به گزارش اکو ایران، شاخص مدیران خرید(شامخ)، یکی از شاخصهای جهانی و مهم اقتصادی است که هر ماه توسط اتاق ایران منتشر می‌شود. این شاخص بر اساس اطلاعات واقعی کسب و کار به صورت آنی وضعیت رکود یا رونق را در دو قسمت اقتصاد و صنعت از دید صاحبان بخش‌های منتخب آن نشان می‌دهد. در […]
به گزارش اکو ایران، شاخص مدیران خرید(شامخ)، یکی از شاخصهای جهانی و مهم اقتصادی است که هر ماه توسط اتاق ایران منتشر می‌شود. این شاخص بر اساس اطلاعات واقعی کسب و کار به صورت آنی وضعیت رکود یا رونق را در دو قسمت اقتصاد و صنعت از دید صاحبان بخش‌های منتخب آن نشان می‌دهد.
در آذر امسال نسبت به آبان ماه، وضعیت شامخ «کلی اقتصاد» و شامخ «صنعت» نامناسب شد و به زیر ۵۰ سقوط کرد. حرکت این شاخص از ۵۰ به سمت صفر حاکی از افول این بخش‌ها و تضعیف وضعیت آنها است.
شاخص مذکور علاوه بر صنعت و کل اقتصاد، برای ۱۲ بخش صنعتی نیز محاسبه می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد این شاخص برای سه بخش صنعتی در وضعیت بهبود قرار دارد. اما بهبود آنها نسبت به آبان‌ماه بسیار کمتر شده است. ۹ بخش صنعتی دیگر نیز در وضعیت افول قرار گرفته‌اند. از جمله دلایل این امر می‌توان به کاهش مواد اولیه در نتیجه عدم ترخیص آنها از گمرک و رکود تقاضا اشاره کرد.
شامخ آذر، زنگ خطری برای رشد اقتصادی
یکی از شاخصهای مهم اقتصادی، شاخص مدیران خرید است که به اختصار با عنوان «شامخ» شناخته شده و به صورت ماهانه توسط اتاق ایران محاسبه و منتشر می‌شود. این شاخص جهانی تصویر آنی از وضعیت رونق و یا رکود کل اقتصاد به خصوص در بخش صنعت و خدمات ارائه می‌دهد. باید توجه داشت که شاخص مدیران خرید براساس نظر و حدس و گمان مدیران ارزیابی نمی‌شود و کاملا بر پایه اطلاعات واقعی کسب‌وکارها است. شاخص مذکور برای دو بخش «اقتصاد» و «صنعت» منتشر می‌شود. همچنین این شاخص در گروه صنعت برای صنایع مختلف نیز محاسبه می‌شود.
آخرین گزارش منتشر شده توسط اتاق ایران حاکی از آن است که شاخص مدیران خرید «صنعت» در آذر عدد ۴۸.۶۱ را ثبت کرده است. این مقدار کمترین عدد ثبت شده از ابتدای اردیبهشت تا کنون بوده است و از رکود و عدم وضعیت مناسب بخش صنعت حکایت دارد. شامخ کل اقتصاد هم برای سومین ماه متوالی روند کاهشی را تجربه کرده و به ۴۹.۸۸ رسیده است. این عدد نشان می‌دهد وضعیت اقتصاد نسبت به آبان‌ماه بدتر شده است.
شاخص مدیران خرید چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه این شاخص، یک پرسشنامه حاوی ۱۲ سوال طراحی شده و مدیران کسب‌وکارها به آن پاسخ می‌دهند. هر سوال از سه گزینه «بیشتر از ماه قبل»، «بدون تغییر» و «کمتر از ماه قبل» تشکیل شده است. سپس به هر گزینه به ترتیب عدد ۱، ۰.۵ و صفر را می‌دهند. در نهایت درصد افراد پاسخگو در نمره هر گزینه ضرب شده و رقم حاصل عدد شامخ برای آن سوال است. نکته مهم آن است که مدیران کسب و کارها بر اساس واقعیت‌های رخ داده در فعالیت‌های اقتصادی به این پرسشنامه پاسخ می‌دهند و گزینه انتخابی آنها بر مبنای پیش‌بینی و گمانه‌زنی نیست.
