چرا کشورهای جهان به شکل دیوانه‌واری به دنبال فلز مس هستند؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران،‌ پس از آنکه یکی از برترین تولیدکنندگان مس در جهان اخیرا دچار بحران مالی شد، دولت جو بایدن – رئیس‌جمهور آمریکا – با سرمایه‌گذاران بالقوه وارد گفت‌وگو شد تا آن‌ها سهامی از معادن این شرکت در زامبیا به ارزش ۳ میلیارد دلار را خریداری کنند.

به نوشته وال‌استریت ژورنال، این جست‌وجو به شرکت‌های آمریکایی محدود نشده و شرکت‌هایی از امارات متحده عربی، ژاپن و عربستان سعودی نسبت به داشتن سهام در شرکت استخراج معدن کانادا موسوم به «فرست کوآنتوم مینرالز» علاقه نشان داده‌اند.

هدف ساده است: دور نگه داشتن این شرکت از کنترل چین و جلوگیری از بیشتر شدن سلطه این ابَرقدرت‌ آسیا بر فلزات و مواد معدنی حیاتی برای زنجیره تأمین.

این مناقصه که انتظار می‌رود در ادامه سال جاری میلادی نهایی شود، بخشی از یک تلاش جهانی برای دسترسی بیشتر به مس است؛ فلزی که یکی از اجزای کلیدی برای تولید بسیاری از محصولات است،‌ از خودروهای الکتریکی گرفته تا خطوط انتقال و مراکز داده که انقلاب هوش مصنوعی را تقویت می‌کنند.

پیشنهاد خرید بی‌سابقه شرکت استرالیایی «بی‌اچ‌پی» -به‌عنوان بزرگترین شرکت معادن و فلزات جهان- برای خرید شرکت معدنی «انگلو امریکن» به مبلغ ۴۳ میلیارد دلار، در روز دوشنبه (۲۴ اردیبهشت) رد شد و این اتفاق، تقاضای شدید برای مس را دوباره مورد توجه قرار می‌دهد.

در حالیکه شرکت انگلو امریکن به تولید کامودیتی‌های مختلفی می‌پردازد، از الماس تا نیکل،‌ بی‌اچ‌پی استرالیا مشخصا اعلام کرده که به تولیدات مس این شرکت علاقه‌مند است.

در حالیکه دولت آمریکا هیچ نظارتی بر یک توافق پیشنهادی ندارد، مقامات این کشور به مدیران اجرایی انگلو امریکن اعلام کرده‌اند که نگران هستند ادغام این شرکت بتواند کل عرضه مس را محدود کند. ایالات متحده همچنین نگران است که چین بتواند بر بی‌اچ‌پی فشار وارد کند تا برخی دارایی‌هایی خود را بفروشد یا موافقت کند تا مس بیشتری را به چین ارسال کند.

یک معدن مس متعلق به شرکت انگلو امریکن،‌ پرو

شور و هیجان کنونی برای آمریکا، تلاش چندین ساله این کشور برای تأمین فلزات و مواد معدنی حیاتی برای تغییر به سوی انرژی‌های پاک را برجسته می‌کند.

انتظار می‌رود به دنبال تعطیل شدن معادن خاص یا کاهش تولید آن‌ها، تقاضا برای مس افزایش یابد. قراردادهای آتی مس برای سال جاری میلادی با رشد ۲۰ درصدی همراه شده‌اند.

ایالات متحده برخلاف چین، وزارت‌خانه‌ای برای معدن و صندوق ثروت ملی یا صنعت داخلی گسترده معدن ندارد. این موضوع آمریکا را در موقعیت نامناسبی نسبت به چین قرار می‌دهد چرا که چین می‌تواند بدون توجه به قیمت کامودیتی‌ها، مستقیما شرکت‌های دولتی خود را برای سرمایه‌گذاری‌های کلان هدایت کند.

دولت ایالات متحده از نظر میزان پولی که می‌تواند مستقیما به پروژه‌های امنیت ملی تزریق کند، محدود است. این بدان معناست که آمریکا باید با شرکت‌های خصوصی داخل و خارج از این کشور و کشورهای دوستِ دارای صندوق ثروت ملی همکاری کند تا بتواند آن‌ها را به سرمایه‌گذاری در بخش معدن ترغیب کند.

به عنوان مثال، وال‌استریت ژورنال سال گذشته میلادی گزارش داد که ایالات متحده و عربستان سعودی مذاکراتی را برای توافقات احتمالی در جمهوری دموکراتیک کنگو انجام داده‌اند که بر اساس آن عربستان در معادن کنگو سهام خواهد داشت و شرکت‌های آمریکایی برخی از حقوق تولید در این معادن را به دست می‌آورند.

آموس هاکستاین به عنوان یکی از مشاوران ارشد بایدن، محور اصلی این تلاش است. هاکستاین و یک تیم کوچک در وزارت خارجه آمریکا از کشورهای سراسر جهان بازدید می‌کنند و یک روز با مقامات دولتی در جنوب صحرای آفریقا و روز بعد با سرمایه‌گذاران آمریکایی مذاکراتی انجام می‌دهند.

