به گزارش اکوایران، نقدینگی اصلی‌ترین متغیر تورمساز در بلندمدت عنوان می‌شود. به‌طور کلی هر واحد پولی که توسط بانک مرکزی به چاپ می‌رسد، از جریان شبکه بانکی عبور کرده و با توجه به قدرت خلق شبه پول توسط بانک‌ها چند برابر می‌شود. به نسبتی که هر یک واحد پول چاپ شده توسط بانک مرکزی تبدیل […]
به گزارش اکوایران، نقدینگی اصلی‌ترین متغیر تورمساز در بلندمدت عنوان می‌شود. به‌طور کلی هر واحد پولی که توسط بانک مرکزی به چاپ می‌رسد، از جریان شبکه بانکی عبور کرده و با توجه به قدرت خلق شبه پول توسط بانک‌ها چند برابر می‌شود.
به نسبتی که هر یک واحد پول چاپ شده توسط بانک مرکزی تبدیل به نقدینگی در شریان اقتصاد می‌شود، ضریب فزاینده نقدینگی گفته می‌شود. بنابراین هرچقدر ضریب فزاینده بالاتر باشد، یک واحد پول چاپ شده در بانک مرکزی با شدت بیشتری نقدینگی موجود در اقتصاد را افزایش می‌دهد و تورم بیشتری ایجاد می‌کند.
بر اساس مطالعات مشاهده می‌شود ضریب فزاینده طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ هرچند نوساناتی در کوتاه مدت تجربه کرده اما روندی صعودی در پیش گرفته و از ۴.۴ واحد به حدود ۸ واحد رسیده است. این درحالیست که طی سال ۱۴۰۲ از این کانال صعودی خارج شده و از روند بلندمدت صعودی خود منحرف شده است.
روند صعودی ضریب فزاینده؛ قدمتی حداقل به عمر ۱۲ سال
بررسی‌ها نشان می‌دهد ضریب فزاینده درابتدای سال ۱۳۹۰ معادل ۴.۳۷ بوده است و تا اواخر سال ۱۳۹۳ با سرعت زیادی افزایش پیدا کرده به گونه‌ای که در آذر ماه این سال حتی به نزدیک ۶.۵ واحد می‌رسد. سپس از این تاریخ تا سال ۱۳۹۶ سرعت رشد ضریب فزاینده کمتر می‌شود اما همچنان درحال افزایش بوده و بر اساس آمارها در اواخر ۱۳۹۶ این متغیر حتی به مرز ۷.۳ واحد رسیده است.
این درحالیست که از سال ۱۳۹۷ تا اوایل ۱۳۹۹ ضریب فزاینده تا حدودی حول ۷.۲ درصد ثابت شد و با کاهش ناگهانی در فروردین ۱۳۹۹ و رسیدن به ۶.۹ واحد که ناشی از رشد شدید پایه پولی بود، از ابتدای تابستان سال مذکور به بالای ۷.۵ واحد جهش کرد. از این پس تا اواخر سال ۱۴۰۱ نسبت نقدینگی به پایه پولی رو به افزایش نهاد و از مرز ۸ واحد نیز عبور کرد. این درحالیست که از زمستان ۱۴۰۱ ضریب فزاینده کاهش پیدا کرد و نهایتا در انتهای ۱۴۰۲ مجددا به ۷.۱ واحد رسید، عددی که از اوایل سال ۱۳۹۹ در هیچ ماهی تجربه نشده بود.
انحراف ضریب فزاینده در ۱۴۰۲ از روند بلندمدت
به‌طور کلی ضریب فزاینده صرفا نشانه‌ای از این است که هر یک واحد پول پرقدرت به چند واحد نقدینگی تبدیل می‌شود. بنابراین ممکن است در کوتاه مدت تحت تاثیر تغییر رشد پایه پولی یا نقدینگی دچار تغییرات زیادی شود اما روند بلندمدت آن می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ تقریبا تا سال ۱۴۰۱ روندی صعودی داشته اما طی سال ۱۴۰۲ این ضریب کمی از روند صعودی خود منحرف شده و در کانال پایین‌تری درحال نوسان است.
