به گزارش اکو ایران، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بخشی از بودجه هر ساله کشور است که مشخص می‌کند دولت در سال پیش رو چه میزان برای طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. طرح‌های تملک یکی از کانال‌های عمده سرمایه‌گذاری دولت برای گسترش بخش‌های تولیدی و خدماتی کشور است که در اغلب موارد منجر به رشد زیرساخت‌های کشور می‌شود؛ بنابراین […]
به گزارش اکو ایران، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بخشی از بودجه هر ساله کشور است که مشخص می‌کند دولت در سال پیش رو چه میزان برای طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
طرح‌های تملک یکی از کانال‌های عمده سرمایه‌گذاری دولت برای گسترش بخش‌های تولیدی و خدماتی کشور است که در اغلب موارد منجر به رشد زیرساخت‌های کشور می‌شود؛ بنابراین اهمیت زیادی دارد. دولت در لایحه بودجه سال جاری، ۴۰۰ هزار میلیارد تومان به این طرح‌ها اختصاص داده که این مقدار نسبت به بودجه سال ۱۴۰۲ کمتر از ۷ درصد رشد داشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی طرح‌های عمرانی را در لایحه ۱۴۰۳ بررسی و آن را با سال‌های قبل مقایسه کرده است. این گزارش نشان می‌دهد سهم این طرح‌ها از کل مصارف عمومی کشور به ۱۶ درصد رسیده که کمترین سهم از سال ۱۴۰۰ تا کنون است. همچنین مطابق گزارش این مرکز، اغلب طرح‌ها دچار گذر زمان شده و طرح‌های توجیهی آن‌ها مربوط به سال‌ها پیش است. با این حال، دولت اقدام موثری برای غربال این پروژه‌ها در لایحه ۱۴۰۳ انجام نداده است.
طرح‌های عمرانی در بودجه ۱۴۰۳
اعتبار کل طرح‌های عمرانی در لایحه بودجه ۱۴۰۳، بالغ بر ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است. از این رقم، ۲۶۳ هزار میلیارد تومان به طرح‌های دستگاه‌های اجرایی ملی اختصاص دارد، ۷۱ هزار میلیارد تومان به دستگاه‌های اجرایی محلی در استان‌های کشور و ۶۶ هزار میلیارد تومان به ردیف‌های متفرقه. این میزان بودجه برای ۲ هزار و ۳۲۵ طرح است که به تفکیک به آن‌ها در قانون بودجه اشاره شده است.
مبلغ تخصیص داده شده برای پروژه‌های عمرانی نسبت به ۱۴۰۲ به میزان ۷ درصد رشد کرده است. با این حال سهم این طرح‌ها از کل مصرف عمومی در قانون بودجه کاهش یافته است.
افت سهم پروژه‌های عمرانی از کل منابع بودجه
رقم کل منابع و مصارف عمومی دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ برابر با ۲ هزار و ۴۶۲ هزار میلیارد تومان تعیین شده است. بنابراین مبلغ ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی برای طرح‌های عمرانی سهم ۱۶ درصدی از کل بودجه دولت را در این سال تشکیل می‌دهد.
سهم این طرح‌ها از کل بودجه می‌تواند نشان دهد که دولت چه میزان به گسترش زیرساخت‌های کشور توجه داشته است. بررسی بودجه سال‌های اخیر حاکی از این است که دولت در سال ۱۴۰۳ کمترین توجه را به این موضوع داشته و سهم این طرح‌ها از کل منابع و مصارف بودجه به کمترین عدد از سال ۱۴۰۰ رسیده است.
نکته مهم دیگر در رابطه با طرح‌های عمرانی، انباشت طرح‌هایی است که بدون هیچ پیشرفتی از بودجه یک سال به بودجه سال بعد منتقل می‌شوند.
خاک خوردن پروژه‌های عمرانی نیمه‌کاره در قوانین بودجه
طرح‌های عمرانی را می‌توان به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم کرد. طرح‌های جاری آن‌هایی هستند که به تعمیر و تجهیز ماشین‌آلات و امکانات می‌پردازند. این طرح‌ها بخش کوچکی از کل طرح‌های تملک را تشکیل می‌دهند. اما سایر طرح‌ها پروژه‌هایی با زمان آغاز و پایان مشخص هستند که به آن‌ها طرح‌های غیرجاری گفته می‌شود.
در لایحه بودجه ۱۴۰۳، از میان تمام ۲ هزار و ۳۲۵ طرح عمرانی، ۵۵۸ عدد آن‌ها جاری و هزار و ۷۶۷ عدد آن‌ها غیر جاری هستند. همچنین اعتبار طرح‌های جاری بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان و اعتبار طرح‌های غیر جاری ۲۴۳ هزار میلیارد تومان مشخص شده است.
مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بسیاری از طرح‌های غیرجاری موجود در لایحه ۱۴۰۳ پروژه‌هایی هستند که از سال‌های قبل باقی مانده‌اند و اتمام همه آن‌ها حدود ۲ هزار همت اعتبار نیاز دارد. مشخص است که با اختصاص تنها ۲۴۳ هزار میلیارد تومان به این طرح‌ها، بسیاری از آن‌ها همچنان ناتمام باقی خواهند ماند و به بودجه سال بعد منتقل خواهند شد.
مطابق این گزارش، میانگین عمر این طرح‌ها به ۱۷ سال رسیده و اگر با همین روند قرار به ادامه باشد، هشت سال زمان برای پایان آن‌ها لازم است.
مرکز پژوهش‌های مجلس یکی از ایرادات جدی مربوط به این بخش از بودجه را عدم غربالگری این طرح‌های عمرانی دانسته است، زیرا بسیاری از آن‌ها با گذر زمان دیگر توجیه فنی و اقتصادی ندارند و تنها باری بر دوش بودجه کشور هستند.
