تحقق ۹۸ درصدی مالیات بر اشخاص حقوقی - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، دولت‌ها راه‌های بسیاری برای کسب درآمد دارند که تمامی این ‌راه‌ها به سود جامعه نیست. چراکه می‌تواند باعث ایجاد تورم در جامعه شود. به همین دولت باید به سمت درآمدهای پایدار و مطمئن حرکت کند. مهمترین درآمد پایدار دولت‌ها مالیات است. دولت‌ها علاوه بر اینکه از این درآمد جهت پرداخت تعهدات خود استفاده می‌کنند، از آن برای کاهش نابرابری درآمدی و شکاف درآمدی میان فقرا و ثروتمندان نیز بهره می‌برند.

مالیات مهمترین درآمد دولت‌هاست که در دو دسته «مستقیم» و «غیرمستقیم» طبق‌بندی می‌شود. مالیات‌های مستقیم به این دلیل که به صورت مستقیم از درآمد اشخاص برداشت می‌شود «مستقیم» نام گرفته است. در سمت دیگر مالیات غیرمستقیم قرار گرفته که به صورت مستقیم از جیب اشخاص برداشت نمی‌شود. مثلا ممکن است با رفتن به یک کافه یا رستوران این مالیات را پرداخت کنید. به همین دلیل به این مالیات، «مالیات غیرمستقیم یا مالیات بر کالاها و خدمات» می‌گویند.

مالیات مستقیم انواعی دارد که یکی از آن‌ها «مالیات بر اشخاص حقوقی» است. همانطور که از عنوان این مالیات پیداست این مالیات از شرکت‌ها اخذ می‌شود که این شرکت‌ها می‌تواند دولتی یا خصوصی باشد.

همانطور که گفته شد این مالیات نوعی مالیات مستقیم تلقی می‌شود چرا که به صورت مستقیم از درآمد افراد برداشت می‌شود. برای مثال زمانیکه یک شرکت دولتی یا خصوصی درآمدی را کسب می‌کند مجبور است به طور مستقیم مالیات درآمد خود را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.

اما سوال اینجاست که عملکرد دولت در امر مالیات‌ستانی را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ آشنایی با روند تصویب قانون بودجه و مالیات‌ستانی کمک شایانی به درک این مسئله می‌کند. به طور معمول پیش از شروع هر سال، رقم درآمد مالیاتی‌ای را که دولت‌ها قصد دارند وصول کنند در لایحه بودجه پیش‌بینی می‌کنند. پس از تصویب این لایحه در مجلس و تبدیل آن به قانون، دولت خود را موظف می‌کند به آن عمل کند. یعنی درآمدی را که برای هر بند مالیاتی درنظر گرفته وصول کند. میزان تحقق این مالیات در طول سال می‌تواند عملکرد مالیاتی دولت را به نمایش بگذارد.

تازه‌ترین آماری که سازمان امور مالیاتی کشور منتشر کرده است  نشان می‌دهد دولت توانسته تا پایان آذر ماه امسال ۹۸ درصد درآمدی را که از این محل در ۹ماهه قانون بودجه پیش‌بینی کرده بود محقق کند.

وصول بیش از ۲۱۷ همت از محل مالیات بر اشخاص حقوقی

طبق تازه‌ترین آمار سازمان امور مالیاتی کشور، دولت توانسته در ۹ ماهه ابتدایی امسال بیش از ۲۱۷ هزار میلیارد تومان (همت) از محل «مالیات بر اشخاص حقوقی» کسب کند. درحالیکه که پیش‌بینی ۹ ماهه دولت در قانون بودجه ۱۴۰۲ از کسب درآمد از این محل حدود ۲۲۲ همت بوده است. به بیان دیگر یعنی دولت توانسته تا پایان آذر ماه امسال نزدیک به ۹۸ درصد درآمدی را که از این محل در ۹ماهه قانون بودجه پیش‌بینی کرده بود محقق کند.

این آمار نشان می‌دهد عملکرد مالیاتی دولت در کسب درآمد از محل این مالیات مطلوب بوده است. اما بررسی دقیق‌تر «مالیات بر اشخاص حقوقی» نیاز به بررسی دقیق‌تر اجزای این پایه مالیاتی دارد.

فشار مالیات‌ستانی بیشتر بر روی شرکت‌های غیردولتی

«مالیات بر اشخاص حقوقی» از اجزای مختلفی تشکیل شده است که بیشترین میزان تحقق آن مربوط به مالیاتی است که بنگاه‌های اقتصادی، نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی پرداخت کرده‌اند. طبق آمار تحقق ۹ ماهه مالیاتی، درآمد حاصل از مالیات این بنگاه‌ها ۵۶.۷ درصد بیشتر از پیش‌بینی دولت در ۹ ماهه قانون بودجه ۱۴۰۲ محقق شده است. به عبارتی در قانون بودجه امسال رقمی که برای درآمد مالیات بنگاه‌های اقتصادی و نهادهای انقلاب در ۹ ماهه ابتدایی سال در نظر گرفته بودند معادل یک همت بوده که در این مدت به ۵۶.۷  درصد بیشتر یعنی ۱.۶۵ همت محقق شده است.

همچنین دو رکن اصلی در «مالیات بر اشخاص حقوقی» وجود دارد ؛ «مالیات بر شرکت‌های دولتی» و «مالیات بر شرکت‌های غیردولتی». عملکرد دولت در مالیات ستانی از بخش غیردولتی بهتر از بخش دولتی بوده است به طوریکه نرخ تحقق مالیاتی در شرکت‌های غیردولتی معادل ۹۹.۳ درصد و نرخ تحقق مالیاتی در شرکت‌های دولتی در حدود ۷۸ درصد بوده است.