نگاهی به سال خوب بازارهای مالی در ۲۰۲۳ - افق اقتصادی

به گزاش اکوایران، بازارهای مالی در حالی سال ۲۰۲۳ را به پایان رساندند که اکثر آن‌ها با رشد قابل توجهی همراه شدند. گاردین در این گزارش به بررسی بازارهای مالی مختلف پرداخته و سال پر فراز و نشیب آن‌ها را مورد ارزیابی قرار داده است.

بازارهای سهام

شاخص بازار سهام «اِم‌اِس‌سی‌آی» (MSCI) که بازارهای سهام در ۴۷ کشور را رصد می‎‌کند، سال خوبی را پشت سر گذاشت و از ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۳ با رشد ۲۰ درصدی همراه شد. با این حال،‌ معاملات دارای نوسان بود، به گونه‌ای که قیمت سهام‌ها در نیمه نخست ۲۰۲۳ با افزایش همراه شد،‌ اما از آگوست تا اکتبر یک روند کاهشی را در پیش گرفت.

اما به یک باره و در ماه نوامبر ارزش تمام بازارها با رشد همراه شد زیرا تورم رو به کاهش، امیدها برای کاهش نرخ بهره در دو سوی اقیانوس اطلس را افزایش داد. سپس در ماه دسامبر و به دنبال صحبت رئیس بانک مرکزی آمریکا مبنی بر اینکه سطح نرخ‌های بهره به اوج خود رسیده است، سهام‌ها رشد ارزش چمشگیری همراه شدند.

شاخص اس‌اند‌‎پی ۵۰۰ که معیاری گسترده برای سهام‌های آمریکا محسوب می‌شود، در سال ۲۰۲۳ یک رشد ۲۵ درصدی را ثبت کرد. شاخص کامپوزیت بازار سهام نزدک که بر بخش تکنولوژی تمرکز دارد، با جهش ۴۵ درصدی همراه بود و در این میان شرکت‌های آلفابت، آمازون، اپل، مِتا، مایکروسافت، انویدیا و تسلا، بیشترین رشد را به دست آوردند.

همچنین شاخص نزدک ۱۰۰ از سهام‌های بزرگ فناوری بهترین سال خود را از زمان ترکیدن حباب دات‌کام سپری کرد و با رشد بیش از ۵۰ درصدی تا پایان سال ۲۰۲۳، در بالاترین سطح خود قرار گرفت. رشد این شاخص عمدتا تحت تأثیر عملکرد سهام‌های غول‌های بزرگ فناوری بود.

بازارهای اروپایی نیز با بازیابی خود از سال طاقت‌فرسای ۲۰۲۲، رشد قابل توجهی داشتند. شاخص بازار سهام «دکس» (Dax) آلمان با وجود سالی ضعیف برای بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا، ۲۰ درصد صعود کرد و شاخص بازار سهام (FTSE MIB) در ایتالیا، تقریبا ۳۰ درصد با رشد ارزش روبه‌رو شد.

خوش‌بینی نسبت به کاهش شدید نرخ بهره در سال ۲۰۲۴، بازارهای سهام آسیا-اقیانوسیه را هم با رشد همراه کرد و این بازارها در پایان سال ۲۰۲۳ به بالاترین ارزش خود در پنج ماه اخیر رسیدند.

طبق اطلاعات بلومبرگ، افزایش ارزش بازارها در سال ۲۰۲۳ به این معنا بود که در میان ۵۰ ثروتمند برتر جهان، تنها ۱۱ نفر طی این سال با کاهش سرمایه مواجه شدند.

بخش بانکی

بانک‌ها در طول ۱۲ ماه گذشته دوران پرنوسانی را سپری کردند. اگرچه بسیاری از بانک‌ها توانستند سودهای کلانی به دست آورند، افزایش نرخ‌های بهره باعث زیان آن‌ها در اوراق قرضه دولتی شد.

در این میان، برخی بانک‌ها نتوانستند خود را نجات دهند. در اوایل ماه مارس بانک آمریکایی «سیلورگِیت» (Silvergate) که بر ارزهای دیجیتال تمرکز داشت ورشکست شد، پشت‌بند آن بانک سیلیکون ولی، هم به این سرنوشت دچار شد.

