چقدر از جیب دولت خرج نان مردم خواهد شد؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکو ایران، یکی از مهم‌ترین مواردی که به آن یارانه تخصیص داده می‌شود نان است. نان به عنوان یکی از کالاهای اصلی در سبد خوراکی مردم ایران است و از این جهت جایگاهی استراتژیک در امنیت غذایی کشور دارد.

 مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به منابع و مصارف یارانه‌ها در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ پرداخته و آن را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار داده است. یکی از موارد مصارف یارانه‌ها یا به عبارت دیگر مواردی که به آن یارانه پرداخت می‌شود، نان است. به این صورت که دولت گندم را با قیمت بالاتری از کشاورزان می‌خرد و با قیمت پایین‌تری که همان قیمت یارانه‌ای است به نانوایی‌ها می‌فروشد. هزینه‌ای که دولت در این میان می‌کند همان یارانه نان است.

 با وجود اینکه یارانه نان ۱۵۰ درصد رشد کرده، مرکز پژوهش‌های مجلس با محاسبات خود این میزان افزایش را پاسخگوی ۱۰۰ درصد یارانه نان در سال جدید ندانسته است. با این حال این مرکز با توجه به این بررسی‌ها دولت را در سال ۱۴۰۳ دارای تسلط بیشتری بر بر ساز و کار تخصیص یارانه نان ارزیابی کرده است.

یارانه نان در بودجه ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳

 در بودجه سال ۱۴۰۲ کل مبلغی که برای یارانه نان تخصیص داده شده بود برابر با ۵۶ هزار میلیارد تومان بود. با این حال ۱۵۹ هزار تومان به منظور پرداخت یارانه این کالا از سوی دولت پرداخت شد. این موضوع نشان می‌دهد که پیش‌بینی مبلغ لازم برای تامین یارانه نان در بودجه سال ۱۴۰۲ کاملا کم برآورد شده و از این جهت موجب ناترازی شدیدی در بودجه هدفمندی یارانه‌ها شده است.

 دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ یارانه نان را برابر با ۱۴۳ هزار میلیارد تومان تخمین زده که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۵۰ درصد رشد کرده است. هرچند همچنان ۱۶ هزار میلیارد تومان از میزان یارانه تخصیص داده شده در سال ۱۴۰۲ به نان کمتر است.

 اما مرکز پژوهش‌های مجلس با در نظر گرفتن فروضی اقدام به محاسبه مبلغ لازم برای یارانه نان کرده است.

یارانه پیش‌بینی شده برای نان کافی خواهد بود؟

 با در نظر گرفتن چند فرض می‌توان یارانه لازم برای نان را محاسبه کرد. اگر فرض شود که قیمت واردات و قیمت خرید تضمینی گندم یکسان است و میانگین میزان گندم لازم برای تولید نان کشور همچون سال‌های قبل برابر با ۱۰ میلیون تن در نظر گرفته شود و میانگین رشد سالانه گندم مورد نیاز هم در نظر گرفته شود و در مجموع فرض شود که ۱۰.۲۲ میلیون تن گندم در سال ۱۴۰۳ برای تولید نان مورد نیاز است، و همچنین متوسط قیمت یارانه‌ای گندم نیز برابر با ۷۲۷ تومان فرض شود، می‌توان میزان یارانه را در دو حالت محاسبه کرد.

 یک حالت این است که قیمت واردات و خرید تضمینی گندم برابر با ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان باشد که در این حالت یارانه مورد نیاز نان در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۹۲ هزار میلیارد تومان می‌شود. در این صورت رقم موجود در لایحه برابر با ۱۴۳ هزار میلیارد تومان تنها ۷۴ درصد مبلغ لازم خواهد بود و بنابراین ۲۶ درصد از این مبلغ تحقق‌نیافته باقی می‌ماند.

 حالت دیگر این است که قیمت واردات و خرید تضمینی گندم برابر با ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان باشد که در این حالت یارانه مورد نیاز برابر با ۱۷۸ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و رقم موجود در لایحه ۸۰ درصد مبلغ لازم خواهد بود و بنابراین ۲۰ درصد از این مبلغ تحقق نیافته باقی می‌ماند.

 با وجود اینکه با توجه به محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس یارانه نان در سال ۱۴۰۳ نیز همچنان با مقداری کسری مواجه است، اما این مرکز با اشاره به اینکه قرار است مقداری از تخصیص آرد به صورت الکترونیکی انجام شود و نیاز کشور به آرد تا حدی کاهش یابد، پیش‌بینی کرده که در سال پیش رو تسلط دولت بر ساز و کار تخصیص یارانه نان بیشتر خواهد شد.