولت آقای رئیسی این به پنج و نیم درصد کاهش پیدا کرده است. یعنی چه؟ یعنی دولت توانسته با شناسایی منابع پایدار به جای انتشار اوراق، به طرف منابع پایدارتر برود که عمده‌ترین آنها مالیات و حقوق گمرکی بوده است. البته در کنار این دولت از ظرفیت‌های خالی صادرات نفت هم استفاده کرده است.

یعنی در دولت قبل ما موارد زیادی بود که نفتی که می‌خواستیم صادر کنیم، بازار صادراتی در اختیار نداشتیم. این نفت روی کشتی‌ها باقی می‌ماند تا برای آن مشتری پیدا کنیم، اما در این دولت تمام نفتی که تولید شد که ظرفیت تولید هم افزایش چشم‌گیری پیدا کرد. ما ظرفیت تولیدمان از حدود ۲.۲ دهم میلیون بشکه در روز رسیده الان به سه و شش دهم میلیون بشکه در روز و این ظرفیت؛ بخشی به مصرف داخل و بخشی به صادرات الان اختصاص پیدا می‌کند.

درآمد صادرات نفت ما به همین نسبت افزایش پیدا کرده است. یعنی در دولت آقای رئیسی ما توانستیم در درآمد حاصل از صادرات نفت  یک افزایش قابل توجهی  ایجاد کنیم. یعنی تقریباً سالی ۱۵ میلیارد دلار، به درآمد صادرات نفت  نسبت به سال‌های آخر دولت قبل اضافه شد.

همه اینها در کنار هم باعث شد که ما بتوانیم پایداری بودجه‌ای را افزایش دهیم، کسری بودجه را کنترل کنیم و در سال گذشته ما توانستیم ۹۹ درصد هزینه‌های جاری را که در بودجه پیش‌بینی شده بود تخصص بدهیم و پرداخت کنیم. ۸۵ درصد هزینه‌های عمرانی و اعتبار طرح‌های عمرانی‌مان را تخصیص دهیم، مجموع اینها باعث شد که میزان افتتاح طرح‌ها در این دولت به شدت افزایش پیدا کرد. ما فقط در سال گذشته بالغ بر ۱۲۰۰ پروژه و طرح را افتتاح کردیم.

کشور به کارگاه تولیدی تبدیل شد

ارزش طرح‌هایی که ما سال گذشته افتتاح کردیم، با توجه به سرمایه گذاری که از قبل شده بود، بالغ بر ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بود. این طرح‌ها که طرح‌های نیمه تمامی بودند که بعضاً اینها سال‌های طولانی از آنها گذشته بود. یکی از این طرح‌هایی که ایشان افتتاح کرد در استان کهگیلویه و بویراحمد، جاده پاتابه به دهدشت است که بخش عمده‌ای از آن تونل‌هایی است که از دل کوه‌ها عبور می‌کنند، ۲۹ سال قبل شروع شده بود و مردم افتتاح این طرح برای آنها آرزو بود. روستا‌های زیادی با افتتاح این راه توانستند به شهر‌ها و به مرکز کشور وصل شوند.

 در جا‌های مختلف نگاه کنید طرح‌های راهی که افتتاح شد؛ بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها، طرح‌های حوزه‌های بیمارستانی، طرح‌های سدسازی و آبرسانی، طرح‌های بیمارستانی، طرح‌های مربوط به ساختمان‌های مدارس و دانشگاه‌ها، طرح‌های مربوط به ساختمان‌های فرهنگی، استادیوم‌های ورزشی؛ تمام کشور در این سه سال گذشته به کارگاه تولیدی تبدیل شد، هم در خود دولت با بودجه عمومی دولت و هم البته بخش غیردولتی.

تاکید رئیس جمهور بر صفر شدن کسری بودجه دولت 

ما الان کسری بودجه را به تدریج به طرف صفر شدن نزدیک می‌کنیم. کسری بودجه ما دو نوع است؛ یکی کسری بودجه پنهان است، یعنی ما در بودجه درآمد‌هایی می‌گذاریم که این درآمد‌ها قابل تحقق نیست، فقط ظاهر بودجه را درست می‌کنیم. مثلاً فرض بفرمایید اگر ما ظرفیت فروش نفت‌مان ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است، در بودجه می‌نویسیم ۶۵۰ هزار میلیارد تومان. این ۱۵۰ هزار میلیارد تومان؛ کسری بودجه پنهان است. ما در این دولت سعی کردیم که کسری بودجه پنهان را حذف کنیم. عدد‌ها را واقعی کنیم.

