ترمز تورمی دهک‌ها کشیده شد؛ تورم فقیرترین دهک زیر یک درصد - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، در بهمن امسال نرخ تورم کاهش یافته و از حدود ۲.۶ درصد در دی ماه به ۱.۴ درصد در بهمن رسیده که از اردیبهشت ۱۴۰۰ تا کنون بی‌سابقه بوده است.

این کاهش خود را در دهک‌ها نیز نشان داده است. تورم دهک اول که نماینده ۱۰ درصد از کم‌هزینه‌ترین خانوارهای کشور است به کمتر از ۰.۵ درصد رسیده است. دهک‌های دوم تا پنجم نیز نرخی کمتر از یک درصد را به ثبت رسانده‌اند. همچنین، تورم ماهانه پنج دهک آخر نیز به کمتر از ۲ درصد رسیده است. به نظر می‌رسد علت این کاهش، اُفت قیمت برخی اقلام با وزن بیش‌تر در سبد خانوار مثل مرغ باشد.

تورم، شاخصی برای سنجش قیمت‌ها

تورم‌های بالا و مداوم یکی از بیماری‌های مزمن اقتصاد ایران است که به دلیل بی‌ثباتی  در سیاست‌گذاری و ورود شوک‌های پی‌درپی به اقتصاد ایجاد شده است. از آن‌جایی که تغییرات این شاخص اقتصادی تاثیر مستقیم روی رفاه می‌گذارد همواره توسط مردم رصد می‌شود. به بیان ساده، تورم به معنای افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌ها است.

بنابراین هر بار که قیمت برخی اجناس بالا می‌رود نمی‌توان گفت که دچار تورم شده چرا که دو شاخصه «استمرار» و «عمومی‌بودن افزایش قیمت» در آن مشاهده نشده است. منظور از «سطح عمومی قیمت‌ها» این است که افزایش قیمت نه در یک گروه کالایی خاص، بلکه در مجموعه‌ای از کالاها و خدمات متنوع رخ دهد. حال اگر به طور مداوم قیمت طیف وسیعی از کالاها بالا رود، گفته می‌شود که تورم رخ داده است. نرخ تورم، نشان‌دهنده درصد تغییر این قیمت‌ها است. برای محاسبه نرخ تورم ابتدا یک سبد مشخص از کالا و خدمات طراحی می‌شود.

این سبد شامل مجموعه‌ای از کالاهای خوراکی، آشامیدنی، دخانیات، کالاهای غیرخوراکی و خدمات است که توسط اغلب مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپس به هر یک از کالاهای این سبد یک وزن داده می‌شود. این وزن نشان می‌دهد که میزان اهمیت این کالا در سبد مصرف مردم چقدر است. برای مثال، وزن گوشت، مرغ و نان در سبد مصرف مردم با وزن هتل و رستوران رفتن متفاوت است و گروه اول وزن بالاتر و حیاتی‌تری دارد.

این شاخص به تفکیک دهک‌ها هم اعلام می‌شود. اگر تمام خانوارهای کشور بر اساس سطح هزینه‌ای که دارند از کم به زیاد مرتب شده و هر ۱۰ درصد آن‌ها در یک گروه گذاشته شود، دهک هزینه‌ای به دست می‌آید. بر این اساس، دهک اول شامل ۱۰ درصد از فقیرترین و دهک دهم شامل ۱۰ درصد از ثروتمندترین خانوارهای کشور است.

تورم ۰.۳ درصدی دهک اول در بهمن ۱۴۰۲

جدیدترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم ماهانه کل کشور در بهمن امسال به ۱.۴ درصد رسیده است. این نرخ در دی ماه ۲.۶ درصد بوده است. از میان دهک‌های هزینه‌ای، کمترین تورم ماهانه مربوط به دهک اول بوده که نرخ آن ۰.۳۸ درصد ثبت شده است. به عبارت دیگر، خانوارهای دهک اولی برای خرید یک سبد یکسان از کالا و خدمات در بهمن ماه تنها ۰.۳۸ درصد بیش‌تر از دی ماه هزینه کرده‌اند.

این نرخ در دهک دوم و سوم نیز به ترتیب ۰.۵۵ درصد و ۰.۶۶ درصد ثبت شده است. تا دهک پنجم تورم ماهانه دهک‌ها کمتر از یک درصد برآورد شده است. این نرخ‌ها در مقایسه به ماه‌های قبل به شکل قابل‌توجهی کاهش یافته است.

از دهک ششم تا دهم، تورم ماهانه دهک‌ها به بالای یک درصد رسیده اما همچنان سطح آن کمتر از دو درصد است. مثلا یک خانوار دهک دهمی که نماینده ۱۰ درصد از ثروتمندترین خانوارهای کشور است در بهمن ماه ۱.۹ درصد بیش‌تر از دی ماه برای خرید یک سبد یکسان از کالا و خدمات هزینه کرده است.

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که در بهمن ماه تورم ماهانه برخی کالاها مثل مرغ، سبزیجات و حبوبات منفی شده است. به عبارت دیگر، قیمت این اقلام نسبت به دی ماه کاهش یافته است. با توجه به این که اقلامی مثل مرغ وزن بالاتری در سبد مصرف خانوار دارد، به نظر می‌رسد علت کاهش تورم دهک‌ها نیز اُفت قیمت همین کالا باشد.