هزینه تسهیلات دریافتی بانک‌ها از بانک مرکزی بیش از ۲ برابر شد - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران، میزان هزینه پرداختی بانک‌ها بابت دریافت تسهیلات از بانک مرکزی طی ۹ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته در مجموع بیش از ۹۲ درصد افزایش یافته است.

در گزارش سود وزیان بانک‌ها ردیفی تحت عنوان «هزینه‌هالی مالی» وجود دارد که این هزینه‌ها به طور کلی به هزینه سود تسهیلات دریافتی بانک‌ها مربوط می‌شود. درواقع هزینه سود تسهیلاتی است که بانک‌ به دلیل کمبود نقدینگی مجبور به دریافت آن شده‌ است.

این تسهیلات هم شامل وام‌های دریافتی از دیگر بانک‌ها و سایر موسسات اعتباری و هم شامل وام‌های دریافتی از بانک مرکزی است. به بیان دقیق‌تر در گزارش عملکرد بانک‌ها اقلام سود و وجه التزام تسهیلات دریافتی از بانک‌ها و سایر موسسات اعتباری، سود و وجه التزام تسهیلات دریافتی از بانک مرکزی، سود و وجه التزام تسهیلات دریافتی از صندوق توسعه ملی، وجه التزام اضافه برداشت از حساب جاری نزد بانک مرکزی در بخش هزینه‌های مالی گنجانده می‌شود.

به طوری کلی هزینه‌های مالی هر بانک مربوط به سود و بهره تسهیلات دریافتی بانک برای رفع کسری نقدینگی است.

افزایش وابستگی بانک‌ها به بانک مرکزی

بررسی گزارش عملکرد ۱۵ بانک (پاسارگاد، سامان، دی، صادرات، ملت، پارسیان، پست بانک، رسالت، تجارت، خاورمیانه، سیما، گردشگری، اقتصادنوین، کارآفرین و ملل) در پایان آذر ماه امسال که در کدال در دسترس است نشان می‌دهد هزینه‌های مالی برای بانک‌های مورد بررسی طی ۹ ماهه نخست امسال نسبت به ۹ ماهه نخست سال گذشته بیش از ۹۲ درصد افزایش یافته که این افزایش در بخش تسهیلات دریافتی بانک‌ها از بانک مرکزی به مراتب بیشتر بوده است.

سودی که بانک‌ها طی دوره مورد اشاره به بانک مرکزی پرداخت کرده‌اند معادل ۱۲۲ درصد افزایش داشته است. این هزینه عموما از دو ناحیه صورت می‌گیرد. عملیات ریپو با نرخ سود ۲۳ درصد و اضافه برداشت بانک‌ها از محل منابع بانک مرکزی با نرخ سود ۳۴ درصد.

داده‌ها حاکی از آن است که ۱۵ بانک مورد بررسی معادل ۲۳.۲ همت هزینه مالی (هزینه بهره تسهیلات دریافتی بانک‌ها) طی ۹ ماهه نخست امسال پرداخت کرده‌اند که نسبت به ۹ ماهه نخست سال گذشته که برابر با ۱۲ همت بوده، حدود معادل ۹۲.۷ درصد افزایش داشته است.

از ۲۳.۲ همت هزینه مالی پرداختی بانک‌ها طی ۹ ماهه نخست سال‌جاری حدود نیمی از آن مربوط به هزینه مالی تسهیلات دریافتی بانک‌ها از بانک مرکزی، ۲۲ درصد آن مربوط به هزینه مالی تسهیلات دریافتی بانک‌ها از سایر بانک‌ها و موسسات اعتباری و حدود ۲۸ درصد آن نیز مربوط به سایر هزینه‌های مالی است.

دو برابر شدن هزینه تامین مالی بانک‌ها طی یک سال

بررسی هزینه مالی (هزینه بهره تسهیلات دریافتی بانک‌ها) طی ۹ ماهه نخست امسال به تفکیک ۱۵ بانک مورد بررسی نشان می‌دهد که بانک تجارت بیشترین هزینه را بابت دریافت تسهیلات از سیستم بانکی پرداخت کرده است.

بانک تجارت طی ۹ ماهه نخست امسال ۶.۳ همت هزینه مالی به ثبت رسانده که حدود ۴.۴ همت آن مربوط به هزینه مالی بابت تسهیلات دریافتی از بانک‌ها و موسسات اعتباری بوده است. هزینه مالی بانک تجارت طی دوره مورد اشاره نسبت به مقطع مشابه آن در سال گذشته ۹۵ درصد افزایش داشته است. پس از بانک تجارت، بانک‌های ملت و دی در جایگاه‌های دوم و سوم بیشترین هزینه مالی قرار دارند.

بانک ملت نیز در ۹ ماهه نخست امسال حدود ۴.۴ همت هزینه مالی پرداخت کرده که بیش از ۹۷ درصد آن مربوط به تسهیلات دریافتی از بانک مرکزی است. هزینه مالی بانک ملت در ۹ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۱۱۰ درصد افزایش یافته است.

در همین راستا بانک دی نیز ۳.۶ همت هزینه مالی تسهیلات دریافتی از شبکه بانکی طی ۹ ماهه نخست امسال پرداخت کرده نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۴ برابر شده است. نکته قابل توجه این است که پرداخت هزینه مالی از سوی بانک دی به بانک مرکزی و دیگر بانک‌ها نبوده و به دیگر هزینه‌های مالی از جمله اوراق بدهی تعلق دارد. در میان ۱۵ بانک مورد بررسی، برای چهار بانک سامان، رسالت، سینا و پست بانک ایران هیچ‌گونه هزینه مالی به ثبت نرسیده است.

رشد عجیب هزینه مالی در یک موسسه اعتباری

نکته قابل توجه دیگر این است که بیشترین رشد هزینه مالی در میان بانک‌ها طی دوره مورد اشاره مربوط به موسسه اعتباری ملل بوده، به طوری که هزینه مالی این موسسه اعتباری از ۴۱ میلیون تومان در ۹ ماهه نخست سال گذشته به بیش از ۲۹۰ میلیارد تومان در ۹ ماهه نخست امسال رسیده و افزایش ۷ هزار برابری را به ثبت رسانده که تامل برانگیز است.

زیان‌دهی بانک‌ها از جمله مواردی است که باعث افزایش پایه پولی و چاپ پول می‌شود، عدم تناسب میان درآمد و هزینه‌های بانک از محل تسهیلات و سپرده‌ها از کانال‌های زیان‌دهی بانک‌ها است که منجر به بدهی‌های بین بانکی و افزایش اضافه برداشت از بانک مرکزی می‌شود.