به گزارش اکوایران، تورم تولیدکننده یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد است که نشان می‌دهد قیمت کالا و خدمات در مبدا تولید و پیش از رسیدن به بازار مصرف‌کننده چند درصد تغییر کرده است. بنابراین این شاخص به نوعی منعکس‌کننده رشد هزینه تولید محصولات است و از این جهت اهمیت دارد. آخرین گزارش منتشرشده از بانک […]
به گزارش اکوایران، تورم تولیدکننده یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد است که نشان می‌دهد قیمت کالا و خدمات در مبدا تولید و پیش از رسیدن به بازار مصرف‌کننده چند درصد تغییر کرده است. بنابراین این شاخص به نوعی منعکس‌کننده رشد هزینه تولید محصولات است و از این جهت اهمیت دارد.
آخرین گزارش منتشرشده از بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در اسفند ۱۴۰۲ به کف ۴۶ ماهه خود رسیده است. به عبارت دیگر این شاخص به کمتر از ۳۰ درصد رسیده که از انتهای خرداد ۱۳۹۹ تا آن زمان بی‌سابقه بوده است.
در بررسی این روند مشخص شد که در سوی دیگر این طیف، بالاترین سطح تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در اردیبهشت ۱۴۰۰ دیده شده که به بالاتر از ۱۰۰ درصد رسیده است. در یک نگاه کلی دیده شده است که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه از خرداد ۱۳۹۹ وارد یک روند صعودی شده که تا اردیبهشت ۱۴۰۰ ادامه یافته است. در توضیح این مسئله می‌توان به دنبال دلایل متفاوتی گشت که بدون شک دو مورد از آن‌ها جهش نرخ ارز در سال ۹۹ و شیوع کرونا از انتهای سال ۹۸ تا اواسط سال ۱۴۰۱ است.
قله ۱۰۳ درصدی تورم تولید در اردیبهشت ۱۴۰۰
تورم تولیدکننده نقطه به نقطه نشان می‌دهد که هزینه تولید یک سبد مشخص از کالا و خدمات تولیدی در هر ماه چند درصد نسبت به همان ماه در سال گذشته تغییر کرده است. در این گزارش، این شاخص از فروردین ۱۳۹۹ تا اسفند ۱۴۰۲ با استفاده از آمارهای منتشرشده از بانک مرکزی مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که این نرخ در فروردین ۱۳۹۹ برابر با ۲۰.۹ درصد بوده و با یک اُفت جزئی در اردیبهشت ناگهان وارد یک مسیر صعودی پرشتاب می‌شود. این نرخ در تیر ۱۳۹۹ به سطح ۱۹.۳ درصد رسیده و آخرین باری بوده که تورم تولیدکننده نقطه به نقطه به سطحی کمتر از ۲۵ درصد می‌رسد.
روند پرشتاب صعودی تورم تولید نقطه‌ای همزمان با جهش نرخ ارز در اواخر دهه ۹۰ ایجاد شده است؛ زمانی که قیمت دلار از حدود ۱۵ هزار تومان به حدود ۲۰ هزار تومان افزایش یافته بود. همچنین، در این بازه زمانی شیوع کرونا نیز وارد مرحله بحرانی شده و بسیاری از تولیدی‌ها تعطیل یا نیمه‌تعطیل شدند. از طرفی، به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی وضع شده، انتقال مواد اولیه از کشورهای خارجی با مشکل مواجه شد که همین مسئله بی‌اثر بر وضعیت تولید بنگاه‌ها در داخل ایران نبود. در نهایت، روند ایجاد شده به ایستگاه ۱۰.۳ درصدی در اردیبهشت ۱۴۰۰ رسید و پس از آن با شیب تندی رو به کاهش گذاشت.
ثبت رکورد کاهشی پس از یک دوره ثبات
از سال ۱۴۰۱ تورم تولیدکننده نقطه به نقطه تقریبا در کانال ۴۰ درصد ثابت بوده و در همان محدوده نوسان داشته است. این در حالی است که یک تغییر سیاست مهم در خرداد این سال رخ داده است. در خرداد ۱۴۰۱ دولت تصمیم گرفت تا با اجرای طرحی موسوم به «جراحی اقتصادی» تخصیص ارز ترجیحی یا همان ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی را متوقف کند. این طرح روی بالارفتن تورم مصرف‌کننده اثرگذار بود و تورم ماهانه مصرف‌کننده را در خرداد و تیر ۱۴۰۱ بالا برد اما همانطور که از آمارهای بانک مرکزی پیداست، گویا اجرای این طرح تاثیر قابل توجهی روی تورم تولیدکننده نقطه به نقطه در سال ۱۴۰۱ نداشته است.
پایین‌ترین نرخی که این شاخص در سال ۱۴۰۱ تجربه کرده ۳۱.۶ درصد و بالاترین سطح آن ۴۲.۴ درصد بوده است. با این حال، قاعده بازی از سال ۱۴۰۲ تا حدی تغییر می‌کند و تورم تولید نقطه‌ای پس از یک دوره چسبندگی به محدوده ۴۰ درصد شکسته می‌شود و به زیر ۳۰ درصد می‌رسد. شدیدترین اٌفتی که اخیرا در این شاخص دیده شده مربوط به اسفند ۱۴۰۲ است که در آن تورم تولید نقطه‌ای از ۲۸ درصد در بهمن به ۲۴.۵ درصد در اسفند سال گذشته رسیده است. البته این نرخ حاصل یک روند نزولی است که از آذر ۱۴۰۲ شکل گرفته و ثمره آن در اسفند ۱۴۰۲ دیده شده است. باید دید آیا این سیر نزولی در سال جدید نیز ادامه‌دار خواهد بود یا خیر. اکوایران در گزارشات آتی خود به این مسئله می‌پردازد.
