شاخص توده بدنی (بی ام آی) در واقع ابزاری برای محاسبه وزن مناسب یا محاسبه وزن ایده آل است که با توجه به قد و وزن افراد به دست میآید.
روش های لاغری متناسب هر فرد
به گزارش اقتصاد آنلاین، در حدود سالهای ۱۸۵۰ یک دانشمند بلژیکی به نام آدولف کوتله یک فرمول ریاضی ابداع کرد. در این فرمول با استفاده از چند عمل ریاضی برآورد میکند که در هر متر مربع بدن، چقدر وزن موجود است.
این شاخص در ابتدا به شاخص کوتله و بعدها به شاخص توده بدنی معروف شد. با استفاده از این فرمول، مشخص میشود که آیا شما به نسبت قد خود وزن مناسبی دارید یا نه؟
جدول نتایج bmi
پس از انجام محاسبه، رقمی به عنوان نتیجه، به دست میآید. در ادامه تفسیر عدد به دست آمده را میآوریم.
شاخص توده بدنی یا شاخص بیامآی | نتیجه |
---|---|
کمتر از ۱۶.۵ | دچار کمبود وزن شدید |
بین ۱۶.۵ تا ۱۸.۵ | کمبود وزن |
بین ۱۸.۵ تا ۲۵ | عادی |
بین ۲۵ تا ۳۰ | اضافه وزن |
بین ۳۰ تا ۳۵ | چاقی درجه یک |
بین ۳۵ تا ۴۰ | چاقی درجه دو |
بیشتر از ۴۰ | چاقی درجه سه |
نحوه محاسبه و تفسیر نتایج bmi
نحوه محاسبه این فرمول محاسبه وزن ساده است: در این فرمول با تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر توان دوم قد (به متر) عددی حاصل میشود که شاخص کلی وزن بدن نسبت قد فرد را اندازه میگیرد.
بی ام آی زیر ۱۸ | کمبود وزن شدید
شاخص توده بدنی زیر ۱۸ یک نشانه خطر است و او از وزن ایده ال فاصله زیادی دارد. فردی با این بی ام آی در معرض سوءتغذیه و حتی مرگ قرار دارد و باید بهسرعت توسط پزشک برای درمان اقدام کند.
دلایل کمبود وزن شدید یا بی ام آی پایین
این احتمال وجود دارد که شما یک بیماری طولانیمدت داشته باشید یا یک درمان پزشکی داشته باشید که باعث کاهش وزن شما شده. سوءمصرف مواد مخدر یا الکل یا سالخوردگی از دیگر عواملی است که منجربه کمبود وزن شدید میشود.
باید پزشک، شما را معاینه کند تا تشخیص بدهد که آیا دچار بیماری هستید یا تیروئید بیشازحد فعال دارید. از نظر وزارت بهداشت بریتانیا، از دست دادنِ بیش از ۵ درصد از وزن خود را در طی یک دوره شش تا ۱۲ ماهه نشاندهنده یک مشکل است.
گاهی اوقات در اثر استرس مسائل عاطفی ممکن است که فرد، در مدت زمان کوتاهی وزن زیادی به ناگهان کم کند. در اینصورت کمک گرفتن از مشاور لازم است. بی ام آی زیر ۱۶.۵ نشانه خطر بیماری آنورکسیا است (بیاشتهایی عصبی) است. این بیماری در صورت درمان نشدن، منجربه مرگ میشود.
خطرات ناشی از BMI پایین
شاخص توده بدنی پایین خطرناک است؛ زیرا نشان میدهد که شما یک رژیم غذایی مغذی و متعادل پر از میوه، سبزیجات، پروتئین، چربی سالم، لبنیات و غلات کامل ندارید. یک رژیم غذایی فقیر و نامناسب شما را در معرض کمبود مواد مغذی ضروری قرار میدهد که میتواند عواقب طولانیمدت برای سلامتی شما داشته باشد. بهعنوان مثال، مصرف کم کلسیم میتواند منجربه ضعیفشدنِ استخوانها و پوکی استخوان شود، در این حالت استخوانها بهراحتی دچار شکستگی میشوند.