آموس هاکستاین در حال ترویج ابتکارات معدنی ایالات متحده در سطح جهانی است

در مورد مس، هاکستاین در مصاحبه‌ای گفت: «ما عرضه جدید زیادی در سراسر جهان نداریم. نگرانی من این است که حتی زمانی که کشفی انجام شود، ممکن است بین ۷ تا ۱۵ سال طول بکشد تا اولین مس استخراج شود.»

ایالات متحده نسبت به سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیارد دلاری در کریدور لوبیتو برای توسعه زیرساخت‌های محلی، از جمله برق پاک و راه‌آهن اتصال آنگولا، کنگو و زامبیا برای صادرات مواد معدنی حیاتی متعهد شده است. حتی در زامبیا، آمریکا در سال گذشته میلادی از امارات متحده عربی خواست تا سرمایه‌گذاری در شرکت معدن مس موپانی را مد نظر قرار دهد.

این تلاش، موفقیت‌آمیز بود:‌ زامبیا در ماه دسامبر شرکت هلدینگ منابع بین‌المللی امارات را به عنوان شریک جدید خود انتخاب کرد.

هاکستاین اعلام کرده که او و تیمش این موضوع را برای دولت‌های آفریقایی شفاف‌سازی کرده‌اند که آمریکا در تلاش است یک مدل جایگزین را ارائه دهد که منجر به بدهی، فساد و تبعات زیست‌محیطی برای این کشورها نخواهد شد.

شرکت معادن مس موپانی در زامبیا

یک بخش محوری از تلاش‌های آمریکا «شرکت مالی توسعه بین‌المللی» است؛ یک آژانس فدرال که به تأمین مالی پروژه‌های خارجی آمریکا کمک می‌کند. این آژانس در سال گذشته میلادی موافقت کرد تا ۷۴۰ میلیون دلار در بخش معدن سرمایه‌گذاری کند که بالاتر از تعهد ۲۴۵ میلیون دلاری پیشین آن در پروژه‌های معدنی بوده است.

شرکت مالی توسعه بین‌المللی در حال حاضر در مذاکراتی برای تأمین مالی پروژه مربوط به یک معدن مس چند میلیارد دلاری در پاکستان است؛ پروژه‌ای که در زمان عملیاتی شدن در سال ۲۰۲۸، در میان بزرگ‌ترین پروژه‌های مس جهان قرار خواهد گرفت.

یک شرکت ایرلندی به نام «تِک‌مِت»، یکی از سرمایه‌گذاری‌های منحصربه‌فرد این آژانس است. در دولت ترامپ و بایدن، شرکت مالی توسعه بین‌المللی حدود ۱۰۵ میلیون دلار بودجه برای این شرکت ایرلندی فراهم کرد و دومین سهامدار بزرگ آن شد. یک شرکت سرمایه‌گذاری که از طرف یکی از نوادگان خانواده والتون حمایت مالی می‌شود، همچنین در آخرین دور جذب سرمایه در این شرکت ایرلندی سرمایه‌گذاری انجام داد که ارزش آن را به بیش از یک میلیارد دلار رساند.

یک پروژه مربوط به تولید نیکل در شمال شرقی برزیل

تأسیسات تولید نیکل در شمال شرقی برزیل

برایان منل -مدیر عامل تِک‌مِت- گفته: «ما در یک جنگ سرد دوم قرار داریم. باید به‌طور فزاینده‌ای طرف‌هایی را انتخاب کرد. برای من هرگز یک لحظه شک نبود. این رقابت بین ارزش‌های غربی و دیکتاتوری است.»

تِک‌مِت دارای سهام در شرکت‌های استخراج‌کننده لیتیوم، کبالت، نیکل، وانادیوم و فلزات کمیاب است.

در این میان،‌ شرکت‌های معدنی چین با حمایت دولتی، به‌سرعت در حال تصاحب فلزات حیاتی هستند. در کشورهای حاضر در ابتکار کمربند و جاده که شامل برزیل یا استرالیا نمی‌شود، چین در سال گذشته میلادی ۱۹ میلیارد دلار به سرمایه‌گذاری در حوزه فلزات و معادن اختصاص داد. این میزان سرمایه‌گذاری در مقایسه با سال ۲۰۲۲ با رشد ۱۵۸ درصدی همراه شده و بالاترین میزان از سال ۲۰۱۳ است.

معدن مس موتوشی در جمهوری دموکراتیک کنگو

در تازه‌ترین مورد،‌ یک شرکت چینی در مذاکره است تا بتواند شرکت «شیماف» واقع در جمهوری دموکراتیک کنگو را خریداری کند. شیماف در حوزه تولید فلزات فعالیت دارد و در حال توسعه یک معدن کبالت و مس در کنگو است.

دست‌کم دو شرکت غربی نیز خواهان خریداری شرکت شیماف هستند که شامل «شرکت کبالت» شیلی می‌شود. «شرکت کبالت» یک شرکت آمریکایی است که در زمینه تولید مس و کبالت در شمال شیلی فعالیت دارد.