خلاء شاخص انتظارات تورمی در ایران - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، کنترل تورم را شاید بتوان اصلی‌ترین رسالت بانک مرکزی‌ها در دنیای کنونی تلقی کرد. به طور کلی بانک مرکزی به وسیله ابزارهای پولی خود مانند بازار باز و عملیات اعتباردهی قاعده‌مند، تلاش می‌کند نرخ تورم را در کانال مد نظر خود هدایت کند.

مرکز پژوهش‌ها اخیرا در گزارشی بر اهمیت نرخ تورم انتظاری در سیاستگذاری پولی تاکید کرده و عنوان کرده است ضروریست تا در ایران نیز شاخص تورم انتظاری محاسبه و اعلام عمومی شود.

شاخص انتظارات تورمی یک تسهیلگر برای اجرای سیاست‌پولی است

به نقل از کارشناسان مرکز پژوهش‌ها، سیاستگذار پولی می‌تواند با کنترل انتظارات تورمی در بلندمدت، از نوسانات کوتاه مدت تورم برای ایجاد ثبات در اقتصاد استفاده کند. به عبارت دیگر تا زمانی که سیاستگذار از انتظارات تورمی در بلندمدت آگاه باشد، می‌تواند برای ایجاد ثبات در کوتاه مدت سیاست‌های پولی خود را بهتر اجرا  کند. در نهایت نیز یکی از دلایلی که سیاستگذاران تمایل دارند انتظارات را کنترل کنند، همان امکان فراهم شدن بستر مناسب‌تری برای اجرای سیاست‌های پولی است.

به رغم اهمیت فزاینده شاخص انتظارات تورمی، این شاخص در ایران محاسبه نمی‌شود یا حداقل اعلام عمومی نمی‌شود درحالیکه با اعلام عمومی این شاخص، سیاستگذار می‌تواند سیاست پولی را در جهت شکل‌دهی به انتظارات تورمی تنظیم کند. به همین جهت نیز محاسبه این شاخص در ایران احتمالا بتواند کمک قابل توجهی به بهبود سیاستگذاری‌ها کند.

انتظارات تورمی از چه طریقی قابل محاسبه است؟

محاسبه این شاخص به طور کلی از سه روش قابل انجام است. اولین روش استفاده از پرسشنامه خانوار است که در آن سوالاتی در خصوص تصور افراد از وضعیت قیمت‌ها در شرایط کنونی و انتظار آن‌ها از روند تغییرات کوتاه مدت و بلندمدت قیمت‌ها پرسیده می‌شود. نکته مهم در برآورد شاخص از این روش، تداوم و پایداری سنجش نظرات خانوارها در طول زمان است.

یک روش دیگر استفاده از بازار اوراق بهادار خصوصا بازارهای آتی است. در برخی کشورها اوراقی با عنوان اوراق قرضه مصون از تورم وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان انتظارات تورمی را برآورد کرد اما این ابزار در ایران وجود ندارد. این درحالیست که در غیاب این اوراق می‌توان از قیمت‌های بازارهای آتی استفاده کرد و شاخص انتظارات تورمی را تخمین زد.

روش آخر که روش مورد پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها نیز هست، استفاده از نتایج سرچ گوگل است چراکه نسبت به پرسشنامه‌ها به روز تر بوده و آشکارکننده ترجیحان واقعی مردم تلقی می‌شود. در این روش با استفاده از مدلسازی نتایج جست‌وجوی کلماتی مانند نرخ ارز، تورم و … شاخص انتظارات تورمی برآورد می‌شود.

 نتایج کارشناسی مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد هرچند ایران به لحاظ برخورداری از یک پرسشنامه با سابقه طولانی و بازارهای آتی با چالش مواجه است اما با استفاده از روش‌ها و داده‌های موجود امکان برآورد انتظارات تورمی را دارد.