سال ۱۴۰۲ تعداد زد‌و‌خوردها در ۵ ماهه نخست سال صعودی شده است. استان‌های تهران و خراسان رضوی در میان استان‌های کشور، بیشترین تعداد درگیری‌ها را داشته‌اند. این رقم در سال گذشته به بالاترین سطح خود در ۹ سال گذشته رسیده و روندی صعودی داشته است. به گزارش اکوایران، سازمان پزشکی قانونی کشور آمار مراجعین نزاع […]
سال ۱۴۰۲ تعداد زد‌و‌خوردها در ۵ ماهه نخست سال صعودی شده است. استان‌های تهران و خراسان رضوی در میان استان‌های کشور، بیشترین تعداد درگیری‌ها را داشته‌اند. این رقم در سال گذشته به بالاترین سطح خود در ۹ سال گذشته رسیده و روندی صعودی داشته است.
به گزارش اکوایران، سازمان پزشکی قانونی کشور آمار مراجعین نزاع در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۲ را منتشر کرد. این داده‌ها که به تفکیک استان و جنسیت منتشر شده‌است، می‌تواند به‌عنوان شاخصی، سطح خشونت در کشور را نشان دهد.
آمار سال ۱۴۰۲ تا اینجا نشان می‌دهند که تعداد منازعات تا مرداد ماه امسال بی‌سابقه بوده است.
سطح بالای نزاع خیابانی در ۱۴۰۲
نزاع به معنای کشمکش و پرخاش میان افراد بر سر موضوعی مشخص است، به گونه‌ای که منجر به زد و خورد فیزیکی شود. بنابراین از شاخص‌هایی است که برای اندازه‌گیری میزان خشونت به کار می‌رود و همچنین می‌تواند نشان‌دهنده آسیب‌های اجتماعی و اختلال در روابط اجتماعی باشد که پیامدهای آن طبیعتا آثار مخربی بر وضعیت کشور دارد.
مطابق آمار تعداد نزاع‌هایی که منجر به مراجعه به پزشکی قانونی شده است، در سال ۱۴۰۲ تا پایان مرداد ماه به عدد ۲۷۹ هزار و ۲۵ رسیده است. سهم این مقدار در پنج ماه اول سال ۱۴۰۲ نسبت به جمعیت کشور برابر با ۰.۳۳ درصد بوده است. به عبارتی به ازای هر ده هزار نفر جمعیت کشور ۳۳ درگیری رخ داده است.
تعداد منازعات در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۲ نسبت به این مدت عدد بزرگی را نشان می‌دهد، به طوری که اگر این روند به همین شکل ادامه یابد طبق آمار تعداد نزاع‌های کشور تا پایان این سال به عدد ۶۶۹ هزار و ۹۶۰ عدد خواهد رسید که در مدت ده سال اخیر رکوردی بی‌سابقه است. این تعداد نسبت به سال ۱۴۰۱ حدودا ۷۷ هزار و ۸۵۳ نزاع بیشتر خواهد بود. البته این درصورتی است که روند نزاع های خیابانی عملکرد ۵ ماهه خود را ادامه دهد.
وضعیت نزاع خیابانی در یک دهه اخیر
در سال ۱۴۰۱ به تعداد ۵۹۱ هزار و ۸۰۷ درگیری در کشور رخ داده بود که ۰.۷ جمعیت کشور در این سال را شامل می‌‌شد. یعنی در طول این سال به ازای هر ده هزار نفر ۷۰ زد و خورد ایجاد شده است. در این میان مردان سهم بیشتری نسبت به زنان داشته‌اند. به طوری که در این سال ۱۹۲ هزار و ۸۴۹ زن عامل درگیری بوده‌اند. این در حالی است که این رقم در بخش مردان برابر با ۳۹۸ هزار و ۹۵۸ نفر به ثبت رسیده است.
با بررسی آمار ده سال اخیر نزاع در کشور یعنی از سال ۱۳۹۲ نیز روند این شاخص در طول این سال‌ها مشخص می‌شود. این روند نشان می‌دهد که تعداد و سهم نزاع نسبت به جمعیت از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نزولی بوده اما پس از آن با روندی فزاینده مواجه بوده است. با این حال بدون درنظر گرفتن تخمین امسال از نزاع‌های خیابانی؛ می‌توان گفت این شاخص در سال ۱۴۰۱ بالاترین سطح را در میان ۹ سال گذشته داشته است. مقایسه‌ی استانی تعداد درگیری‌ها در کشور حاکی از این است که تهران بیشترین میزان نزاع ثبت‌شده را در پنج ماه اول سال ۱۴۰۲ کشور داشته است.
