تعطیلی روز شنبه به عنوان اقدام استراتژیک می‌تواند تأثیرات ارزنده‌ای بر مبادلات بانکی و تعاملات بین‌المللی در کشورمان داشته باشد. این تغییر همچنین به گشایش هرچه بیشتر در تجارت بین‌الملل منجر می‌شود و به رشد کوتاه‌مدت و بلندمدت شاخص‌های اقتصادی ایران و نقش‌آفرینی در مناسبات بازارهای جهانی یاری می رساند.
عدم تطبیق زمانی تعطیلات ایران با بیش از ۹۰ کشور دنیا، آسیب‌های جدی را در سطح تجارت بین‌الملل به منافع کشور وارد آورده است و با اینکه در نزدیکترین فاصلۀ تصویب نهایی این قانون هستیم، بازهم خبرهای ضدونقیض حکایت از این دارد که طرح مذکور همچنان در پیچ و تاب تصویب یا عدم تصویب باقی مانده و تکلیفش نامشخص است. برای بررسی بیشتر این موضوع، خبرنگار گسترش نیوز گفتگویی با بهمن آرمان، اقتصاددان و معاون سابق سازمان بورس و اوراق بهادار داشت. در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید.
بهمن آرمان گفت: «مسئلۀ ارتباط ما با جهان خارج، به ویژه در زمینه های اقتصادی و محدودیت‌هایی که داریم یا برای خودمان ایجاد کردیم، همیشه محور گفت و گوها بوده است. خود من به عنوان یکی از مدیران دوره ساخت فولاد مبارکه، عملاً آن موقع این مشکل را احساس می‌کردم. به خاطر اینکه طرف قرارداد ما ایتالیایی ها و ژاپنی ها و کشورهای دیگر بودند و عملاً در طول ۷ روز هفته فقط ۳ روز با آنها ارتباط مستقیم داشتیم. پنج شنبه و جمعه روز کاری برای آنها محسوب می شد اما در ایران تعطیل بودیم. از آن طرف روز شنبه و یکشنبه که روز تعطیل آنها بود، ما در ایران کار می‌کردیم. پس با این حساب، فقط ۳ روز کاری مفید در هفته باقی می ماند.»
تعداد کثیری از کشورهای اسلامی، از جمله کشورهای حوزه خلیج‌فارس، تعطیلات پایان هفته خود را از «پنجشنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» تغییر داده‌اند. این اواخر امارات متحده عربی و به تازگی عربستان هم در جهت این تغییر، اقدامات جدی انجام داده است. آرمان پیرامون این موضوع گفت: «کشورهای بزرگ صنعتی جهان در منطقه ای قرار گرفته اند که روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است. جمعه برای کشورهای مسلمان روز خاصی است و به واسطه برگزاری نماز جمعه، روز پنجشنبه را کار می‌کنند و روز جمعه و شنبه را تعطیل هستند. بنابراین مابقی روزها را مستقیم با خارج دارند.»
وی افزود: «ترکیه کشوری عضو ناتو است و ارتباطات خیلی نزدیکی با اتحادیه اروپا دارد؛ در نتیجه تعطیلات خود را با کشورهای اروپایی وفق داده و شنبه و یکشنبه تعطیل است. بنابراین در ایران، ضربه‌های خیلی سنگینی از بابت روزهای تعطیل خود و ارتباطمان با جهان خارج از لحاظ مبادلات تکنولوژیکی، اقتصادی و بازرگانی تجربه کرده ایم.»
