تراز پرداخت‌ کشور در نیمه نخست ۱۴۰۲: مثبت - افق اقتصادی

به گزارش اکو‌ایران، بانک مرکزی تراز پرداخت‌های کشور را تا نیمه نخست سال ۱۴۰۲ منتشر کرده است. منظور از تراز پرداخت‌ها حسابی است که در آن تمام مبادلات خارجی کشور ثبت می‌شود. یکی از بخش‌های تراز پرداخت‌ها حساب جاری است که در آن آمار مبادلات کالاها، خدمات، درآمدها و انتقالات جاری ثبت می‌شود.

 در این گزارش تراز پرداخت‌های کشور در پایان تابستان سال جاری بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که خالص تراز حساب جاری کشور در این فصل برابر با ۷ میلیارد و ۱۴ میلیون دلار بوده است. مثبت بودن این رقم به معنای این است که در شش ماهه نخست ۱۴۰۲ ایران صادرات بیشتری نسبت به واردات داشته است. جزئیات حساب جاری نشان می‌دهد مثبت بودن تراز تجارت کالایی کشور علت این امر بوده است.

 منظور از حساب جاری تراز پرداخت‌ها چیست؟

تراز پرداخت‌ها، خالص تمام مبادلات مالی و کالایی یک کشور را با سایر کشورها -یعنی تفاوت صادرات و واردات یا هزینه‌ها و درآمدها- را در مبادلات تجاری نشان می‌دهد. این تراز یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی کلان است زیرا انعکاسی از وضعیت اقتصادی کلی کشور است، می‌تواند بر عرضه و تقاضای ارز نیز و همچنین بر تصمیم سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری اثر گذارد.

تراز پرداخت‌ها در چند حساب ثبت می‌شود که حساب جاری یکی از آن‌ها است. منظور از این حساب تمام مبادلاتی است که در یک مدت انجام می‌شود. این حساب از چهار بخش تشکیل شده است؛ حساب کالا که صادرات و واردات کالاها را نشان می‌دهد، حساب خدمات که صادرات و واردات خدمات را نشان می‌دهد، حساب درآمد که دریافت‌ها و پرداخت‌های حاصل از سرمایه‌گذاری یا موارد دیگر را نشان می‌دهد و حساب انتقالات جاری که کمک‌ها و انتقالات مالی را میان دولت‌ها یا خانوارهای یک کشور به خارج از کشور نشان می‌دهد.

تراز تجاری کالاها مثبت و خالص حساب خدمات منفی

در شش ماهه نخست ۱۴۰۲ مجموعا ۴۸ میلیارد و ۳۴۱ میلیون دلار صادرات کالاها و خدمات اعم از نفتی و غیر نفتی و ۳۶ میلیارد و ۹۷۷ میلیون دلار واردات کالاها و خدمات نفتی و غیر نفتی صورت گرفته است. بنابراین خالص حساب کالا یا تفاوت میان صادرات و واردات کالایی کشور در این مدت برابر با ۱۱ میلیارد و ۳۶۴ میلیون دلار بوده است.

همچنین حساب خدمات نیز نشان می‌دهد که از ابتدای سال تا تابستان ۱۴۰۲ ارزش خدمات صادر شده از ایران برابر با ۶ میلیارد و ۴۹ میلیون دلار و ارزش خدمات وارداتی به ایران برابر با ۹ میلیارد و ۹۸۷ میلیون دلار بوده است. بنابراین به میزان ۳ میلیارد و ۹۳۹ میلیون دلار خدمات بیشتری وارد کشور شده است که این عدد همان خالص حساب خدمات را نشان می‌دهد.

خالص حساب درآمد و حساب انتقالات جاری؛ منفی

خالص حساب درآمد نیز در این مدت برابر با ۳۸۲- میلیون دلار بوده است. یعنی در شش ماهه نخست ۱۴۰۲ درآمدهای دریافتی کشور که صرف سرمایه‌گذاری در کشور یا موارد دیگر شده ۳۸۲ میلیون دلار کمتر از درآمدهای پرداختی بوده است. ارقام حساب جاری تراز پرداخت‌ها نشان می‌دهد تا پایان شهریور ۱۴۰۲، ۷۱۷ میلیون دلار درآمد دریافت و یک میلیارد و ۹۹ میلیون دلار پرداخت شده است.

 خالص حساب انتقالات جاری نیز همچون خالص حساب درآمد در این مدت منفی بوده است. ارقام نشان می‌دهد ۵۱۵ میلیون دلار انتقالات جاری به داخل کشور دریافت و ۵۴۵ میلیون دلار به خارج کشور پرداخت شده است. بنابراین میزان انتقالات جاری وارد شده به کشور ۳۰ میلیون دلار کمتر از انتقالات پرداختی به خارج بوده است.

تراز کل حساب جاری ایران در نیمه اول ۱۴۰۲ مثبت بوده است

 تراز کل حساب جاری از مجموع خالص چهار حساب مجزا یعنی حساب کالا، خدمات، درآمد و انتقالات جاری به دست می‌آید.

در دو فصل نخست ۱۴۰۲ مجموع صادرات کالاها، خدمات و منابع مالی به کشور برابر با ۵۵ میلیارد و ۶۲۰ میلیون تومان و مجموع واردات کالاها، خدمات و منابع مالی به کشور برابر با ۴۸ میلیارد و ۶۰۸ میلیون تومان بوده است. بنابراین خالص کل حساب جاری برابر با ۷ میلیارد و ۱۴ میلیون دلار به دست می‌آید.

 مثبت بودن خالص حساب جاری یا تراز پرداخت‌های یک کشور به معنای این است که درآمدهای کشور در مبادلات خارجی بیش از هزینه‌های آن بوده است. این امر به طور کلی در اقتصاد شاخصی مثبت به شمار می‌رود که نشان‌دهنده پایداری اقتصادی و کاهش وابستگی کشور به منابع خارجی است. با این حال باید توجه کرد که این شاخص در کنار شاخص‌های دیگر باید مورد بررسی قرار گیرد. مثلا با توجه به اینکه مثبت بودن تراز پرداخت‌ها از جانب مثبت بودن تراز تجاری کالاها حاصل شده، باید بررسی کرد که چه مقدار از صادرات انجام شده از نوع خام فروشی (به‌طور مشخص نفت) بوده است، یا میزان تنوع در صادرات کشور به چه اندازه بوده است.