به گزارش اکوایران، کند شدن رشد هشت ماهه پایه پولی و نقدینگی به زعم برخی کاشناسان حاکی از تلاش سیاست‌گذاران پولی برای بازگرداندن کانال حرکتی کل‌های پولی به روند سابق هستند. به همین ترتیب شدت رشد پایه پولی و نقدینگی از ابتدای سال تا انتهای آبان هر سال از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ بررسی شده است. 

سرعت متورم شدن هسته پولی بانک مرکزی از ابتدا تا انتهای آبان ۱۴۰۰-۱۴۰۲

بر اساس تعاریف رایج، به کل دارایی‌های بانک مرکزی پایه پولی گفته می‌شود. داده‌ها نشان می‌دهد حجم کل پایه پولی در اقتصاد در انتهای آبان ۱۴۰۲ از مرز ۱۰۰۰ همت عبور کرده است؛ اما به‌طور کلی مسئله مهم در میان اقتصاددانان، حجم پایه پولی یا نقدینگی در کشور نیستّ بلکه سرعت و جهت رشد آن‌هاست که اهمیت دارد. 

داده‌ها نشان می‌دهد در هشت ماه ابتدایی ۱۴۰۰ پایه پولی حدود ۱۷.۸ درصد حجیم‌تر شده است. این درحالیست که رشد پایه پولی در هشت ماهه سال گذشته تقریبا به ۲۰.۵ درصد رسید اما در سال جاری مجددا افت کرده و در جایگاه ۱۷.۲ درصدی قرار گرفته است.

از پایه پولی با عنوان چاپ پول نیز یاد می‌شود. به دلیل قابلیت خلق شبه پول توسط بانک‌ها، در حقیقت میزان اعتبار بسیار نسبت به پول چاپ شده توسط بانک مرکزی در اقتصاد جریان می‌یابد که به مجموع آن نقدینگی گفته می‌شود. 

کاهش ۸.۵ درصدی رشد ۸ ماهه نقدینگی طی ۳ سال اخیر

با توجه به آخرین آمار انتشار یافته از کل‌های پولی، مشاهده می‌شود کل حجم نقدینگی موجود در اقتصاد نزدیک به ۷ هزار و ۳۳۰ همت رسیده است. این درحالیست که داده‌ها حاکی از کاهش سرعت رشد حجم نقدینگی در هشت ماهه ابتدایی هرسال هستند. 

به همین ترتیب بر اساس محاسبات، نرخ رشد  نقدینگی در هشت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۲۴.۱۶ درصد به ثبت رسیده است. در مقابل بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم نقدینگی موجود در اقتصاد از ابتدای سال تا انتهای آبان ۱۴۰۱ حدود ۲۰.۱۶ درصد رشد کرده است که سرعت آن در مقایسه با بازه زمانی مشابه در ۱۴۰۰ حدود ۴ درصد کندتر شده است. 

در سال جاری نیز آمارها حاکی از کند شدن رشد نقدینگی در هشت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ هستند. بر این اساس نرخ رشد این کل پولی در بازه زمانی مد نظر حدود ۱۵.۶ درصد تخمین زده شده که در مقایسه با سه سال گذشته به پایین‌ترین جایگاه خود رسیده است. 

140210031

مقامات پولی عنوان می‌کنند سیاست پولی بانک مرکزی اخیرا ناظر به کنترل ضریب فزاینده نقدینگی بوده است. ضریب فزاینده به نوعی نشان‌دهنده قدرت خلق شبه پول بانک‌هاست که عمدتا با کنترل‌های مقداری بر ترازنامه و نظارت بر عملکرد بانک‌ها قابل مهار است. به همین ترتیب مشاهده می‌شود علی‌رغم اینکه رشد هشت ماهه پایه پولی در  ۱۴۰۲ تقریبا مشابه با رقم مذکور در ۱۴۰۰ بوده، اما رشد نقدینگی هشت ماهه تقریبا ۸.۵ درصد در مقایسه با ۱۴۰۰ کاهش یافته است. 

اهمیت رشد کل‌های پولی و انعکاس آن‌ها در تورم

به طور کلی کارشناسان اقتصادی عنوان می‌کنند که رشد اقتصادی و تورم در بلندمدت رابطه مستقیم دارند. بنابراین جهش موقت نقدینگی یا پایه پولی را نگران‌کننده نمی‌دانند؛ اما با توجه به اینکه در سال‌های اخیر رشد نقدینگی برای چندمین سال متوالی بالاتر از میانگین بلندمدت خود قرار گرفته است، برخی از اقتصاددانان ابراز نگرانی می‌کنند از اینکه کانال تورمی بلندمدت اقتصاد ایران به جایگاه بالاتری انتقال یافته باشد. 

روند کاهشی رشد نقدینگی و بازگشت رشد پایه پولی هشت ماهه به رقم ۱۴۰۰ احتمالا حاکی از تلاش سیاست‌گذار پولی برای مهار کل‌های پولی بوده تا کانال حرکتی آن‌ها به روند گذشته یا حتی پایین‌تر از آن بازگردد.