بعد از اینکه ایرلاین ها موفق به اخذ رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری شدند حالا در درخواست جدید خود اعلام کرده اند که بنزین یارانه ای نمی خواهند و در عوض قیمت بلیت به صورت آزاد تعیین شود.
اکبر محمودی؛ بازار: بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مطرح شده است و به همین منظور در سال ۱۳۹۳ بحث آزادسازی نرخ بلیت هواپیما توسط نمایندگان مجلس و کمیسیون عمران مطرح و حتی پیش نویس آن برای اجرای آزمایشی آن تهیه شد.
بر اساس برنامه پنجم توسعه، دولت، وزارت راه و شهرسازی و ستاد تنظیم بازار نمی‌توانند در قیمت‌گذاری بلیت هواپیما دخالت کنند و همین مساله باعث شده است تا ایرلاین ها هر بار و به خصوص در ماه های پایانی سال موضوع افزایش خودسرانه قیمت بلیت را اجرایی کنند.
در سال ۱۳۹۳ آئین نامه ۱۳ ماده ای در زمینه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما برای ایرلاین ها ارسال و ابلاغ شد و این قانون به صورت آزمایشی اجرا شد اما با توجه به فراهم نبودن زیرساخت ها برای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مسئولان وزارت راه در اجرای این قانون تعلل کردند
در سال ۱۳۹۳ آئین نامه ۱۳ ماده ای در زمینه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما برای ایرلاین ها ارسال و ابلاغ شد و این قانون به صورت آزمایشی اجرا شد اما با توجه به فراهم نبودن زیرساخت ها برای آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در صنعت هواپیمایی کشور مسئولان وزارت راه و شهرسازی در اجرای این قانون تا حدودی صبر کرده تا با اجرای درست قانون نتایج بهتری حاصل شود.
ایرلاین ها موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را مطرح کرده اند و در درخواست جدید خود اعلام کرده اند که دولت فقط به تامین سوخت می‌پردازد و “ما مسافر خود را داریم” خواستار آن شده اند که دولت همین سوخت را نیز تامین نکند، اما به آنها اجازه داده شود تا به صورت آزاد به قیمت‌گذاری بلیت بپردازند
با گذشت سال ها حالا ایرلاین ها باز هم موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را مطرح کرده اند و در درخواست جدید خود اعلام کرده اند که دولت فقط به تامین سوخت برای این شرکت‌ها می‌پردازد و با اعلام اینکه “ما مسافر خود را داریم” خواستار آن شده اند که دولت همین سوخت را نیز تامین نکند، اما به آنها اجازه داده شود تا به صورت آزاد به قیمت‌گذاری بلیت بپردازند.
محمد محمدی بخش رئیس سازمان هواپیمایی کشوری چندی پیش در پاسخ به این پرسش خبرنگار خبرگزاری «بازار» که آیا سازمان هواپیمایی موافق حذف سوخت یارانه ای ایرلاین ها هست یا خیر؟ گفته بود که با توجه به حساسیت قیمت بلیت هواپیما، قیمت های احتمالی سوخت را به تصمیم گیران اعلام کرده ایم.
محمدی بخش: موضوع حذف سوخت یارانه‌ای هواپیما از سال ۹۴ و همزمان با آزادسازی قیمت بلیت هواپیما مطرح شد. این موضوع طی سال های اخیر به دلایلی به تعویق افتاد. در زمان حاضر موضوع حذف یارانه سوخت تحویلی به شرکت های هواپیمایی داخلی در کمیسیون اقتصادی دولت در دست بررسی است
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص پیگیری حذف سوخت یارانه تحویلی به شرکت های هواپیمایی داخلی توسط وزارت نفت و نظر سازمان هواپیمایی کشوری در این باره گفت: موضوع حذف سوخت یارانه‌ای هواپیما از سال ۹۴ و همزمان با آزادسازی قیمت بلیت هواپیما مطرح شد. این موضوع طی سال های اخیر به دلایلی به تعویق افتاد. در زمان حاضر موضوع حذف یارانه سوخت تحویلی به شرکت های هواپیمایی داخلی در کمیسیون اقتصادی دولت در دست بررسی است.
