ابهام دیپلماتیک، ترمز رشد تجارت ایران را می‌کشد؟ - افق اقتصادی

به گزارش اکوایران؛ فعالان اقتصادی که در هفته‌های اخیر به واسطه مذاکرات ایران و آمریکا،  امید به گشایش‌های احتمالی داشتند.  بار دیگر با چشم‌اندازی نامطمئن روبه‌رو شده‌اند. از نگاه توقف کامل روند مذاکرات نه‌تنها بر نرخ ارز و سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد، بلکه امکان تداوم یا گسترش تجارت رسمی را نیز محدود کرده است. البته بسیاری از فعالان اقتصادی بر این باورند که حتی در صورت لغو تحریم‌ها، بدون اصلاحات اساسی در سیاست‌های داخلی، ثبات در قوانین و شفافیت در تعامل با بخش خصوصی، بهبود تجارت خارجی ممکن نخواهد بود. برهمین اساس کماکان در این شرایط بر اصلاح ساختار داخلی تاکید دارند.

امیررضا اعتمادی، فعال اقتصادی، در گفت‌وگو با «اکوایران» وضعیت کنونی تجارت خارجی ایران را تحلیل کرد و گفت: تجارت خارجی کشور بیش از آن‌که تابع منطق اقتصادی باشد، تحت تأثیر معادلات سیاسی قرار دارد. او تأکید کرد که سرنوشت مذاکرات با آمریکا نه‌تنها بر بازار ارز و بورس، بلکه مستقیماً بر عملکرد بخش خصوصی و توان صادرات و واردات کشور تأثیرگذار است.

اعتمادی شرایط کنونی تجارت خارجی ایران را «معلق اما زنده» توصیف کرد و گفت: با وجود محدودیت‌های بانکی و بیمه‌ای که دسترسی تجار ایرانی به بازارهای جهانی را مختل کرده، هنوز روزنه‌هایی از تجارت به واسطه ابتکار عمل بخش خصوصی یا کانال‌های غیررسمی فعال مانده است. به گفته او، این وضعیت ناپایدار، غیرقابل اتکا و غیرقابل توسعه است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به تأخیر در دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا اظهار کرد: ادامه‌دار بودن این تأخیر، سیگنال نااطمینانی به بازارها و فعالان اقتصادی می‌دهد و باعث تشدید ریسک‌های تجاری، تضعیف روابط با شرکای سنتی و انجماد در سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌شود. چون در صورت حصول توافق – حتی به‌صورت محدود و تدریجی – تجارت خارجی ایران می‌تواند نفسی تازه کند. به گفته اعتمادی، پس از اثر روانی بهبود اوضاع بر  بازار ارز  همچون هفته های اخیر  می توان در میان مدت  شاهد یکسری اتفاقات از جمله تسهیل در نقل‌وانتقالات بانکی، کاهش هزینه‌های بیمه حمل‌ونقل و برگشت‌پذیری پول صادرات بود. اما این فقط روی خوش ماجراست.

او افزود: طرف دیگر ماجرا آن است که در نبود اصلاحات ساختاری داخلی، حتی توافق هم ممکن است نتایج ناپایدار داشته باشد. بدون سیاست‌های شفاف در حوزه مالیات، قیمت‌گذاری، ثبات نرخ ارز و تعامل مؤثر با نهادهای جهانی، فرصت توافق می‌تواند به تهدید تبدیل شود و صرفاً رانت و فرصت برای گروه‌های خاص ایجاد کند.

اعتمادی نیز همچون بسیاری از فعالان اقتصادی معتقد است؛ تنها مانع تجارت خارجی ایران، تحریم‌ها نیست. او گفت: در بسیاری از موارد، حتی در شرایط لغو تحریم، موانع داخلی مانند بوروکراسی، فساد، چندگانگی نهادهای تصمیم‌گیر و ضعف در زیرساخت‌های لجستیکی، روند تجارت را کند یا منحرف کرده‌اند. در واقع، سیاست خارجی می‌تواند در را باز کند، اما عبور از آن نیازمند اصلاح در داخل است.

اعتمادی ادامه داد:  اگر قرار است در دوره جدید، تجارت خارجی ایران جان بگیرد، باید نقش بخش خصوصی به رسمیت شناخته شود؛ نه در شعار، بلکه در عمل. سیاست‌گذاران باید از این نگاه سنتی که همه چیز باید تحت کنترل دولت باشد فاصله بگیرند. تجربه کشورهای موفق نشان داده تکیه بر توان بخش خصوصی، نه تنها کارآمدتر است، بلکه در عبور از بحران‌ها هم تاب‌آوری بیشتری دارد.