مخصوصاً در بودجه ۱۴۰۳ به این موضوع، به جد پرداختیم. به همین جهت کل بودجه ما در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲، فقط ۲۴ درصد رشد کرد. در صورتی که سال‌های قبل رشد بودجه در برخی از سال‌ها ۵۰ درصد بوده، چرا؟ به خاطر این که منابع؛ واهی بود، وقتی منابع؛ واهی است، شما هزینه‌های زیاد تعریف کنید، از آن طرف هزینه‌ها تحقق پیدا می‌کنند، منابع تحقق پیدا نمی‌کنند؛ این تبدیل می‌شود به کسری بودجه پنهانی که خود را آشکار می‌کند.

مهم‌ترین اصلاح ساختار بودجه‌ای که ما انجام دادیم؛ همین بود، یعنی واقعی کردن درآمد‌ها و منابع دولت، کاهش میزان نسبت انتشار اوراق، حرکت به طرف منابع پایدار بودجه‌ای و البته استفاده حداکثری از ظرفیت صادرات نفت کشور.

در سه سال آخر دولت قبل؛ رشد اقتصادی دولت  حدود منهای سه درصد بوده، یعنی در سه سال آخر نه تنها ما سالانه رشد اقتصادی نداشتیم، به طور میانگین سالی سه درصد اقتصاد ما کوچک‌تر شده است.

اما در دولت آقای رئیسی در این سه سال گذشته، رشد اقتصادی کشور بالای ۵ درصد بوده است. به طور میانگین در هر سال، یعنی ما در سال ۱۴۰۰، ۵ و نیم درصد رشد داریم، در ۱۴۰۱، ۵ درصد رشد داریم، در ۱۴۰۲ نزدیک به ۶ درصد رشد داریم. این رشد نشان‌دهنده یک جهش در اقتصاد است. یک اتفاق جدید است یعنی ما از رشد‌های منفی آمدیم به رشد بالای مثبت که شما می‌بینید که سازمان‌های بین المللی این رشد ایران را تحسین می‌کنند، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، این رشد اقتصادی ایران را در این شرایط با همه فشار‌ها و تحریم‌های بین المللی آنها تحسین می‌کنند.

 میانگین نرخ بیکاری در سه سال آخر دولت چقدر بود؟

 میانگین نرخ بیکاری در سه سال آخر دولت قبل، ۱۰ و ۸ دهم درصد بوده، این میانگین در سه سال گذشته رسیده به ۸ و ۸ دهم درصد یعنی ما دو درصد نرخ بیکاری مان کاهش پیدا کرده به طور میانگین، در سال ۱۴۰۲ بیکاری رسید به ۸ و ۱ دهم درصد، در پاییز سال گذشته بیکاری رسید به ۷ و ۶ دهم درصد، یعنی ما شاهد این هستیم که فرصت‌های شغلی جدیدی دارد در اقتصاد خلق می‌شود، فقط در سال گذشته بالغ بر ۷۷۰ هزار شغل جدید ایجاد شده، یعنی خالص اشتغال ما بوده است. یک عده‌ای بیکار شدند یک عده‌ای سر کار رفتند، خالص اشتغال سال گذشته ما، فقط ۷۷۰ هزار شغل بوده است این در حالی است که در سال ۹۹ که سال آخر دولت قبل بود به جهت شرایط کرونا البته و عوامل دیگر، ما شاهد یک میلیون شغل از دست رفته بودیم.

یعنی خالص اشتغال یک میلیون واحدمنفی بود، در مجموع پس بنابراین ما شاهد این هستیم که در حوزه بازار کار هم شرایط مان دارد به طرف بهبود حرکت می‌کند این را هم من اشاره بکنم که نرخ مشارکت نیروی کار در این سه سال دولت با سه سال دولت قبل تقریبا یکی بوده یعنی ۴۱ درصد، یعنی از یک جهت، چون ممکن است بعضی‌ها تشکیک بکنند بگویند دولت با نرخ مشارکت در محاسبات آماری بازی کرده و این باعث شده که نرخ بیکاری بهبود پیدا بکند، نه، نرخ مشارکت در این سه سال با سه سال گذشته تقریبا ۴۱ و ۲ دهم درصد بوده است، یکسان بوده است، با همین شرایط نرخ بیکاری کاهش پیدا کرده و یک نکته دیگری که می‌خواهم عرض بکنم بهبود فضای کسب و کار بوده، در سال گذشته حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار مجوز صادر شده از طریق درگاه ملی مجوز‌ها، دو میلیون و ۲۰۰ هزار مجوز تجدید شده است.

