مالیات بر عایدی سرمایه طرح پیشنهادی مجلس شورای اسلامی ایران در خرداد ۱۴۰۲ است که پس از تصویب کلیات این طرح زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه از ابتدای سال ۱۴۰۳ پیش‌بینی شد که بسته به شرایط اقتصادی و سیاسی دولت‌ها جزئیات اجرای این قانون متغییر خواهد بود.
کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟
طرح مالیات بر عایدی سرمایه بر دارایی‌ها و سرمایه‌هایی لحاظ می‌شوند که در خط تولید و فعالیت‌های اقتصادی نیستند. بر حسب این طرح دولت بخشی از سود حاصل از خرید و فروش این دارایی‌ها را به عنوان مالیات مطالبه می‌کند.
زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
پس از تصویب این طرح، مجلس شورای اسلامی سه سال فرصت تنفس در اجرای مالیات بر عایدی سرمایه در نظر گرفته است.
تمام مالکان اموال غیر مولد مثل ملک، آپارتمان، سکه، طلا و ارز و یا تمام افرادی که در فعالیت‌های اقتصادی غیر مولد مشغول هستند مثل درآمد غیر مولد یک شرکت از طریق خرید و فروش خودرو تا سه سال پس از تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه می‌توانند بدون پرداخت هیچگونه مالیاتی به خرید و فروش این دارایی‌ها بپردازند.
صاحبان مشاغل و شرکت‌ها که از طریق خرید و فروش در حوزه مسکن، خودرو و یا طلا درآمد غیرمولد ایجاد می‌کنند، می‌توانند برای تسهیل در امور محاسبه دقیق مالیات خود از نرم افزار سامانه مودیان استفاده کنند.
هدف اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
در ایران طرح مالیات بر عایدی سرمایه یک ابزار کنترلی بر تورم و کاهش شکاف طبقاتی شناخته می‌شود و دولت با هدف جلوگیری از سفته بازی و سوداگری و همچنین سوق دادن این سرمایه‌ها به سمت تولید و اقتصاد مولد طرح مالیات بر عایدی سرمایه را تصویب کرد.
نرخ مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است؟
مطابق با لایحه مود بررسی و تصویب مجلس نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بین ۰ تا ۴۰ درصد است که برای چهار نوع دارایی غیر مولد بشکل درصدی محاسبه می‌شود.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه کدام دارایی‌ها را شامل می‌شود؟
انواع دارایی‌هایی که با هدف سودآوری خرید و فروش می‌شوند از زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه مشمول این طرح خواهند شد. به طور کلی ۴ نوع دارایی غیر مولد شامل مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند:
· املاک و مستغلات
سود حاصل از خرید و فروش زمین، آپارتمان، خانه و سایر املاک
(چنانچه شخص ملکی را خریداری کند و پس از افزایش قیمت بفروشد، سود حاصل از آن مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شود)
جدول مالیات بر عایدی سرمایه مسکن
| مدت زمان نگهداری دارایی | کمتر از یک سال | دو سال | سه سال | چهار سال | پنج سال و بیشتر |
| درصد مالیات | ۶۰% | ۴۰% | ۲۰% | ۱۰% | ۵% |
· خودرو
سود حاصل از خرید و فروش خودروها شامل مالیات بر عادی سرمایه می‌شود.
جدول مالیات بر عایدی سرمایه خودرو
| مدت زمان نگهداری دارایی | کمتر از یک سال | یک تا دو سال | بیشتر از دو سال | بیشتر از سه سال |
| درصد مالیات | ۳۰% | ۲۰% | ۱۰% | معاف از پرداخت مالیات |
· طلا و فلزات گرانبها
خرید و فروش طلا و سکه با هدف سفته‌بازی و کسب و سود، یکی دیگر از دارایی‌هایی است که مشمول مالایت بر عایدی سرمایه می‌شود.
جدول مالیات بر عایدی سرمایه طلا
| مدت زمان نگهداری دارایی | کمتر از یک سال | یک تا دو سال | بیشتر از دو سال |
| درصد مالیات | ۳۰% | ۲۰% | ۱۰% |
· ارز
خرید و فروش ارز خارجی که با هدف کسب سود از نوسانات نرخ ارز صورت می‌گیرد، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شود.
جدول مالیات بر عایدی سرمایه ارز
| مدت زمان نگهداری دارایی | کمتر از یک سال | یک تا دو سال | بیشتر از دو سال |
| درصد مالیات | ۳۰% | ۲۰% | ۱۰% |
ماده‌های قانونی مالیات بر عایدی سرمایه
در تاریخ ۹ اردیبهشت ماه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در گزارش کمیسیو.ن اقتصادی درباره زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه و جلوگیری از سوداگری، با موادی برای رفع ایرادات شورای نگهبان موافقت کرد که این ماده‌های قانونی به شرح زیر است:
ماده ۱۶- یک ماده به‌عنوان ماده (۵۰) ذیل فصل اول باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم به‌شرح زیر الحاق می‌شود:
ماده ۵۰- موعد پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه مطابق موعد ذکر شده در تبصره (۱) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان است.
تبصره ۱- سه سال پس از استقرار بستر اجرایی، سازمان موظف است امکان استعلام برخط میزان مالیات بر عایدی سرمایه حاصل از انتقال دارایی‌های موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده (۴۶) این قانون را با لحاظ معافیت‌های موضوع ماده (۴۷) این قانون، حسب مورد برای دفاتر اسناد رسمی و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران فراهم نماید.
تبصره ۲- سه سال پس از استقرار بستر اجرایی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظفند با همکاری سازمان، حساب یا حساب‌های امانی را به‌منظور فراهم کردن امکان پرداخت ثمن معامله و نیز وصول وجوه مرتبط با معامله از قبیل عوارض و مالیات متعلق از مبلغ واریزی به حساب مذکور به‌صورت سامانه‌ای و حسب مورد همزمان با ثبت سند یا تعویض شماره انتظامی (پلاک) ایجاد نمایند. استفاده از این حساب‌ها به‌منظور انجام معامله برای متعاملین الزامی نیست و منوط به درخواست متعاملین است.
تبصره ۳- آئین‌نامه اجرایی این ماده حداکثر ظرف یک سال پس از استقرار بستر اجرایی، توسط سازمان با همکاری فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
ماده ۱۷- یک ماده به‌عنوان ماده (۵۱) ذیل فصل اول باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم به شرح زیر الحاق می‌شود:
ماده ۵۱- «اقاله یا فسخ معاملات قطعی» دارایی‌های موضوع ماده (۴۶) این قانون، تا پایان اسفند سال بعد از انجام معامله و به طور کلی «ابطال معامله بر اساس آرای قطعی مراجع قضائی» به عنوان معامله جدید تلقی نخواهد شد و صورتحساب‌های الکترونیکی معامله مذکور باطل می‌شود. در موارد فوق سازمان موظف است پس از بررسی مجدد شرایط اعطای معافیت موضوع ماده (۴۷) این قانون، نسبت به محاسبه مجدد مالیات موضوع تبصره (۱) ماده (۱۶ مکرر) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان اقدام نماید.