برای توضیح بیشتر این مثال را درنظر بگیرید که همه افراد شرکت کننده در نظرسنجی اعلام کنند که تغییرات میزان فروش آنها «بیشتر از ماه قبل» بوده است. لذا ۱۰۰ درصد افراد شرکت کننده نمره ۱ را برای این سوال می‌گیرند. بنابراین عدد شامخ این سوال ۱۰۰ خواهد بود. عدد ۱۰۰ مناسب‌ترین وضعیت شامخ بوده و حکایت از رونق آن بخش اقتصادی دارد. چنانچه رقم صفر شود، شامخ بدترین وضعیت را داشته و آن بخش در وضعیت رکود به سر می‌برد. عدد ۵۰ نیز وضعیت خنثی و بدون تغییر را گزارش می‌کند. حرکت از وضعیت خنثی به سمت شامخ ۱۰۰ بیانگر بهبود بیشتر است. بالعکس حرکت از شاخص مدیران خرید ۵۰ به سمت صفر، خبر از افول بیشتر این بخش می‌دهد.
اقتصاد جامه رکود بر تن کرد
گزارش اتاق بازرگانی نشان می‌دهد شامخ کل اقتصاد در آذر امسال بیش از ۱ واحد کمتر شده و در سطح زیر ۵۰ ایستاده است. شواهد حاکی از آن است که شامخ اقتصاد در آبان‌ماه امسال معادل ۵۰.۹۶ بوده که با کاهش ۱.۰۸ واحدی به عدد ۴۹.۸۸ در آذرماه رسیده است. همانطور که پیشتر هم اشاره شد حرکت از ۵۰ به سمت صفر نشانگر بدتر شدن وضعیت اقتصاد است. بنابراین می‌توان گفت در آبان‌ماه وضعیت کل اقتصاد در حال بهبود قرار داشته اما طی این یک ماه شامخ به عقب بازگشته و از وضعیت بهبود قدم در سطح افول گذاشته است.
صنعت همسو با اقتصاد، رنگ افول گرفت
شاخص صنعت، دیگر رقم منتشر شده توسط اتاق بازرگانی است و نشان می‌دهد از نگاه مدیران کسب و کار، وضعیت صنعت در اقتصاد ایران چگونه دچار تحول شده است. بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده، شامخ صنعت در آذر امسال به ۴۸.۶۱ رسید. این بدان معناست که از نگاه مدیران اقتصادی و صنعتی کشور، صنعت نیز از وضعیت بهبود خارج شده و در آذر ۱۴۰۲، در وضعیت بدتری نسبت به آبان ماه امسال قرار گرفته است. این شاخص در آبان امسال در وضعیت بهبود قرار داشت و حالِ آن نسبت به شامخ کل اقتصاد بهتر بود. اما اکنون رقم این شاخص نشان از یک افت در صنعت کشور دارد.
روند کاهشی شاخص کل اقتصاد و صنعت در کنار هم بیانگر این موضوع است که طی آذر امسال فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی کشور در وضعیت نامناسبی قرار گرفته‌اند.
پلاستیکی‌ها در پاییز پر رونق ماندند
همانطور که در ابتدا اشاره شد، شامخ برای صنایع منتخب نیز ارائه می‌شود. آمارها حاکی از آن است که صنایع لاستیک و پلاستیک در آذر امسال نسبت به صنایع دیگر وضعیت مناسب‌تری داشته‌اند. به بیان دیگر شامخ لاستیک و پلاستیک در آذر امسال ۶۲.۲۹ بوده است. اگرچه این شاخص نسبت به آبان کاهش ۰.۵ واحدی داشته و سرعت بهبود آن کمتر شده است، اما همچنان در وضعیت مناسب قرار دارد.
دو صنعت نساجی و ماشین سازی نیز در آذر امسال از نگاه مدیران کسب و کار در وضعیت مناسب قرار داشته‌اند. البته باید توجه داشت سرعت بهبود هردو نسبت به آبان‌ماه کمتر شده است.
۹ صنعت دیگر در آذر امسال در وضعیت افول قرار داشته‌اند. البته صنایع غذایی، شیمیایی و کانی‌های غیرفلزی در آبان‌ماه وضعیت بهبود داشته‌اند. اما در آذرماه تغییر وضعیت داده و رنگ افول گرفته‌اند. سه صنعت کاغذ و چوب، وسایل نقلیه و سایر صنایع نیز با سرعت کمتری نسبت به ماه قبل بدتر شده‌اند.
کاهش تمایل نیروی انسانی به کار در بخش تولید، کمبود مواد اولیه در نتیجه عدم آزادسازی آنها توسط گمرک، عدم تخصیص ارز و رکود تقاضا از جمله عوامل چرخش صنایع به سمت افول و قرارگیری در اوضاع نامناسب است.