همچنین ویتامین C کم میتواند منجربه مشکلات ایمنی و بیماریهای مزمن شود و کمبود ویتامین A میتواند مشکلات بینایی ایجاد کند. خانمهای خیلی لاغر و زیر وزن نرمال، ممکن است مشکلات باروری و اختلال در چرخه قاعدگی خود را تجربه کنند.
نتایج یک مطالعه بعدی نشان داد که BMI پایین، برای دیابتیها خطرناکتر است؛ زیرا (به نسبت) آنها را در معرض خطر بیشتری برای بیماریهای قلبی عروقی قرار میدهد. دانشمندان نتایج این تحقیق را در سال ۲۰۱۳ در کنگره انجمن قلب متخصصان اروپا ارائه دادند.
بی ام آی بین ۱۸.۵ تا ۲۵ | وزن نرمال
اگر در این محاسبه وزن مناسب، بی ام آی شما عددی بین ۱۸.۵ تا ۲۵ است به شما تبریک میگوییم! در این صورت، حدودا در محدوده وزن نرمال قرار دارید. بی ام آی نرمال حدودا به ما میگوید که وزن فرد در چه حال است، اما از قدرت بدنی، درصد چربی و درصد عضلانی، توانایی عضلات و آمادگی سیستم قلب و عروق و حتی وضعیت مواد معدنی فرد چیزی نمیگوید.
بی ام آی بین ۲۵ تا ۳۰ | اضافه وزن
اگر بی ام آی شما بین ۲۵ و ۳۰ شده است، پیش از هرگونه نتیجهگیری و قضاوت خود، وضعیت بدن خود را بررسی کنید. اگر شما یک فرد با توده عضلانی بالا هستید، باردار هستید، اگر ورزشکار حرفهای هستید، به عدد بی ام آی اعتنای زیادی نکنید؛ چراکه سلامت بدن مهمتر از شاخص توده بدنی است.
با این حال، اگر شما یک ورزشکار عضلانی نیستید عدد بی ام آی بین ۲۵ تا ۳۰ به شما زنگ هشداری میدهد تا صادقانه سبک زندگی خود را ارزیابی کنید و ببینید آیا وضعیت تغذیه شما صحیح است؟ آیا ورزش میکنید و به قدر کافی میخوابید؟ اگر سبک زندگی سالمی ندارید، هشدار تبدیل شدن اضافه وزن به چاقی را جدی بگیرید.
بی ام آی ۳۰ و بالاتر | چاقی
بی ام آی بالای ۳۰ نشانگر چاقی است. چاقی اما یک مسئله پیچیده سلامتی است که از ترکیبی از عواملی مانند سبک زندگی و ژنتیک ناشی میشود. سبک زندگی ناسالم مثل ورزش نکردن، کم تحرکی، الگوی غذایی غلط، سیگار و الکل و افسردگی باشد؛ یا عواملی که از دست افراد خارج است مثل ژنتیک، بیماریها یا مصرف بعضی داروها. پس بدانید که اگر بی ام آی شما را چاق نشان میدهد خود را قضاوت نکنید و در پی یافتن مشکل باشید.
اما چاقی یک خطر جدی است؛ زیرا طبق آمارهای جهانی با بیماریهای مختلف، مشکلات مربوط به سلامت روان و کاهش کیفیت زندگی همراه است. چاقی همچنین با علل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده و جهان ارتباط دارد، از جمله دیابت، بیماریهای قلبی، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان.
اگر دچار بی ام آی خیلی بالا هستید در اولین قدم با پزشک خود دیدار کنید و وضعیت سلامتی خود را بسنجید. سپس میتوانید از نکاتی که در ادامه برایتان توضیح میدهیم، استفاده کنید تا وزن خود را کنترل کنید و کاهش دهید و به وزن ایدهآل خود برسید.
روش های کاهش bmi
اگر عدد به دست آمده شما در این فرمول محاسبه وزن، بالا بوده است و به دنبال راهکارهای کاهش بی ام آی خود هستید. روشهای زیر را امتحان کنید.
دریافت برنامه غذایی از متخصص و اصلاح تغذیه
یکی از مهمترین دلایل (یا شاید تنها دلیل) چاقی، مصرف غذاهای ناسالم و مضر است پس در درجه اول باید کالری دریافتی را کاهش دهید و غذاهای سالم مصرف کنید.
