اکبر محمودی؛ بازار: اقتصاد «دریا محور» که یکی از عناصر قدرت سیاسی و ظرفیت‌های رشد اقتصادی محسوب می‌شود می تواند در صورت توجه ویژه به آن مصداقی برای اقتصاد مقاومتی در جنوب شرق کشور باشد. هر چند بعد از گذشت سالها و تاکیدات مقام معظم رهبری، از ظرفیت های کشور برای رشد اقتصادی استفاده نشده است.
ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خود در منطقه و جهان دارای نقشی کلیدی و حساس است و همانطور که کارشناسان عنوان می کنند هر چقدر که سطح روابط کشور افزایش یابد قطعا در کسب بازارهای تجاری سهم بیشتری نصیب کشور خواهد شد.
ایران دارای بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب، دسترسی به آب‌های آزاد، مجاورت با منطقه استراتژیک خلیج‌فارس و تنگه هرمز و قرار گرفتن در کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی باید به دنبال توسعه پایدار با رویکرد دریایی باشد
ایران دارای بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب، دسترسی به آب‌های آزاد، مجاورت با منطقه استراتژیک خلیج‌فارس و تنگه هرمز و قرار گرفتن در کریدورهای ترانزیتی بین‌المللی باید به دنبال توسعه پایدار با رویکرد دریایی باشد. اما ایران در استفاده از ظرفیت دریایی خود در میان حدود ۱۹۰ کشور جهان رتبه چهلم را دارد.
طبق آمارهای جهانی، ارزش دارایی‌های اصلی عرصه‌های آبی بیش از ۲۴ تریلیون دلار برآورد شده و در حال حاضر شیلات بیش از سایر زمینه‌ها مورد استفاده قرار دارد، به گونه‌ای که آبزی پروری با عرضه ۵۸ درصد ماهی به بازارهای جهانی سریع‌ترین و حیاتی ترین بخش بهره برداری از این عرصه‌ها است.
آنطور که آمارها نشان می دهند سهم دریا از تولید ناخالص داخلی در کشورهای ساحلی پیشرفته همانند اتحادیه اروپا ۵۰ درصد است، در حالیکه این رقم در ایران، با وجود قرار گرفتن در منطقه ژئوپلتیک و دسترسی به دریا در شمال و جنوب، دسترسی به آب‌های آزاد و داشتن ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، تنها دو درصد است.
در حال حاضر حدود ۹۵ درصد واردات و ۸۵ درصد صادرات کشور از طریق بنادر انجام می‌شود و ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه ژئوپلتیک و جغرافیای خاصی که دارد می تواند گذر جنوب شرق را به اروپای شرقی از طریق ترکیه وصل کند
در حال حاضر حدود ۹۵ درصد واردات و ۸۵ درصد صادرات کشور از طریق بنادر انجام می‌شود و ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه ژئوپلتیک و جغرافیای خاصی که دارد می تواند گذر جنوب شرق را به اروپای شرقی از طریق ترکیه وصل کند.
یکی از مناطق استراتژیک کشور در توسعه دریا را می توان استان هرمزگان دانست. با پتانسیل های مطلوبی که هرمزگان در حوزه سواحل و دریا دارد استان هرمزگان می تواند در زمینه اقتصاد دریا محور در بین استان های ساحلی مرجع باشد.
قرار گرفتن استان هرمزگان در جوار خلیج همیشه فارس و دریای عمان ظرفیت‌های بی بدیلی را برای رشد و توسعه آن مهیا کرده است
قرار گرفتن استان هرمزگان در جوار خلیج همیشه فارس و دریای عمان ظرفیت‌های بی بدیلی را برای رشد و توسعه آن مهیا کرده است. توجه به ظرفیت‌های دریایی به ویژه اقتصاد دریا محور مورد تاکید ویژه مقام معظم رهبری است و در همین راستا مقام معظم رهبری سیاستهای کلی توسعه دریا محور را به سران قوا ابلاغ کردند.
