دلیل اصلی رشد هسته تورم‌ساز بانک مرکزی در بهمن ۱۴۰۲ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، اصلی‌ترین بخش پایه پولی از خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی تشکیل شده است. این درحالیست که در بهمن ۱۴۰۲ رشد خالص بدهی بانک‌ها حدودا ۴۲ درصد کل پایه پولی را رشد داده و در مقابل، نقش خالص دارایی‌های خارجی در رشد ترازنامه بانک مرکزی منفی بوده که به معنای کاهش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است. 

بدهی بانکی، هسته درشت پایه پولی

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از بانک مرکزی رقم پایه پولی در بهمن ۱۴۰۲ به هزار و ۴۸ همت رسیده است که در مقایسه با مقطع مشابه ۱۴۰۱ با رقم ۸۶۰ همتی، حدود ۲۹.۶ همت افزایش پیدا کرده است. 

به‌طور کلی پایه پولی یکی از اساسی‌ترین ملزومات رشد نقدینگی به شمار می‌رود و اصطلاحا به آن هسته تورم‌ساز بانک مرکزی نیز گفته می‌شود. در چارچوب پولی فعلی هر آن‌چیزی که وارد ترازنامه بانک مرکزی شود، به پایه پولی کشور نیز افزوده می‌شود به همین ترتیب به دارایی‌های بانک مرکزی، نوعا پایه پولی به شمار می‌آید. 

آمارهای بهمن ۱۴۰۲ نشان می‌دهد حدود ۴۸ درصد از کل رقم پایه پولی از خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی تشکیل شده است اما بزرگترین بخش پایه پولی را خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی ایجاد کرده است که سهم آن از پایه پولی حدود ۶۵ درصد برآورد می‌شود.

 دلیل اینکه مجموع سهم خالص دارایی‌های خارجی و بدهی بانکی از ۱۰۰ درصد فراتر می‌رود آن است که دو بخش خالص بدهی دولتی به بانک مرکزی و خالص سایر اقلام، سهمی منفی در ترازنامه داشته‌اند، به عبارت دیگر در مقطع زمانی مورد بررسی بانک مرکزی به دولت بدهکار بوده و نسبت به واگذاری خالص سایر اقلام خود اقدام کرده است که در نتیجه، پایه پولی از سوی این دو منشا کوچکتر شده است. 

مشاهده می‌شود خالص بدهی دولت به بانک مرکزی و خالص سایر اقلام، به ترتیب حدود ۳۳ و ۱۱۱ همت ترازنامه بانک مرکزی را کوچک کرده‌اند. 

اصلی‌ترین جزء رشددهنده پایه پولی در بهمن ۱۴۰۲

بررسی جزئی‌تر رشد اقلام پایه پولی در یازدهمین ماه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد بیشترین نقش در رشد نقطه به نقطه پایه پولی را خالص بدهی شبکه بانکی به بانک مرکزی به اندازه حدودا ۴۲ واحد درصد ایفا کرده است. 

در مقابل مشاهده می‌شود خالص دارایی‌های خارجی حدود ۷.۵ واحد درصد اثر منفی در رشد پایه پولی داشته و حدود ۱۲.۶ واحد درصد از رشد پایه پولی نیز بابت رشد منفی خالص سایر اقلام بانک مرکزی کسر شده است. 

این درحالیست که علی‌رغم رقم منفی خالص بدهی دولت به بانک مرکزی، حدود ۷.۸ درصد از رشد ۲۹.۶ درصدی پایه پولی در اثر این بخش بوده است. به بیان دیگر بنظر می‌رسد طلب دولت از بانک مرکزی در یازدهمین ماه ۱۴۰۲ نسبت به بهمن ماه ۱۴۰۱ کمتر شده است.