حتما مهم است که کالری دریافتی شما کاهش یابد چراکه بدون کالری نقصان، کاهش وزنی رخ نخواهد داد. اما مهم است که کالری نقصان تخصصی برنامه ریزی شود چراکه کاهش کالری دریافتی خیلی زیاد ممکن است متابولیسم بدن شما را مختل کند و تمام زحمات شما بر باد رود.
غیر از تعداد کالریها، اینکه «چه بخورید» هم مهم است. غذاهای سرشار از قند و چربی منجر به افزایش وزن میشود. غذاهایی را انتخاب کنید که از نظر ارزش غذایی و طعم خوب باکیفیت باشند؛ مثل میوه ها، سبزیجات و غلات کامل. برای مراقبت از بدنتان، مجبور نیستید غذاهای مورد علاقه خود کلا حذف کنید. هر چند وقت یکبار خوردن چند وعده تقلب مشکلی ندارد.
ورزش قدرتی و هوازی
طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی حدود ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی در هفته برای همه بزرگسالان لازم است. اما اگر در این فرمول محاسبه وزن، مشخص شد که شما اضافه وزن خیلی زیادی دارید، بهتر است از مربیتان، برنامه اختصاصی بگیرید تا بدون آسیب زدن به خود از ورزش لذت ببرید.
ورزش قدرتی برای عضله سازی (و بالا بردن متابولیسم بدن) ضروری است. فایده دیگر ورزش قدرتی پیشگیری از افتادگی پوست و شل شدن بدن است. با ورزش قدرتی میتوانید به اندام خود شکل دهید و به عضلات قویتر شده خود افتخار کنید. همچنین تمرینات هوازی برای بالا بردن آمادگی قلبی عروقی و کمک به چربی سوزی لازم است.
خواب کافی و کنترل استرس
خواب باکیفیت شبانه به تنظیم مجدد و ریکاوی بدن کمک میکند و شما را برای روز بعد آماده میکند. طبق سازمان بهداشت جهانی، کسانی که خواب کافی ندارند اغلب بیشتر دچار پرخوری و اضافه وزن میشوند. اگر مشکلی در به خواب رفتن دارید از روشهایی برای آرام سازی بدن مثل یوگا استفاده کنید تا زودتر به وزن ایده التان برسید.
استرس و اضطراب مانع دیگری برای کاهش وزن است؛ چراکه هورمونهای بدن را نامتعادل میکند و ممکن است شما را دچار پرخوری عصبی کند. برای رفع استرس خود تلاش کنید تا غیر از موفقیت در کاهش وزن بتوانید از زندگی خود بیشتر لذت ببرید.
محاسبه شاخص توده بدنی در افراد مختلف
باتوجه به محدودیت استفاده از شاخص توده بدنی (BMI)، متخصصان و پزشکان، جداولی برای محاسبه وزن مناسب و تناسب قد و وزن و سن، ارائه کردهاند. کمترین اعداد داده شده در هر بخش مخصوص افراد با استخوانبندیِ ریز و بیشترین اعداد، شامل استخوانبندیِ درشت است.
محاسبه BMI در بزرگسالان
نحوه محاسبه وزن مناسب در مردان، زنان و کودکان متفاوت است. اکنون هرکدام را به صورت جداگانه میآوریم.
جدول تناسب قد و وزن برای مردان
جدول تناسب قد و وزن برای زنان
فرمول محاسبه وزن زنان به صورت زیر است. خانمها به دلیل جثه و استخوانبندیِ ظریف، میانگینِ وزنیِ کمتری دارند.
محاسبه وزن ایده آل در کودکان
قد و وزن کودکان، از تولد تا نوجوانی، یکی از دغدغههای مادران است. همه مادران بهخصوص آنهایی که بیشازحد نگران وزن مناسب بچههایشان هستند، باید بدانند که هر کودک، مثل هر بزرگسالی جثه و استخوانبندی خاصِ خود را دارد.
