به گزارش اکوایران، صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده عربستان سعودی یکی از شدیدترین روندهای کوچک شدن اقتصاد خود در دو دهه اخیر را داشته و دلیل این اتفاق، کاهش تولید نفت بوده است. به نوشته بلومبرگ، این میزان از کوچک شدن اقتصاد عربستان در میان کشورهای گروه ۲۰، مساوی با عملکرد […]
به گزارش اکوایران، صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده عربستان سعودی یکی از شدیدترین روندهای کوچک شدن اقتصاد خود در دو دهه اخیر را داشته و دلیل این اتفاق، کاهش تولید نفت بوده است.
به نوشته بلومبرگ، این میزان از کوچک شدن اقتصاد عربستان در میان کشورهای گروه ۲۰، مساوی با عملکرد اقتصاد بحران‌زده آرژانتین بوده است. صندوق بین‌المللی پول در گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی خود که در روز سه‌شنبه (۱۰ بهمن) منتشر شد، اعلام کرد تولید ناخالص داخلی عربستان در سال ۲۰۲۳ میلادی ۱/۱ درصد کاهش یافت و در نتیجه این اتفاق، این نهاد پیش‌بینی قبلی خود از رشد کم اقتصاد این کشور را تغییر داد.
در حالیکه صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد عربستان طی سال ۲۰۲۴ و سال آینده میلادی بار دیگر به رشد اقتصادی بازگردد، پیش‌بینی این نهاد برای این کشور، دارای بدترین تنزل اقتصادی پس از آرژانتین در گروه ۲۰ بوده است.
با گذشت هفت سال از کمپین محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، برای متنوع‌سازی اقتصاد این کشور و باز کردن اقتصاد بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام در جهان، وضعیت کنونی عربستان یادآور این موضوع است که اقتصاد ۱/۱ تریلیون دلاری پادشاهی سعودی تا چه اندازه به درآمد بخش نفت که ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد، وابسته است.
این اتفاق همچنین یک تغییر قابل توجه نسبت به سال ۲۰۲۲ است، یعنی زمانی که تولید نفت خام به میزان بی‌سابقه باعث شد عربستان سعودی در میان کشورهای صنعتی و در حال توسعه، با رشد حدود ۹ درصدی، دارای سریع‌ترین رشد اقتصادی باشد.
برای کنترل بر عرضه نفت در بحبوحه نگرانی‌ها از اقتصاد جهانی، عربستان سعودی در سال گذشته میلادی، روند کاهش تولید نفت خود را تمدید و میزان آن را در سطح ۹ میلیون بشکه در روز ثابت نگه داشت که کمترین سطح چند سال اخیر است.
این تصمیم، اقتصاد عربستان را به سمت انقباض کشانده است؛ کشوری که با اجرای این سیاست در نظر داشت قیمت نفت در بازار را افزایش دهد اما قربانی کردن تولید بیشتر نفت، منفعت کوچکی برای دولت سعودی داشته است. قیمت نفت در سال گذشته میلادی، بزرگ‌ترین کاهش سالانه خود از سال ۲۰۲۰ را ثبت کرد.
این اتفاق همچنین باعث شده دولت عربستان از سال ۲۰۲۳ با کسری بودجه مواجه شود و این روند تا سال ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت. این در حالیست که عربستان در سال ۲۰۲۲ و برای نخستین‌بار در یک دهه اخیر، با مازاد بودجه همراه شده بود. با کسری بودجه به وجود آمده، عربستان در حال به تعویق انداختن برخی پروژه‌های خود است که تکمیل آن‌ها را برای سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته بود.
با این وجود، عربستان در حال صرف میلیاردها دلار در جهت تبدیل شدن به یک قطب زنجیره تأمین جهانی و ایجاد صنایع جدیدی مانند خودروهای برقی و داروسازی است تا علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، به یک صادرکننده بزرگ به غیر از صادرات محصولات نفتی تبدیل شود.
