به گزارش اکو ایران، شبه‌پول یکی از ارکان نقدینگی است که بانک مرکزی آمار آن را به صورت ماهانه اعلام می‌کند و آخرین آمار آن تا مهر سال جاری موجود است. این متغیر پولی در واقع پولی را شامل می‌شود که نزد بانک‌ها در حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های بلندمدت نگهداری می‌شود و افراد در لحظه […]
به گزارش اکو ایران، شبه‌پول یکی از ارکان نقدینگی است که بانک مرکزی آمار آن را به صورت ماهانه اعلام می‌کند و آخرین آمار آن تا مهر سال جاری موجود است. این متغیر پولی در واقع پولی را شامل می‌شود که نزد بانک‌ها در حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های بلندمدت نگهداری می‌شود و افراد در لحظه نمی‌توانند از آن‌ها برداشت کنند. مطابق گزارش بانک مرکزی حجم شبه‌پول در مهر ۱۴۰۲ به رقم ۵ هزار و ۴۳۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.
بررسی رشد هفت‌ماهه شبه‌پول یعنی تغییرات این متغیر پولی در ماه مهر نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد رشد این متغیر در سال جاری به ۱۵.۴ درصد رسیده ومقدار این رشد در سال جاری نسبت به سال قبل افزایش یافته است. در این گزارش رشد هفت ماهه شبه‌پول در ده سال اخیر بررسی شده است.
رشد هفت ماهه شبه‌پول در ۱۴۰۲؛ ۱۵.۴ درصد
عمده خلق پول توسط بانک‌ها انجام می‌شود. این نهادهای مالی مقادیری سپرده از مشتریان خود دریافت می‌کنند و از سوی دیگر به تقاضاکنندگان پول وام ارائه می‌دهند. اعطای وام باعث می‌شود پول به گردش بیفتد و از آن پول بیشتری خلق شود. به تمام پولی که توسط بانک‌ها خلق می‌شود نقدینگی گفته می‌شود. نقدینگی که متغیر پولی اصلی در رابطه با رشد تورم است، از دو جزء تشکیل می‌شود. قسمتی از آن همان پولی است که در دسترس مردم در جامعه است و به صورت سکه، اسکناس یا موجودی حساب‌های جاری بانکی وجود دارد و پول نامیده می‌شود. قسمت دوم نیز پولی است که در حساب‌های بلندمدت و پس‌انداز بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌شود که همان شبه‌پول است. بنابراین شبه‌پول بخشی از نقدینگی است که کمتر به گردش درمی‌آید و ایجاد تورم کمتری می‌کند. با این حال رشد این متغیر پولی به معنای رشد منابع در اختیار بانک‌ها برای خلق پول بیشتر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد هفت ماهه شبه‌پول در سال ۱۴۰۲ به ۱۵.۴ درصد رسیده است. حجم شبه‌پول در انتهای اسفند ماه ۱۴۰۱ که میزان این متغیر را در آغاز سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد برابر با ۴ هزار و ۷۰۷ هزار میلیارد تومان بوده که در مهر امسال به ۵ هزار و ۴۳۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.
روند رشد هفت ماهه شبه‌پول در ده سال اخیر نشان می‌دهد رشد این متغیر در یک سال گذشته سه روند کلی را تجربه کرده است.
افزایش یک درصدی رشد هفت ماهه شبه‌پول در سال گذشته
در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ رشد هفت ماهه شبه‌پول به طور کلی روندی نزولی داشته است به طوری که از ۲۵.۹ درصد در سال ۱۳۹۳ به ۸.۷ درصد در سال ۱۳۹۷ رسید. بنابراین در این سال‌ها رشد نقدینگی از ناحیه شبه‌پول کاهش یافت و به عبارت دیگر حجم شبه‌پول و در نتیجه نقدینگی با سرعت کمتری افزایش یافت.
از سال ۱۳۹۷ رشد هفت ماهه شبه‌پول افزایش یافت و به ۲۲.۴ درصد رشد در سال ۱۴۰۰ رسید. بنابراین در این مدت بانک‌ها منابع بیشتری برای خلق پول در اختیار داشتند.
در فاصله سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ رشد هفت‌ماهه شبه‌پول کم شد به طوری که در سال ۱۴۰۱ به ۱۴.۳ درصد رسید. با این حال در سال جاری حجم شبه‌پول در هفت ماه نخست سال مجددا ۱ درصد رشد کرد و رشد آن به ۱۵.۴ درصد در سال جاری رسید.
به نظر می‌رسد کاهش حجم شبه‌پول پس از سال ۱۴۰۰ در نتیجه اعمال محدودیت بر بانک‌ها از سوی بانک مرکزی رخ داده باشد. بانک مرکزی از ابتدای دولت سیزدهم برای کنترل رشد نقدینگی برنامه‌هایی از جمله افزایش نرخ سپرده قانونی بانک‌ها را در دستور کار قرار داد. با این مقررات بانک‌ها موظف شدند درصد بیشتری از سپرده‌های خود را نزد بانک مرکزی بگذارند و بنابراین حجم شبه‌پول کنترل و دست آن‌ها برای خلق زیاد نقدینگی بسته شد. با این حال افزایش نسبی رشد این متغیر پولی در یک سال اخیر می‌تواند حاکی از این باشد که از محدودیت بانک‌ها کمی کاسته شده است.