بنابراین هیچوقت نمیتوانیم عدد ثابتی را مشخص کنیم و انتظار داشته باشیم که وزن همه کودکان بر طبق آن عدد باشد، بلکه قد و وزن هر کودک را باید با استفاده از نمودارهای رشد، و از روی کارت رشد او سنجید. البته در اینصورت هم عدد دقیقی به شما گفته نمیشود و فقط محدوده قد و وزن طبیعی، کمبود وزن، اضافه وزن و چاقی مشخص خواهد شد.
جدول محاسبه bmi در کودکان
توجه کنید که کودکان در سنین نوجوانی ممکن است در یک مقطع زمانی، افزایش یا کاهش وزن داشته باشند که کاملاً طبیعی است.
درمورد نوزادان هم این قد و وزن معمولاً براساس اندازه قد و وزن تولد و سایر شرایط سنجیده میشود. پزشک متخصص تغذیه و یا اطفال بهترین کسی است که میتواند به شما اطلاعات کاملی درباره قد و وزن کودکتان بدهد. بنابراین محاسبه بی ام آی برای کودکان مناسب نیست.
شاخص توده بدنی ورزشکاران
این فرمول محاسبه وزن ایده ال برای ورزشکاران چندان کارکرد ندارد. اگر شما یک ورزشکار حرفهای هستید، لازم نیست که به عدد بی ام آی توجه زیادی بکنید.
اگر چه این محاسبه برای افراد غیر ورزشکار در بسیاری از مواقع، تعیین کننده است؛ ولی برای ورزشکارانی که دارای درصد چربی کمتر و توده عضلانی بیشتری هستند، معیار درستی نخواهد بود.
روش ها و راهکارهای قطعی رسیدن به وزن مناسب
در این قسمت با ۷ شگرد تضمینی برای رسیدن به وزن ایده ال آشنا میشویم تا قبل از یادگیریِ روشهای اندازهگیریِ وزنِ ایدهآل، کمی انگیزه بگیرید.
۱. برای رسیدن به وزن ایدهآل هدفتان را مشخص کنید!
برای ورزشکردن هم مثل هر کاری باید هدف داشته باشید. باید هدفتان را بهطور دقیق مشخص کنید و بدانید که میخواهید بیشتر روی کدام عضلاتتان کار کنید.
هرچه قدر هدفتان دقیقتر و جزئیتر باشد، شانس رسیدن به خواستهتان هم بیشتر خواهد شد. اینکه بدانید چرا به دنبال فیتنس حرفهای هستید و چرا میخواهید چنین اندامی داشته باشید، اهمیت زیادی در میزان موفقیتتان، دارد.
۲. برای رسیدن به وزن ایدهآل تا خط پایان پیش بروید!
اگر همه چیز را وقف هدفتان نکنید، ممکن است همین فردا کم بیاورید. هیچوقت برای انجام ندادن برنامه ورزشی یا نرفتن به باشگاه دنبال بهانه نباشید و همان ابتدای مسیر به خودتان قول بدهید که یا شروع نکنید، یا تا پایان مسیر پیش بروید.
شاید گاهی اوقات در مسیر رسیدن به اندام ایدهآلتان مجبور شوید که در باشگاه سوپرستهایی با ۲۰ تکرار انجام دهید و سوزش عضلاتتان سر به فلک بکشد؛ یا مجبور شوید روزی ۱۰ بار غذا بخورید تا کمی وزن بگیرید. البته این مراحل سخت کاملاً بستگی به هدف شما از فیتنس دارد.
۳. برای رسیدن به وزن ایدهآل روی خودتان سرمایهگذاری کنید!
هزینهکردن برای رسیدن به هر هدفی که دارید، نوعی سرمایهگذاری حساب میشود. بعضیها از خرید برنامههای ورزشی منصرف میشوند و قید آرزوها و خواستهشان را میزنند.
۴. برای رسیدن به وزن ایدهآل واقعبین باشید!
لطفاً توقعات غیرواقعی نداشته باشید، چون انتظارات خیلی بالا، شور و اشتیاق برای رسیدن به هدف را نابود میکند. اینکه بگویید میخواهم اندامم شبیه فلان سلبریتیِ خارجی شود، میتواند خیلی زود شما را ناامید کند. پس فقط منطقی باشید و خودتان را با هیچکسی مقایسه نکنید.