شرکت‌های هواپیمایی خارجی سوخت را با قیمت آزاد دریافت می کنند، نرخ سوخت پروازهای باری و هلیکوپتری نیز آزاد است. فقط پروازهای داخلی و خارجی ایرلاین های داخلی سوخت یارانه ای ۶۰۰ تومانی دریافت می کنند
محمدی بخش افزود: در این موضوع باید به یک نکته اشاره کنم که شرکت‌های هواپیمایی خارجی سوخت را با قیمت آزاد دریافت می کنند، نرخ سوخت پروازهای باری و هلیکوپتری نیز آزاد است. فقط پروازهای داخلی و خارجی ایرلاین های داخلی سوخت یارانه ای ۶۰۰ تومانی دریافت می کنند.
اگر آمار پروازهای مسافری داخلی و خارجی شرکت های داخلی را از عدد کل تولید سوخت جت کم کنیم به عدد واقعی می رسیم
رییس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه همه سوخت جت تولید شده یارانه‌ای متعلق به بخش مسافری نیست، گفت: اینکه کل تولید روزانه سوخت جت را با قیمت ۶۰۰ تومانی محاسبه کنیم، درست نیست. اگر آمار پروازهای مسافری داخلی و خارجی شرکت های داخلی را از عدد کل تولید سوخت جت کم کنیم به عدد واقعی می رسیم.
محمدی بخش در پاسخ به این پرسش که آیا عدد سوخت یارانه ای را محاسبه کرده اید و چه میزانی است؟ گفت: این کار را انجام داده ایم و آنرا اعلام خواهیم کرد.
وی بیان کرد: تنها مزیت رقابتی ایرلاین های داخلی با شرکت‌های خارجی همین سوخت یارانه است. موضع سازمان هواپیمایی کشوری مشخص است؛ اگر امروز قیمت تعیین شده توسط ستاد تنظیم بازار رعایت شود مورد تاکید ماست. اگر قیمت برداشته و از قیمت‌گذاری خارج شود، بر اساس قانون قیمت مصوب کمیسیون اقتصادی دولت ملاک عمل خواهد بود.
حال مخالفان طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مدعی هستند که آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما با این عنوان که سوخت یارانه ای نمی خواهیم در عوض نرخ بلیت را آزاد اعلام کنید تا حدودی کار را پیچیده خواهد کرد. چرا که سازمان هواپیمایی کشوری نمی تواند به یکباره و بدون داشتن زیر ساخت های لازم موضوع آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما را اجرایی کند.
حتی در کشور آمریکا نیز ۲۰ سال طول کشید تا با فراهم کردن زیر ساخت های لازم قانون آزادسازی نرخ ها اجرا شود
چرا که حتی در کشور آمریکا نیز ۲۰ سال طول کشید تا با فراهم کردن زیر ساخت های لازم قانون آزادسازی نرخ ها اجرا شود. آنها معتقد هستند که قیمتها باید با نوع و کیفیت خدماتی که از سوی ایرلاین ها به مسافران ارائه می شود متناسب باشد.