«سیلیکون ولی بانک» بزرگ‌ترین ورشکستگی یک بانک آمریکایی پس از بحران مالی ۲۰۰۸ محسوب می‌شود. چند روز پس از این اتفاق‌، نگرانی‌ها از آینده فعالیت شرکت خدمات مالی و بانکداری «کردیت سوئیس» زلزله‌ای در بازارها به راه انداخت و تنها در یک روز بیش از ۷۵ میلیارد پوند از ارزش شاخص ۱۰۰ «بورس اوراق بهادار فایننشال تایمز» -FTSE- کاست. این بانک سوئیسی با کمک بانک یوبی‌اِس از ورشکستگی نجات پیدا کرد.

اوراق قرضه دولتی

در بیشتر روزهای ۲۰۲۳، ارزش اوراق قرضه دولتی با کاهش روبه‌رو شد زیرا این نگرانی‌ وجود داشت که بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه‌یافته روند افزایش نرخ بهره را ادامه دهند تا تورم مهار شود.

در اکتبر، ارزش اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا به کمترین سطح خود از سال ۲۰۰۷ رسید و بازده این اوراق برای نخستین‌بار در ۱۶ سال اخیر به بیش از ۵ درصد افزایش پیدا کرد. اوراق قرضه دولتی انگلستان نیز به کمترین سطح خود از آگوست ۲۰۰۸ رسیدند.

اما شرایط در ماه نوامبر و به دنبال امیدواری‌ها نسبت به کاهش نرخ بهره،‌ دگرگون شد. به دنبال این خوش‌بینی، سرمایهگذاران به اوراق قرضه خزانه‌داری هجوم بردند و ضمن کمک به افزایش قیمت‌ها، این بازار را با رشد چشمگیری همراه کردند.

شاخص کل اوراق قرضه بلومبرگ در ماه‌های نوامبر و دسامبر حدود ۱۰ درصد رشد داشت که بهترین عملکرد دو ماهه پس از سال ۱۹۹۰ محسوب می‌شود.

کامودیتی‌ها

نفت سال پرنوسانی را پشت سر گذاشت و در بازه‌ای، قیمتش به دلیل نگرانی‌ها از رکود اقتصادی کاهش یافت، اما در دوره‌ای نیز به دلیل خطر افزایش تنش‌های ژئوپولیتیکی با افزایش قیمت همراه بود. با این حال، قیمت نفت در پایان سال ۲۰۲۳ میلادی، ۱۰ درصد کمتر از قیمت اوایل این سال بود. این کاهش قیمت در رخ داد که سازمان اوپک تمام تلاش خود را انجام داد تا با کاهش عرضه، قیمت نفت را افزایش دهد.

نفت برنت سال ۲۰۲۳ را با قیمت ۸۶ دلار به ازای هر بشکه آغاز کرد و در پایان سال با کاهش حدود ۱۰ درصدی،‌ ۷۷/۵ دلار معامله شد.

در بهار ۲۰۲۳، قیمت نفت برنت به سوی ۷۰ دلار به ازای هر بشکه حرکت کرد و همین امر باعث شد اوپک عرضه خود را کاهش دهد. این کاهش عرضه منجر به حرکت قیمت نفت به سوی ۱۰۰ دلار در ماه سپتامبر شد، اما قیمت طلای سیاه در سال ۲۰۲۳ هیچ‌گاه به ۱۰۰ دلار نرسید و در عوض در سه‌ماهه آخر ۲۰۲۳ با کاهش همراه شد. البته حملات در دریای سرخ در ماه دسامبر افزایش نسبی قیمت نفت را به همراه داشت.

در میان کامودیتی‌های دیگر، قیمت سنگ آهن بیش از ۵۰ درصد رشد داشت و علت این امر،‌ افزایش تلاش‌های چین برای بیرون آمدن از بحران مسکن بود.

قیمت کاکائو هم با رشد حدود ۷۲ درصدی به بالاترین سطح خود در چهار دهه اخیر رسید زیرا کمبود کاکائو باعث افزایش هزینه‌ها برای تولیدکنندگان شکلات شده است.