کارشناسان بر این باور هستند که توسعه چشمگیر هرمزگان در حوزه صنعت زمینه ساز ایجاد شکاف‌هایی در بخش‌های مختلف گردیده است که ضروری است نخبگان و دانشگاهیان برای کاهش این شکاف‌ها در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی گام بردارند.
سالاری مدیر بندر لنگه و بنادر غرب هرمزگان معتقد است که ابلاغ سیاستهای اقتصاد دریا از سوی مقام معظم رهبری می تواند پروژه هایی که از قبل مانده بود را زودتر به بهره برداری برساند.
او می گوید تاسیس بندر جدید لنگه در حقیقت در راستای توسعه دریا است و این بندر که کالا بندر بومی است می تواند در توسعه هرمزگان و توسعه دریا محور کمک شایانی به کشور کند.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری «بازار» با «مرتضی سالاری» مدیر بندر لنگه و بنادر غرب هرمزگان را با هم می خوانیم:
قطعا ابلاغ احکام و سیاستهای اقتصاد دریا و شکل گرفتن دبیرخانه توسعه دریا محور در سازمان بنادر و دریانوردی و محوریت پیدا کردن سازمان بنادر می تواند کمک کند تا پروژه هایی که از قبل مانده بود زودتر به بهره برداری برسد
* با ابلاغ سیساستهای مقام معظم رهبری برای سیاستهای اقتصاد دریا محور می توان امیدوار بود که اقتصاد دریا مورد توجه ویژه ای قرار بگیرد. در برنامه هفتم توسعه توجه خوبی به اقتصاد دریا شده است مشکل کجا بوده است که از این بخش غافل مانده ایم؟
سازمان بنادر و دریانوردی همواره رویکرد توسعه ای داشته است و برنامه توسعه بنادر و استفاده از سواحل همیشه داشته است اما سازمان بنادر و دریانوردی نمی توانست به تنهایی اقتصاد دریا را پیش ببرد. در حال حاضر و با توجه به ابلاغ سیاستهای مقام معظم رهبری برای اقتصاد دریا محور و یا توسعه دریا محور، باعث شده است تا موانعی که باعث می شد که همکاری سایر سازمان ها و وزارتخانه ها با وزارت راه و شهرسازی و سازمان بنادر و دریانوردی انجام دهند کمتر شود و آنها نیز همکاری خود را بیشتر کنند و به سازمان بنادر و دریانوردی کمک کنند. قطعا ابلاغ احکام و سیاستهای اقتصاد دریا و شکل گرفتن دبیرخانه توسعه دریا محور در سازمان بنادر و دریانوردی و محوریت پیدا کردن سازمان بنادر می تواند کمک کند تا پروژه هایی که از قبل مانده بود زودتر به بهره برداری برسد.
تاسیس بندر جدید «لنگه» می تواند به خوبی در کمک کردن و به پیاده شدن سیاستهای ابلاغی توسعه دریا کمک کند
* چه پروژه هایی در این خصوص در پیشانی تسریع بهره برداری قرار گرفته اند؟
به عنوان مثال تاسیس بندر جدید «لنگه» می تواند به خوبی در کمک کردن و به پیاده شدن سیاستهای ابلاغی توسعه دریا کمک کند.
بندر جدید لنگه پس از ابلاغ سیاستهای کلان توسعه دریا در واقع به گونه ای شد که نگاهی به تبدیل شدن بنادر نسل سوم دارد. یعنی به عبارتی توسط استاندار استان هرمزگان موضوع بزرگترین شهرک صنعتی متصل به بندر در همین بندر جدید لنگه دیده شده است
* از مشخصات بندر جدید لنگه می توانید توضیحاتی ارائه کنید که در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد و قرار است در چه سالی به بهره برداری برسد؟
بندر جدید لنگه قبلا قرار بود که فقط مشکل فعلی بندر لنگه را حل و مرتفع کند. یعنی بتواند یک بندری باشد که فقط تقاضای حمل دریایی که مازاد بر این بود و امکان توسعه نداشت انجام دهد. اما الان بندر جدید لنگه پس از ابلاغ سیاستهای کلان توسعه دریا در واقع به گونه ای شد که نگاهی به تبدیل شدن بنادر نسل سوم دارد. یعنی به عبارتی توسط استاندار استان هرمزگان موضوع بزرگترین شهرک صنعتی متصل به بندر در همین بندر جدید لنگه دیده شده است.