اکثر ایرلاین های داخلی این روزها تاخیر در پروازها را یک موضوع طبیعی می دانند و همین یک موضوع و رها شدن مسافران در فرودگاه امری عادی به نظر می رسد. سوال این است که اگر نرخ بلیت هواپیما آزاد شود آیا کیفیت خدمات از سوی ایرلاین ها نیز افزایش خواهد یافت؟
در اکثر کشورها این روزها اگر مسافر یکی از ایرلاین‌های اروپایی باشید، در صورت لغو پرواز یا ارجاع به پرواز دیگر یا رسیدن به مقصدی غیر از مقصد نهایی درج شده بر روی بلیت، حق دارید وجه پرداختی خود را پس بگیرید یا اگر ترجیح می‌دهید، در اولین فرصت به سمت مقصد مورد نظرتان پرواز کنید
در اکثر کشورها این روزها اگر مسافر یکی از ایرلاین‌های اروپایی باشید، در صورت لغو پرواز یا ارجاع به پرواز دیگر یا رسیدن به مقصدی غیر از مقصد نهایی درج شده بر روی بلیت، حق دارید وجه پرداختی خود را پس بگیرید یا اگر ترجیح می‌دهید، در اولین فرصت به سمت مقصد مورد نظرتان پرواز کنید. ایرلاین موظف است بدون دریافت هر گونه وجهی، تا وقتی منتظر حرکت به سمت مقصدتان هستید، به شما رسیدگی کند و برحسب موقعیت، خدماتی مثل غذا، محل اقامت، حمل و نقل تا محل اقامت و بازگشت به فرودگاه و دو تماس تلفنی را در اختیارتان قرار دهد. در صورتی که این خدمات تامین نشد و مجبور شدید برای وعده‌های غذایی پول بپردازید، ایرلاین باید هزینه آن را جبران کند به شرطی که این هزینه‌ها ضروری، منطقی و متتناسب باشند.
حال مخالفان آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما می گویند: ایرلاین های داخلی قطعا توان ارائه خدمات بالا به مسافران را ندارند و حتی اگر نرخ بلیت هواپیما هم آزاد شود نمی توانند خدمات بالایی به مسافران ارائه کنند. این روزها ایرلاین ها اگر چه موظف به افزایش تعداد ناوگان هستند اما برخی از شرکت‌های خصوصی به جای افزایش ناوگان به دنبال سرمایه‌گذاری‌های سودده و به سمت هتل‌سازی رفته اند و حتی به منظور اعمال فشار برای افزایش قیمتها، از ارائه خدمات پروازی به عمد هواپیماهای خود را زمینگیر می کنند.
بر اساس ماده ۱۶۱ این برنامه درباره حمل و نقل عنوان کرده که دولت مکلف است تا پایان سال اول برنامه نسبت به متنوع‌سازی نرخ خدمات حمل و نقل هوایی در بخش بار و مسافر اقدام کند
به هر سوی آزادسازی نرخ در حوزه حمل و نقل هوایی به صراحت در برنامه پنجم لحاظ و تاکید شده است و بر اساس ماده ۱۶۱ این برنامه درباره حمل و نقل عنوان کرده که دولت مکلف است تا پایان سال اول برنامه نسبت به متنوع‌سازی نرخ خدمات حمل و نقل هوایی در بخش بار و مسافر اقدام کند و سپس از ابتدای سال سوم برنامه ضمن آزادسازی کامل نرخ حمل و نقل هوایی، قیمت خدمات فرودگاهی، شبکه پروازی، لغو تخفیفات تکلیفی و هرگونه معافیت در زمینه بهره‌برداری از خدمات ناوبری هوایی، فرودگاهی، نشست و برخاست، خدمات پروازی، واگذاری اماکن و سایر موارد مرتبط را واقعی کند که این مورد تکلیف دولت برای انجام ماده ۱۶۱ بند ب است.
بند (الف) این ماده قانونی مرتبط با برقراری پرواز و جابه‌جایی کالا و مسافر برای فرودگاه‌های بین‌المللی و بند (ج) آن درباره ساماندهی امور حمل و نقل هوایی و ارتقاء رقابت‌پذیری با رویکرد لغو انحصارات مربوط به حمل و نقل هوایی، شرکت‌های هواپیمایی و هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، همینطور تسهیل قوانین مربوط به تأسیس هواپیمای جمهوری اسلامی ایران و از این قبیل است.
حال باید دید و منتظر ماند که کمیسیون اقتصادی دولت در تصمیم گیری خود برای سوخت یارانه ای چه شرایطی را لحاظ می کند و آیا نرخ سوخت یارانه ای بلاخره نهایی، تعیین و حذف می شود. آیا آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما سرانجام به نقطه نهایی خود نزدیک و اجرایی می شود یا خیر؟