دیگر محصولات کشاورزی نیز در ۲۰۲۳ با چالش همراه بودند. قیمت گندم در سال گذشته میلادی بیش از ۲۰ درصد کاهش پیدا کرد و ذرت و سویا نیز به ترتیب ۲۰ درصد و ۱۴ درصد از ارزش خود را از دست دادند که علت آن افزایش تولید این محصولات بوده است.

طلا

تنش‌های ژئوپولیتیکی و کاهش نرخ تورم، قیمت طلا در سال ۲۰۲۳ را با رشد بیش از ۱۰ درصدی همراه کرد که بهترین عملکرد فلز زرد در سه سال اخیر محسوب می‌شود.

طلا سال ۲۰۲۳ را با قیمت ۱۸۲۴ دلار به ازای هر اونس آغاز کرد و این سال را با قیمت ۲ هزار و ۶۵ دلار به   پایان رساند. همچنین در آخرین هفته سال ۲۰۲۳، قیمت طلای لندن در یک حراج روزانه به بالاترین سطح خود رسید.

به گفته یکی از تحلیل‌گران ارشد سرمایه‌گذاری در XM، قیمت طلا به دلیل ضعیف شدن دلار و کاهش بازده واقعی اوراق قرضه و همچنین خرید این فلز گران‌بها توسط برخی بانک‌های مرکزی از جمله چین، تقویت شده است.

پوند

پوند انگلستان در سال ۲۰۲۳ بهترین عملکرد خود در برابر دلار آمریکا از سال ۲۰۱۷ را ثبت کرد.

هر پوند در ابتدای سال گذشته میلادی معادل ۱/۲۱ دلار آمریکا بود، اما پول ملی بریتانیا موفق شد در جولای با رساندن ارزش خود به ۱/۳۱ دلار، به بالاترین ارزش ۱۵ ماهه خود برسد. این افزایش ارزش در حالی رخ داد که سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کردند نرخ بهره بانکی انگلستان می‌تواند تا ۶/۵ درصد افزایش پیدا کند.

اما پوند پس از آن و در طول تابستان با کاهش ارزش روبه‌رو شد چراکه تورم بریتانیا کاهش پیدا کرد و بانک مرکزی به این نتیجه رسید که نیازی نیست سیاست پولی با سختگیری زیادی همراه باشد.

با کاهش تورم انگلستان به ۳/۹ درصد و قرار گرفتن نرخ بهره انگلستان در اوج خود یعنی ۵/۲۵ درصد، پول ملی انگلستان سال گذشته میلادی را در حالی به پایان رساند که ۱/۲۷ دلار معامله می‌شد.

سوی دیگر این مسئله به کاهش ارزش دلار نیز مربوط می‌شود که ۳ درصد از ارزش خود در برابر یورو را از دست داده است زیرا سرمایه‌گذاران انتظار دارند فدرال رزرو در سال جدید میلادی، نرخ بهره را به سرعت کاهش دهد.

بیت‌کوین

بزرگترین ارز دیجیتال در جهان در سال ۲۰۲۳ با رشد ۱۵۰ درصدی همراه بود، این در حالیست که بیت‌کوین سال ۲۰۲۳ را در حالی آغاز کرد که فروپاشی صرافی رمزار اف‌تی‌ایکس در نوامبر ۲۰۲۲، عملکرد این رمزارز را به‌شدت تضعیف کرده بود.

بیت‌کوین سال ۲۰۲۳ را با قیمت حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ دلار آغاز کرد، اما توانست این سال را با قیمتی بیش از ۴۲ هزار و ۲۰۰ دلار به پایان برساند.

افزایش چشمگیر قیمت بیت‌کوین به این موضوع مربوط می‌شد که کمسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا مجوز فعالیت صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین یا همان ETF بیت‌کوین را صادر خواهد کرد؛ اتفاقی که باعث می‌شود موسسات بزرگ برای نخستین‌بار بتوانند ارزهای دیجیتال را خریداری کنند.

برخی تحلیل‌گران باور دارند که مجوز ETF بیت‌کوین در ژانویه صادر خواهد شد و هم‌اکنون بیش از ۱۰ شرکت منتظر چراغ سبز کمسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده هستند تا بتوانند فعالیت نرم‌افزارهای ETF خود را آغاز کنند.