این کارشناس اقتصادی همچنین دربارۀ نقش دولت در عملی شدن این تصمیم مهم اظهار داشت: «دولت آقای رئیسی، رفته رفته به دوره سازندگی نزدیک می شود؛ یعنی خیلی از پروژه‌هایی که روی زمین باقی مانده بودند، در دولت ۲ ساله ایشان به بهره‌برداری رسیده‌اند. بنابراین پروژه‌های زیادی داریم و چون امروزه هم ارتباطات از طریق اینترنت انجام می‌گیرد، خیلی ساده تر و سریع تر از گذشته است. پروژه های بسیار بزرگی را در دستور کار داریم که یکی از آنها بزرگترین مجتمع پتروشیمی خاورمیانه خواهد بود؛ یعنی حتی از مقیاس‌های عربستان سعودی هم بیشتر است و حدود ۱۰ میلیارد یورو هزینه سرمایه‌گذاری آن است. همچنین پتروپالایش ۳۰۰هزار بشکه‌ای بندرعباس که در حال آغاز عملیات اجرایی هستند، یک‌بار سنگینی را بر دوش شرکت‌های مهندس مشاور می گذارد؛ چراکه بایستی نقشه‌های خودشان را از طریق اینترنت دریافت و ارسال کنند یا سفارش ساخت به خارج کشور بدهند. از این جهت این تصمیمی بسیار به جا است و حداقل تعداد روزهایی که ما ارتباط مستقیم با کشورهای خارجی داریم، از ۳ روز به ۴ روز افزایش می‌دهد که نکته مثبتی است. در راستای سیاست‌های کلان دولت سیزدهم مبنی بر ایجاد رونق اقتصادی و کاهش سطح بیکاری، کار مثبتی است و فکر می‌کنم مراجع مذهبی ما هم با این مسئله مشکلی خاصی نداشته باشند.»
آرمان در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: «در خصوص تعطیلی روز یکشنبه، مسئله به روحانیون رده بالای کشور مربوط می‌شود که اگر بتوان این موافقت را در جهت منافع ملی خود از مراجع ذیصلاح مذهبی کسب کرد، به طوری که تعطیلات ما هم مثل بسیاری از کشورهای مسلمان دیگر همچون اندونزی، مالزی و بنگلادش، بتوانیم هر دو روز را تعطیل کنیم، این می‌تواند ارتباط ما را به ۵ روز در هفته افزایش دهد که بدون شک پیامدهای بسیار مثبتی بر روند فعالیت‌های اقتصادی ما خواهد داشت.؛ زیرا که وجود اینترنت و تسریع در فرایند ارتباطات، خیلی از مسائل جدیدی را باز کرده است که حتی یک روز که هیچ، یک ساعت برای ما مهم خواهد بود.»
کلام پایانی
اگر فرض کنیم تحریم‌ها تا ابد ماندگار نیستند، تغییر در روزهای کاری، مطابق با فضای بین‌المللی تجارت، علاوه بر ارسال پالس‌های مثبت به جهان در جهت تغییر رویکردهای گذشته، می‌تواند آثار بسیار سودمندی در امور انتقال وجه و تسویه‌حساب های مالی با طرف‌های خارجی داشته باشد. مضاف بر این ها، برخی بحران‌های عمده کشور همچون تعادل نرخ ارز، جذب سرمایه‌گذار خارجی و حضور نداشتن در بازارهای مالی جهانی هم روندی مثبت پیدا خواهد کرد. لازم به ذکر است که تعطیلی دو روز آخر هفته، مدت‌ها بعد از کشورهای دیگر اسلامی، نخستین بار در سال ۹۸، توسط کمیسیون اجتماعی مجلس به تصویب رسید؛ ولی توسط دولت آن زمان مورد قبول واقع نشد و با پایان دورۀ مجلس دهم هم عملاً به فراموشی سپرده شد. در آخرین اقدامات انجام شده دربارۀ این تغییر مهم در ساختار اداری و تجاری کشور، خرداد ماه ۱۴۰۲، کمیسیون اجتماعی مجلس، با اعمال پاره ای اصلاحات، سرانجام به تعطیلی روزهای شنبه رأی مثبت داد. درست در زمانی که بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد، در پی ترغیب مجلس و دولت برای تعطیلی روز یکشنبه در کنار روز شنبه، از قول یکی از نمایندگان مجلس نقل شد که مجلس برای بررسی جدی‌تر و اجرای این طرح منتظر نظر شورای فقهی قم است و تا نظر مراجع عظام جلب نشود، اجرای تعطیلی همان روز شنبه که به تصویب مجلس هم رسیده، از سال ۱۴۰۳ منتفی خواهد بود.
