به گزارش اکوایران، در ادامه سری گزارش‌های مربوط به روند کل‌های پولی در سال ۱۴۰۲، این گزارش به آمار فروردین ماه می‌پردازد. منظور از کل‌های پولی، پایه پولی و نقدینگی و اجزای آن‌هاست. پایه پولی پول پر قدرتی است که بانک مرکزی منتشر می‌کند و نقدینگی پولی است که در چرخه گردش پول توسط بانک‌ها خلق […]
به گزارش اکوایران، در ادامه سری گزارش‌های مربوط به روند کل‌های پولی در سال ۱۴۰۲، این گزارش به آمار فروردین ماه می‌پردازد. منظور از کل‌های پولی، پایه پولی و نقدینگی و اجزای آن‌هاست. پایه پولی پول پر قدرتی است که بانک مرکزی منتشر می‌کند و نقدینگی پولی است که در چرخه گردش پول توسط بانک‌ها خلق می‌شود.
در این گزارش تحولات مهم متغیرهای پولی در اولین ماه از سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می‌دهد در فروردین ۱۴۰۲ رشد نقطه به نقطه نقدینگی برابر با ۳۳.۱ درصد بوده که نسبت به فروردین ۱۴۰۱ کاهش یافته است. این در حالی است که رشد نقطه به نقطه پایه پولی در فرودین ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل افزایش یافته و به ۴۵ درصد رسیده است. همچنین کاهش ۰.۶۵ واحدی ضریب فزاینده پولی، کاهش ۱۷.۸ درصدی سهم دارایی‌های خارجی و رشد سهم بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از دیگر اتفاقات مهم متغیرهای کلان پولی در این ماه است.
رشد پایه پولی در اوج، کاهش سرعت رشد نقدینگی
حجم پایه پولی در فروردین ۱۴۰۲ به ۸۸۷ هزار میلیارد تومان رسید که رشد نقطه به نقطه آن یعنی رشد آن نسبت به ماه مشابه سال گذشته برابر با ۴۵ درصد بود. اما سرعت رشد این متغیر پولی نسبت به سال گذشته که برابر با ۳۱.۵ درصد بود، ۱۳.۵ درصد بیشتر شد و به بیشترین رشد نقطه به نقطه از ابتدای سال ۱۴۰۰ رسید.
افزایش سرعت رشد پایه پولی در حالی بود که سرعت رشد نقدینگی کاهش یافت و از ۳۸.۲ درصد در فروردین ۱۴۰۱ به ۳۳.۱ درصد در فروردین ۱۴۰۲ رسید. همچنین در این ماه حجم نقدینگی برابر با ۶ هزار و ۸۱۴ میلیارد تومان شد.
افت سرعت نقدینگی در نتیجه سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی و کنترل آن بر ترازنامه بانک‌ها رخ داد. اما با وجود افت سرعت رشد نقدینگی سهم پول در آن رکورد زد.
سهم پول در نقدینگی در بیشترین سطح از ابتدای دهه ۱۳۹۰
نقدینگی از دو جزء پول و شبه‌پول تشکیل می‌شود. هرچه سهم پول در نقدینگی بیشتر باشد به این معنی است که سیالیت نقدینگی بیشتر است و قدرت خلق تورم بیشتری دارد؛ زیرا پول همان سکه و اسکناس یا پولی است که در مبادلات روزمره به کار می‌رود (حساب‌های کوتاه مدت بانکی).
سهم پول در نقدینگی در فروردین ۱۴۰۲ به ۲۶ درصد رسید که بیشترین سهم آن حداقل از ابتدای دهه ۱۳۹۰ بود. بنابراین می‌توان گفت که با وجود کنترل رشد نقدینگی قدرت تورم‌زایی آن در این ماه به بیشترین حد رسیده که ناشی از خروج پول از حساب‌های بلندمدت بانکی بوده است.
کاهش ۰.۶۵ واحدی ضریب فزاینده پولی
به سرعت خلق نقدینگی از پایه پولی ضریب فزاینده گفته می‌شود. بانک مرکزی می‌تواند با سیاست تغییر نرخ سپرده قانونی این ضریب را تحت تاثیر قرار دهد. نرخ سپرده قانونی درصدی از سپرده‌های بانکی است که بانک‌ها موظف به سپرده‌گذاری نزد بانک مرکزی هستند.
ضریب فزاینده در فروردین ۱۴۰۲ برابر با ۷.۲۳۶ ثبت شد. مقایسه این ضریب با فروردین ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در مدت این یک سال سرعت خلق نقدینگی ۰.۶۵ واحد افت کرد.
اما چنانچه ذکر شد با وجود کاهش رشد خلق نقدینگی سرعت رشد پایه پولی نسبت به سال گذشته با افزایش ۱۳.۵ درصدی مواجه بود. علت این رشد را می‌توان در اجزای پایه پولی دنبال کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین سهم در رشد پایه پولی مربوط به رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است.
عامل اصلی رشد پایه پولی: رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی
پایه پولی چهار جزء اصلی دارد؛ خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، خالص بدهی دولت به بانک مرکزی و خالص سایر اقلام بانک مرکزی.
در فروردین سال گذشته بیشترین سهم در رشد نقطه به نقطه پایه پولی برای بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. به طوری که از ۴۵ درصد رشد نقطه به نقطه پایه پولی در این ماه علت ۳۴.۷ درصد آن رشد بدهی بانک‌ها بوده است.
حجم این بدهی‌ها از ۱۴۳ هزار میلیارد تومان در فروردین ۱۴۰۱ به ۳۵۵ هزار میلیارد تومان در فروردین ۱۴۰۲ رسید.
کاهش ۱۷.۸ درصدی سهم دارایی‌های خارجی
در فروردین سال گذشته سهم دارایی‌ای خارجی از کل پایه پولی به ۷۳.۶ درصد رسید. تغییرات این دارایی‌ها اهمیت خاصی دارد، زیرا می‌تواند وضعیت ذخایر ارز و طلای بانک مرکزی را نشان دهد.
آمار بانک مرکزی حاکی از این است که این دارایی‌ها در فروردین ۱۴۰۱، ۹۱.۴ درصد از پایه پولی را تشکیل می‌داده‌اند که در فروردین ۱۴۰۲ به ۷۳.۶ درصد رسید. یعنی در این یک سال سهم دخایر ارز و طلا در پایه پولی ۱۷.۸ درصد کاهش یافت.