یادتان باشد که بهترین راه برای رسیدن به اهداف بزرگ، تقسیم هدف به بخشهای کوچکتر و تلاش برای رسیدن به این اهداف کوچک است.
۵. برای رسیدن به وزن ایدهآل به خودتان ایمان داشته باشید!
تختی که از بزرگترین ورزشکاران ایران و جهان است، در ابتدای کار توفیق چندانی در ورزش نداشت؛ اما چون خودش را باور داشت و تلاش زیادی کرد به چنین موفقیتهایی رسید. به طور کلی اگر نگاهی به زندگی بدنسازان حرفهای بیندازید، متوجه میشوید که همه این افراد اول از همه خودشان را باور کردند و سپس با سعی و تلاش به هدفشان رسیدند.
جملاتی مثل: «من هیچوقت نمیتوانم کاهش وزن داشته باشم» میتواند تمام انگیزهتان را در ریشه خشک کند. باورتان باید تا حدی قوی باشد که حتی اگر دیگران هم به شما گفتند که نمیتوانید، انگیزهتان برای رسیدن به هدف بیشتر شود. میتوانید از جملاتی مثل: «من به هدفم میرسم، اصلاً مهم نیست چقدر طول بکشد» استفاده کنید و دائماً با خودتان تکرار کنید تا ملکه ذهنتان شود.
۶. برای رسیدن به وزن ایدهآل زندگیتان را از نو بسازید
مسیر رسیدن به اندام ایدهآل و روی فرمآمدن مثل یک مسابقه دو ماراتن است که برای رسیدن به آن ابتدا باید طرز فکرتان را تغییر دهید و سپس سبک زندگیتان را از نو بسازید.
نمیتوانید یک شبه عضلهسازی کنید و یک بدنساز حرفهای شوید. افرادیکه سراغ تمرینات فوقالعاده سخت یا رژیمهای عجیبوغریب میروند، خیلی زودتر از بقیه کم میآورند و تسلیم میشوند.
بنابراین باید مسیر رسیدن به فیتنس حرفهای را آهسته و پیوسته بپیمایید. یادتان باشد که عضلات، مثل الماس با ارزشاند و شما یک هفتهای نمیتوانید کوه عضله شوید.
۷. برای رسیدن به وزن مناسب تغذیه اصولی داشته باشید
با هر وعده غذاییتان باید مقداری پروتئین خالص دریافت کنید. اولویت دریافت پروتئین را از طریق غذاها انتخاب کنید و در صورت نیاز، سراغ مکملها بروید.
اگر میخواهید لاغر و عضلانی شوید، کربوهیدرات قبل و بعد از ورزش را فراموش نکنید.
در طول روز علاوهبر کربوهیدراتهای ساده کربوهیدراتهای پیچیده را هم بهعنوان منبع اصلیِ دریافت کربوهیدرات در نظر بگیرید. البته تغذیه بعد از تمرین یک استثناء است.
سبزیجات را به غذاهایتان اضافه کرده و فیبر را هیچگاه از قلم نیندازید.
فراموش نکنید که نصف بدنتان از آب تشکیلشده و باید آب کافی میل کنید. اگر محیطی که در آن ورزش میکنید، گرم است و زیادی در حین تمرین عرق میریزید، مصرف آب را افزایش دهید.
برای لاغرشدن لازم نیست که مجموع چربیهای دریافتیتان را به صفر برسانید.
نکات اندازه گیری وزن ایده آل
بعد از آشنایی با شگردهای وزن ایدهآل و تناسب اندام، به سراغ انواع روشهای اندازهگیری وزن ایدهآل و نکات محاسبه وزن مناسب میرویم که شامل ۴ مورد است:
۱. بهترین روش محاسبه وزن مناسب
اگر میخواهید که به نتیجه درستی در محاسبه وزن برسید، نکات زیر را در وزن کشی رعایت کنید!
