شامخ اسفند به بالاترین مقدار ۱۰ ماهه رسید - افق اقتصادی

به گزارش اکو ایران، شاخص مدیران خرید(شامخ)، یکی از شاخص­های جهانی و مهم اقتصادی است که هر ماه توسط اتاق ایران منتشر می­شود. این شاخص بر اساس اطلاعات واقعی کسب و کار به صورت آنی، وضعیت رکود یا رونق را در دو قسمت اقتصاد و صنعت از دید صاحبان بخش­های منتخب آن­ نشان می­دهد.

در اسفند امسال نسبت به بهمن ماه، وضعیت شامخ  «کل» مناسب‌تر شده و به بالاترین سطح ۱۰ ماهه خود رسیده است. حرکت این شاخص به سمت ارقام بالاتر از ۵۰ حکایت از ایجاد رونق در مدار تولید و افزایش سرعت این رونق در مقایسه با بهمن ماه دارد. بررسی ها حاکی از آن است که این شاخص علی رغم افزایش، ‌نسبت به اسفند ۱۴۰۱ رشد کمتری داشته است. دلیل این امر، ‌مصادف شدن آن با ماه رمضان و افزایش نرخ ارز عنوان شده است.

شاخص شامخ کل اقتصاد از محاسبه ۱۲ مولفه حاصل می شود. بررسی­ها نشان می­دهد این شاخص در ۱۰ مولفه وضعیت مناسبی داشته و در ۲ شاخص وضعیت رو به افولی را تجربه کرده است. این دو شاخص شامل «موجودی محصول در انبار یا کارهای در حال تکمیل»‌ و «انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده» است. به نظر می رسد دلیل این امر ریشه در افزایش نرخ ارز داشته است.

شامخ اسفند در قله ۱۰ ماهه

یکی از شاخص­های مهم اقتصادی، شاخص مدیران خرید است که به اختصار با عنوان «شامخ» شناخته شده و به صورت ماهانه توسط اتاق ایران محاسبه و منتشر می­شود. این شاخص جهانی تصویر آنی از وضعیت رونق و یا رکود کل اقتصاد به خصوص در بخش صنعت و خدمات ارائه می­دهد. لازم به ذکر است که شاخص مدیران خرید براساس نظر و حدس و گمان مدیران ارزیابی نمی­شود و کاملا بر پایه اطلاعات واقعی کسب­وکارها حاصل شده است. شاخص مذکور برای دو بخش «اقتصاد» و «صنعت» منتشر می­شود. همچنین این شاخص در گروه صنعت برای صنایع مختلف نیز محاسبه می­گردد.

آخرین گزارش منتشر شده توسط اتاق ایران حاکی از آن است که شاخص مدیران خرید «شامخ» برای کل اقتصاد در اسفند ۱۴۰۲ به ۵۵.۷ رسیده است. این مقدار بیشترین عدد ثبت شده از خرداد امسال تا کنون بوده و در مقایسه با ماه قبل افزایش یافته است. بدین ترتیب می توان گفت که بر اساس نظرات صاحبان کسب و کارها، اقتصاد در وضعیت رو به رونقی قرار داشته و سرعت بهبود آن نیز در مقایسه با بهمن ماه بیشتر شده است.

شاخص مدیران خرید چگونه محاسبه می­شود؟

برای محاسبه این شاخص، یک پرسشنامه حاوی ۱۲ سوال طراحی شده و مدیران کسب­وکارها به آن پاسخ می­دهند. هر سوال از سه گزینه «بیشتر از ماه قبل»، «بدون تغییر» و «کمتر از ماه قبل» تشکیل شده است. سپس به هر گزینه به ترتیب عدد ۱، ۰.۵ و صفر را می­دهند. در نهایت درصد افراد پاسخگو در نمره هر گزینه ضرب شده  و رقم حاصل عدد شامخ برای آن سوال است. نکته مهم آن است که مدیران کسب و کارها بر اساس واقعیت­های رخ داده در فعالیت­های اقتصادی به این پرسشنامه پاسخ می­دهند و گزینه انتخابی آن­ها بر مبنای پیش­بینی و گمانه­زنی نیست.