نرخ تورم به کانال ۲۰ درصد می‌رسد

سیاست دولت کنترل پایدار تورم بوده، البته به یک نکته مهم توجه بکنیم و آن این است که این دولت یک تغییر و اصلاح مهمی را انجام داد در بازار ارز و در نرخ ارز که طبیعتا اثر تورمی زیادی را می‌توانست به اقتصاد تحمیل بکند و دولت توانست ماهرانه این اثر تورمی را کنترل بکند، ما ارز ۴۲۰۰ را حذف کردیم و ارز کالای اساسی به ۲۸ و نیم افزایش پیدا کرد، ارز مبادله‌ای ما در بازار مبادله‌ای به حدود ۴۰ هزار تومان برای هر دلار افزایش پیدا کرد، این اتفاق می‌توانست تورم بسیار شدیدی ایجاد بکند.

خیلی‌ها پیش بینی می‌کردند تورم سه رقمی می‌شود. در اقتصاد ایران یعنی ما وقتی که می‌آییم نرخ ارز را از ۴۲۰۰ به ۲۸ و نیم در حالت ارز ترجیحی افزایش می‌دهیم، حدود هفت برابر افزایش نرخ ارز است، این هفت برابر چقدر می‌تواند تورم ایجاد کند؟ اگر مدیریت نمی‌شد تورم قطعا می‌رفت بالای صد در صد، کما این که خیلی‌ها پیش بینی می‌کردند، اما دولت ماهرانه توانست علیرغم این اقدام بزرگی که انجام گرفت که البته حتما برای جلوگیری از فساد لازم بود، برای جلوگیری از قاچاق کالا ضرورت داشت، برای حفظ ذخایر ارزی کشور اجتناب ناپذیر بود یعنی این کاری که دولت انجام داد، کاری بود که دولت قبل تعلل کرد و چندین سال نرخ ارز ترجیحی ۴۲۰۰ را ادامه داد برای این که نمی‌خواست تبعاتش را قبول کند.

 در مرداد ۱۴۰۰ که دولت را آقای رئیسی تحویل گرفت، نرخ تورم ۴۴ درصد بود، ۴۳ و ۷ دهم درصد نرخ تورم ۱۲ ماه منتهی به مرداد ۱۴۰۰، الان شما نگاه می‌کنید امروز تورم ما به چه عددی رسیده؟ آمده روی حدود ۳۷ درصد، یعنی علی‌رغم این که ما یک جراحی بزرگ را انجام دادیم، اما نرخ تورم ۱۲ ماهه در پایان اردیبهشت الان رسیده به حدود ۳۷ درصد، نرخ تورم نقطه به نقطه الان رسیده به ۳۱ درصد، یعنی دارد واردکانال ۲۰ درصد می‌شود که ما پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال اگر همین مسیر ادامه پیدا بکند، ما نرخ ۱۲ ماهه‌مان هم می‌آید در کانال ۲۰ درصد.

یک رشد چندبرابری در یارانه‌ها اتفاق افتاد

آقای رئیسی گفتند، چون ما نرخ ارز ترجیحی را حذف کردیم، چون تورم به اقتصاد تحمیل شد که تورم در واقع رسید به حدود ۴۶ درصد در سال گذشته، ایشان گفتند ما باید این را جبران بکنیم، فلذا شما می‌بینید یک سیاست جبرانی از همان سال ۱۴۰۱ عمل شد، سیاست جبرانی چه بود؟ یارانه یارانه بگیر‌ها برای دهک‌های اول تا چهارم ۴۰۰ هزار تومان هر ماه و برای بقیه دهک‌ها ۳۰۰ هزار تومان تعیین شد، یک رشد چندبرابری در یارانه‌ها اتفاق افتاد، برای این که پوشش بدهد.

 آقای رئیسی به مردم به ویژه اقشار کم درآمد و گروه‌های فقیر جامعه به شدت توجه داشتند، معتقد بودند ما نباید کاری بکنیم که در جامعه فقر ایجاد بشود و می‌گفتند حذف فقر مطلق برای ما یک الزام است، به همین جهت هم شما نگاه می‌کنید سیاست‌های توزیع درآمدی که ایشان انجام داد باعث شد که ضریب نابرابری، ضریب جینی در توزیع درآمد از حدود ۴۰ صدم به ۳۸ و نیم یا ۳۸۵ هزارم کاهش پیدا کرد.