برای اینکه بهدرستی وزن خود را اندازهگیری کنید، بهتر است که در حالت ناشتا، یعنی بعد از بیدار شدن و دستشویی رفتن، وزنکشی کنید؛
در هفته، یکبار و در یک روز مشخص وزنتان را اندازهگیری کنید؛
تا حد ممکن، بدونِ کفش باشید و با حداقل لباس وزنکشی کنید؛
ترازو را روی سطحی مناسب و صاف بگذارید. ترازو (بهخصوص دیجیتالی) را روی فرش یا موکت قرار ندهید، چون وزن را بهدرستی نشان نمیدهد؛
هنگام وزنکشی، پاهایتان را وسط ترازو قرار دهید؛
بهتر است که خانمها سه روز قبل تا سه روز بعد از عادت ماهانه، وزنکشی کنند؛
بعد از چهار هفته که وزنها را یادداشت کردید، این اعداد را باهم جمع کرده و تقسیم بر چهار کنید تا میانگین وزنتان بهدست بیاید.
حالا میانگین را از وزن اولیهتان کم کنید تا پیشرفتتان در کاهش یا افزایش وزن بهدست بیاید.
۲. بهترین روش اندازهگیری قد
برای اندازهگیری دقیق قد خود نیز به نکات زیر توجه فرمایید!
برای اینکه بهدرستی قد خود را اندازهگیری کنید، ابتدا کفشهایتان را درآورید؛
پیش از اندازه گیریِ قدتان، نفس عمیقی بکشید؛
حالا صاف بایستید و بدنتان را به دیوار تکیه دهید؛
طوری قرار بگیرید که صورت و چشمهایتان رو به جلو باشد؛
دستهایتان را ثابت کنار بدن خود قرار دهید؛
پاهایتان باید کاملاً صاف و پاشنهها بههم چسبیده و روی زمین باشند؛
حالا با استفاده از یک مداد یا خطکش که با سرِ شما مماس شده، بالای سر خود را علامتگذاری کنید؛
برای اندازهگیریِ قد بهتر است که از اطرافیان خود کمک بگیرید.
۳. بهترین روش تشخیص استخوانبندی بدن
با استفاده از یک متر، دور مچ دستتان را اندازهگیری کنید. اگر اندازه دور مچ شما حدود ۱۵ سانتیمتر باشد، استخوانبندیتان معمولی است. اگر هم کمتر از ۱۵ سانتیمتر باشد، استخوانبندیِ شما ریز است، و اگر بیشتر از ۱۵ سانتیمتر باشد استخوان بندیتان درشت است.
اگر استخوانبندیِ شما ریز است، برای محاسبه وزن ایدهآل خود ۱۰ درصد از وزنی که در بالا محاسبه کردید را کسر کنید و اگر استخوانبندیتان درشت است، یک درصد به وزنِ محاسبه شده، اضافه کنید.
۴. بهترین روش اندازهگیری چربی بدن
BMI یا شاخص توده بدنی، اندازهگیریِ چربی بدن براساسِ قد و وزنِ افراد است. این شاخص برای بیشترِ خانمها و آقایانِ بالاتر از ۲۰ سال کاربرد دارد. برای کودکان بالای ۲ سال نیز، BMI نسبی، بهترین روشِ ارزیابیِ چربی بدنشان است.
این شاخصِ توده بدنی، همیشه هم چربیِ بدن را بهطور کاملاً دقیق نشان نمیدهد، اما جایگزین ارزان و آسانِ روشهای دیگر است.
البته برای اندازهگیریِ دورهای، سایز کمر، تصویر بهتری از سلامتیتان را نشان میدهد. برای این کار سایز کمرتان را اندازهگیری کنید و در صورت ثبت عددی بیش از ۸۸ سانتیمتر برای بانوان و ۱۰۱ سانتیمتر برای آقایان، باید هرچه زودتر برای تناسب اندام و سلامتیتان دستبهکار شوید.
سخن پایانی
شاخص توده بدنی (bmi) یا فرمول محاسبه وزن ایده آل یک روش متداول برای اندازه گیری وزن مناسب شما است. بی ام آی بر اساس وزن و قد محاسبه میشود و وضعیت تناسب اندام را مشخص میکند. این شاخص برای کودکان و ورزشکاران حرفهای، معیار دقیقی نمیتواند باشد. در این مطلب همه چیز را درباره این فرمول و نکات آن گفتهایم.
فیتامین