برای توضیح بیشتر این مثال را درنظربگیرید که همه افراد شرکت کننده در نظرسنجی اعلام کنند که تغییرات میزان فروش آن­ها «بیشتر از ماه قبل» بوده است. لذا ۱۰۰ درصد افراد شرکت کننده نمره ۱ را برای این سوال می­گیرند. بنابراین عدد شامخ این سوال ۱۰۰ خواهد بود. عدد ۱۰۰ مناسب­ترین وضعیت شامخ بوده و حکایت از رونق آن بخش اقتصادی دارد. چنانچه رقم صفر شود، شامخ بدترین وضعیت را داشته و آن بخش در وضعیت رکود به سر می­برد. عدد ۵۰ نیز وضعیت خنثی و بدون تغییر را گزارش می­کند. حرکت از وضعیت خنثی به سمت شامخ ۱۰۰ بیانگر بهبود بیشتر است. بالعکس حرکت از شاخص مدیران خرید ۵۰  به سمت صفر، خبر از افول بیشتر این بخش می­دهد.

اقتصاد جامه رونق بر تن کرد

گزارش اتاق بازرگانی نشان می­دهد شامخ کل اقتصاد در اسفند امسال بیشتر شده و به ۵۵.۷۹ رسیده است. این رقم بالاترین سطح شامخ کل ثبت شده از خردادماه تا پایان اسفند ۱۴۰۲ محسوب می‌شود و نشان دهنده آن است که خوش بینی کسب و کارها در مورد چشم انداز سال آینده اقتصاد، به خوشبینانه ترین مقدار خود در ۱۰ ماه گذشته رسیده است. همانطور که پیش­تر هم اشاره شد حرکت به سطوح بالای ۵۰ نشان دهنده بهبود وضعیت اقتصاد است. بنابراین می­توان به عقیده مدیران کسب و کارها در اسفند ۱۴۰۲ وضعیت کل اقتصاد نسبت به بهمن همین سال بهتر شده و رونق گرفته است.

نوسانات نرخ ارز،‌جامه رکود بر تن ۲ مولفه شامخ پوشاند

شامخ کل اقتصاد از ۱۲ مولفه تشکیل شده است. بررسی ها حاکی از آن است که ۱۰ مولفه تشکیل دهنده این شاخص در سطوح بالای ۵۰ قرار گرفته است. به بیان دقیق تر از نگاه صاحبان کسب و کار آینده این مولفه های مثبت و رو به رشد ارزیابی شده است. در مقابل ۲ گروه از مولفه‌ها در سطوح کمتر از ۵۰ درصد قرار داشته و رو به افول بوده‌اند.

این دو مولفه شامل « موجودی محصول در انبار یا کارهای در حال تکمیل» و « انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده» است. موارد مذکور در اسفند ۱۴۰۲ به ترتیب ۴۵.۴ و ۳۶.۹ بوده و در مقایسه با بهمن نگاه بدبینانه‌تری نسبت به آن ها وجود داشته‌است. علت این امر افزایش نرخ ارز عنوان شده است.

به بیان دقیق تر در اسفند ۱۴۰۲، به دلیل تامین مشکل مواد اولیه ناشی از افزایش نرخ ارز، بسیاری از کسب و کارها برای پاسخ به تقاضای مشتریان از موجودی انبار خود کاسته اند. همچنین صاحبان کسب و کارها نیز به دلیل نوسانات رو به بالای نرخ ارز و تاثیر آن بر اختلال در زنجیره تامین نهاده‌ها نسبت به چشم انداز فعالیت‌ها در فروردین ماه خوش بین نبوده‌اند.