تهران در صدر تعداد منازعات کشور
برای مقایسه استان‌های کشور در میزان نزاع ثبت‌شده لازم است هم تعداد منازعات و هم سهم نسبت به جمعیت هر استان بررسی شود.
بررسی تعداد نزاع‌ها نشان می‌دهد که در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۲ تعداد ۴۶ هزار و ۷۲۸ درگیری در استان تهران رخ داده است که منجر به مراجعه به سازمان پزشکی قانونی شده است. این استان بیشترین تعداد منازعه را در میان استان‌های کشور داشته است. پس از آن نیز خراسان رضوی و اصفهان در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر کمترین تعداد نزاع نیز مربوط به استان ایلام بوده است. در این مدت ۱۵۲۰ درگیری در این استان به وقوع پیوسته است.
اما بررسی سهم منازعه‌های به وقوع پیوسته نسبت به جمعیت هر استان می‌تواند ارزیابی دقیق‌تری از توزیع خشونت در ایران داشته باشد.
ارزیابی سهم منازعات از جمعیت هر استان
برای محاسبه‌ی سهم هر استان در منازعات جمعیت هر استان باید در دسترس باشد. اما به دلیل تکمیل نبودن داده مربوط به جمعیت سال جاری، جمعیت سال ۱۴۰۱ معیار قرار داده شد. استان اردبیل با ۰.۵۲ درصد بیشترین سهم را در میان استان‌های ایران در تعداد درگیری‌ها داشته است. به عبارتی در این استان در میان هر ده هزار نفر ۵۲ درگیری رخ داده است که منجر به مراجعه به پزشکی قانونی شده است. پس از این استان نیز آذربایجان‌شرقی با ۰.۴۶ درصد در رتبه‌ی دوم کشور قرار گرفته است. سیستان و بلوچستان نیز کمترین سهم درگیری‌ها را در کشور داشته است. در این استان از هر ده هزار نفر ۱۱ نفر درگیر شده‌اند.
تفاوت میزان منازعات در استان‌های مختلف به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این میان بررسی ارتباط این شاخص با تورم و بیکاری به عنوان دو شاخص مهم اقتصادی حائز اهمیت است.
منازعات؛ بی‌ارتباط با تورم و بیکاری؟
بررسی‌ها نشان می‌دهند عوامل مختلفی بر افزایش نزاع‌های خیابانی در کشور اثر دارند. مشکلات خانوادگی و اقتصادی، تبعیض‌های گوناگون، تداخل فرهنگ‌ها، شرایط محیطی از جمله آلودگی هوا و بسیاری عوامل دیگر می‌توانند بر این موضوع اثرگذار باشند.
یکی از عواملی که می‌تواند در بروز خشم افراد و منجر شدن آن به زد و خورد موثر باشد، فشار ناشی از مشکلات اقتصادی است. افزایش پیوسته قیمت‌ها و مشکلات معیشتی و همچنین بیکاری می‌توانند عواملی باشند که آستانه تحمل افراد را پایین آورند و آن‌ها را به سوی مجادله سوق دهند. مطابق آمار نرخ تورم سالانه در سال ۱۴۰۱ برابر با ۴۶.۷ درصد و نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر کشور برابر با ۹ درصد بوده است. اما آیا از نظر آماری ارتباطی میان نرخ تورم و نرخ بیکاری با تعداد درگیری‌ها وجود دارد؟
بررسی‌های اکو ایران نشان می‌دهد ارتباط معناداری میان این شاخص‌ها وجود ندارد. به این منظور مدلی در نظر گرفته شد تا اثر تورم و بیکاری بر تعداد منازعات را مورد سنجش قراردهد، اما این مدل نتایج معناداری ارائه نداد. این موضوع می‌تواند به چند معنا باشد؛ اینکه مدل ارائه شده مدل مناسبی برای سنجش رابطه این شاخص‌ها نبوده است، یا اینکه عوامل بسیار دیگری باید در مدل وارد می‌شدند که در نظر گرفته نشدند. زیرا همانطور که گفته شد مشکلات اقتصادی تنها یکی از عواملی است که می‌تواند منجر به فوران آتش خشم افراد و درگیری میان آن‌ها شود.