از سوی دیگر، عربستان برای تأمین مالی مور نیاز خود به بازارهای اوراق بدهی متکی بوده است. در اوایل ماه ژانویه، دولت این کشور ۱۲ میلیارد دلار اوراق قرضه را به فروش رساند که بزرگ‌ترین معامله این کشور از سال ۲۰۱۷ و معادل بیش از نیمی از کسری مالی است که دولت در سال جاری میلادی پیش‌بینی کرده است.
قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۴ به‌طور متوسط حدود ۷۹ دلار به ازای هر بشکه بوده است که کمتر از سطح مورد نیاز برای متوازن شدن هزینه‌های عربستان محسوب می‌شود. بلومبرگ اکونومیکس تخمین می‌زند که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه خود و تأمین هزینه‌های داخلی صندوق ثروت دولتی، باید نفت خود را ۱۰۸ دلار به ازای هر بشکه به فروش برساند.
صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده که وضعیت فعلی عربستان یک مانع بزرگ برای رشد اقتصادی در خاورمیانه و آسیای مرکزی خواهد بود؛ رشد اقتصادی این مناطق در بازنگری انجام‌شده، نیم درصد در سال جاری میلادی کاهش یافته است که علت اصلی آن به عربستان سعودی نسبت داده می‌شود. این اتفاق همچنین منعکس‌کننده کاهش موقت تولید نفت در سال ۲۰۲۴ است که شامل کاهش یک‌جانبه و کاهش مطابق با توافق از طریق اوپک‌پلاس می‌شود.
بلومبرگ اکونومیکس معتقد است…
«رونق اقتصادی عربستان پس از همه‌گیری کرونا با چالش‌هایی روبه‌رو شده و قیمت نفت پس از چندین مرتبه کاهش عرضه از سوی اوپک پلاس، با تغییر قبل توجهی همراه نبوده است. جنگ غزه و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باعث ایجاد ریسک‌های سیاسی می‌شوند و تازه‌ترین اطلاعات، امیدبخش نیست؛ رشد غیرنفتی عربستان در حال کاهش است، نرخ بیکاری یک روند افزایشی به خود گرفته و کسری بودجه نیز وجود دارد.»
زیاد داوود، اقتصاددان ارشد بازارهای نوظهور
ارزیابی صندوق بین‌المللی پول برای اقتصاد عربستان در سال ۲۰۲۳ کمتر از همه پیش‌بینی‌های بلومبرگ بوده است. آژانس آمار عربستان سعودی قرار است پس از گزارش کاهش شدید ۴/۴ درصدی تولید ناخالص داخلی در سه‌ماه سوم که اولین انقباض سالانه در بیش از دو سال گذشته بود، طی امروز چهارشنبه (۱۱ بهمن) نخستین برآورد تولید ناخالص داخلی خود را برای سه‌ماهه چهارم منتشر کند.
به گفته صندوق بین‌المللی پول، دیگر تولیدکنندگان اصلی نفت در سال گذشته میلادی وضعیت بهتری داشتند. ایران با ثبت رشد اقتصادی ۵/۴ درصدی، از این حیث از چین پیشی گرفت و تولید ناخالص داخلی روسیه نیز ۳ درصد بیشتر شد. در سال ۲۰۲۲ میلادی ۸۰ درصد از صادرات عربستان مربوط به نفت خام بوده است. طبق برآوردهای بلومبرگ، اگر محصولات مرتبط مانند مواد شیمیایی و پلاستیک در نظر گرفته شوند، درصد صادرات نفتی عربستان حتی بالاتر هم می‌رود.
در حالیکه عربستان به همراه آرژانتین دارای بدترین عملکرد اقتصادی در میان کشورهای گروه ۲۰ بودند، تأثیر رکود در عربستان به‌طور گسترده به بخش انرژی این کشور محدود شده است. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده که در بخش غیرنفتی عربستان که موتور اصلی ایجاد شغل است، روند رشد همچنان قوی باقی مانده است.
