مالیات بر درآمد در ۱۴۰۲؛ تحقق مالیاتی بیش از برآورد دولت شد - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، درآمد مالیاتی یکی از انواع درآمدهای مطمئن برای هر اقتصادی است و نسبت به سایر انواع کسب درآمد دولت در اولویت قرار دارد. علت این اولویت دهی به درآمد مالیاتی اثری است که بر ثبات اقتصاد دارد. به بیان دیگر این نوع درآمد علاوه بر این که اثر تورمی ندارد؛ اگر به درستی مدیریت شود می‌تواند نابرابری و فقر را در کشور کاهش دهد.

درآمد مالیاتی به دو قسم است مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم. مالیات‌های مستقیم به این دلیل که به صورت مستقیم از درآمد اشخاص برداشت می‌شود «مستقیم» نام گرفته است. در سمت دیگر مالیات غیرمستقیم قرار گرفته که به صورت مستقیم از جیب اشخاص برداشت نمی‌شود. مثلا ممکن است با انجام خرید از یک فروشگاه مجبور باشید این مالیات را پرداخت کنید. به همین دلیل به این مالیات، «مالیات غیرمستقیم یا مالیات بر کالاها و خدمات» می‌گویند.

مالیات مستقیم انواعی دارد که یکی از آن‌ها «مالیات بر درآمد» است. احتمالا اگر شاغل باشید با مالیاتی که از درآمد شما برداشت می‌شود آشنایید. در اقتصاد به این مالیات، مالیات بر درآمد گفته می‌شود.

همانطور که گفته شد این مالیات نوعی مالیات مستقیم تلقی می‌شود چرا که به صورت مستقیم از درآمد افراد برداشت می‌شود. برای مثال زمانیکه یک کارمند حقوق خود را در هر ماه دریافت می‌کند پیش از اینکه حقوق به حساب فرد واریز شود، مالیات بر درآمد از آن کسر می‌شود.

معمولا پیش از شروع هر سال، رقم درآمد مالیاتی‌ای را که دولت‌ها قصد دارند وصول کنند در لایحه بودجه پیش‌بینی می‌کنند. پس از تصویب این لایحه در مجلس و تبدیل آن به قانون، دولت خود را موظف می‌کند به آن عمل کند. یعنی درآمدی را که برای هر بند مالیاتی درنظر گرفته وصول کند. میزان تحقق این مالیات در طول سال می‌تواند عملکرد مالیاتی دولت را به نمایش بگذارد.

در تازه‌ترین آماری که سازمان امور مالیاتی کشور منتشر کرده است دولت توانسته نزدیک به ۱۷ درصد بیشتر از چیزی که از «مالیات بر درآمد» در ۱۰ ماهه ابتدایی قانون بودجه ۱۴۰۲ پیش‌بینی کرده بود را محقق کند.

وصول بیش از ۱۱۲ همت از محل مالیات بر درآمدها

طبق تازه‌ترین آمار سازمان امور مالیاتی کشور، دولت توانسته در ۱۰ ماهه ابتدایی امسال بیش از ۱۱۲ هزار میلیارد تومان (همت) از محل «مالیات بر درآمدها» درآمدزایی کند. این در حالی است که پیش‌بینی ۱۰ ماهه دولت در قانون بودجه ۱۴۰۲ از کسب درآمد از محل «مالیات بر درآمد» حدود ۹۶ همت بوده است. به عبارتی یعنی دولت توانسته تا پایان آذر ماه امسال نزدیک به ۱۷ درصد بیشتر از چیزی که در قانون بودجه پیش‌بینی کرده بوده را محقق کند.

این آمار نشان می‌دهد عملکرد مالیاتی دولت در کسب درآمد از محل این مالیات بسیار مناسب بوده است. اما بررسی دقیق‌تر «مالیات بر درآمدها» نیاز به ارزیابی موشکافانه زیرمجموعه این مالیات دارد.

عملکرد دولت در مالیات بر کارکنان بخش خصوصی؛ ۲۸ درصد بیشتر از برآورد بودجه

خود «مالیات بر درآمدها» نیز از چند پایه مالیاتی تشکیل شده است که معروف‌ترین و مهمترین این مالیات‌ها، «مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی»، «مالیات حقوق کارکنان بخش خصوصی» و «مالیات مشاغل» است. بررسی میزان تحقق مالیات‌های زیرمجموعه «مالیات بر درآمدها» نشان می‌دهد بهترین عملکرد دولت در اخذ مالیات از «کارکنان بخش خصوصی» بوده است.

بررسی تحقق ۱۰ ماهه مالیات‌ها نشان می‌دهد مالیات بر «حقوق کارکنان بخش خصوصی» در این مدت نزدیک به ۳۸ همت محقق شده است این درحالی است که برآورد ۱۰ ماهه قانون بودجه ۱۴۰۲ از درآمد این پایه مالیاتی حدود ۳۰ همت بوده است. به بیان دیگر دولت موفق شده است ۲۸ درصد بیشتر از برآورد قانون بودجه ۱۴۰۲، این پایه مالیاتی را وصول کند.

در جایگاه بعدی مالیات مشاغل قرار دارد. باید عنوان کرد که از میان انواع «مالیات‌ بر درآمدها»، مالیات بر مشاغل بیشترین درآمد را نصیب دولت می‌کند. در قانون بودجه پیش‌بینی شده است که در ۱۰ ماهه ابتدایی امسال ۳۴ همت از این درآمد وصول شود اما دولت توانسته فراتر از این رقم رفته و بیش از ۴۳ همت درآمد مالیاتی از محل مشاغل دریافت کند. به عبارتی دولت توانسته ۲۵ درصد بیشتر از برآورد درآمدی خود از این پایه مالیاتی را محقق سازد.

سومین مالیاتی که پس از این دو از اهمیت بالایی برخوردار است مالیات بر حقوق کارکنان بخش عمومی است. این مالیات که از حقوق کارمندان دولت اخذ می‌شود یکی از مهمترین انواع «مالیات بر درآمد» را تشکیل می‌دهد. عملکرد دولت و سازمان امور مالیاتی در تحقق این مالیات نیز مناسب بوده است. به طوریکه دولت توانسته ۵ درصد بیشتر از برآورد خود در قانون بودجه را محقق سازد.