نمونه بندر جدید لنگه را در کشور نداریم که شهرک صنعتی درون بندر باشد. یعنی همان بنادر نسل سوم که مواد اولیه وارد بندر شده و تبدیل به محصول و کالا شده و از همان مکان و نقطه صادرات انجام شود که ارزش افزوده بالایی پیدا کند
* آیا می توان گفت بندر جدید لنگه اولین بندر نسل سوم است و شبیه آن نداریم؟
دقیقا همینطور است که می گویید. نمونه بندر جدید لنگه را در کشور نداریم که شهرک صنعتی درون بندر باشد. یعنی همان بنادر نسل سوم که مواد اولیه وارد بندر شده و تبدیل به محصول و کالا شده و از همان مکان و نقطه صادرات انجام شود که ارزش افزوده بالایی پیدا کند.
مطالعات بازار و جانمایی بندر جدید لنگه از بین گزینه های مختلفی که با توجه به پارامترهای فنی و تخصصی حوزه مکان یابی بنادر توسط مشاور ذیصلاح انجام و به اتمام رسیده است
* در حال حاضر تاسیس بندر جدید «لنگه» در چه وضعیت و شرایطی قرار دارد؟
مطالعات بندر جدید «لنگه» تا بهمن ماه امسال به اتمام می رسد. مطالعات بازار و جانمایی بندر جدید لنگه از بین گزینه های مختلفی که با توجه به پارامترهای فنی و تخصصی حوزه مکان یابی بنادر توسط مشاور ذیصلاح انجام و به اتمام رسیده است. در حال حاضر در فاز نخست این است که انبارها و ساختمان ها در کجا قرار بگیرد و وسعت حوضچه چقدر باشد. چیدمان اسکله ها و محل پهلوگیری شناورها به چه شکل باشد. با تاکیداتی که بوده است همزمان که مطالعات در حال پیش رفتن است آغاز عملیات اجرایی در پسکرانه و تملک اراضی هم انجام شده است. یعنی در حال حاضر در کمیسیون مستندسازی دولت، تملک اراضی بندر جدید لنگه هم در حال پیگیری است که در فاز یک قرار است از آن ۱۵۰۰ هکتار که ۲۰۰ هکتار آن بلا معارض هست در اختیار سازمان بنادر و دریانوردی قرار بگیرد تا اقدامات اولیه در پسکرانه انجام و آغاز شود.
مساخت بندر جدید لنگه در افق طرح ۱۴۱۴ حدود ۳۰۰ هکتار است و مساحت کلی و اراضی که برای بندر جدید لنگه و توسعه های بلند مدت آن فریز شده است بالغ بر ۱۵۰۰ هکتار است
* مساحت بندر جدید لنگه چقدر است؟
مساخت بندر جدید لنگه در افق طرح ۱۴۱۴ حدود ۳۰۰ هکتار است و مساحت کلی و اراضی که برای بندر جدید لنگه و توسعه های بلند مدت آن فریز شده است بالغ بر ۱۵۰۰ هکتار است.
* بندر جدید لنگه در چه سالی افتتاح می شود؟
اعلام کردیم که آغاز عملیلات اجرایی بندر جدید لنگه امسال با سفر رییس جمهوری انجام شد در حقیقت استارت خورده است. شاید ممکن است پروسه ساخت بندر نهایتا سه یا چهار سال به طول بیانجامد.
* این ذهنیت نیست که بندر جدید لنگه رقیبی برای بندر کنونی لنگه باشد؟
کاربری بندر قدیمی لنگه با تاسیس و راه اندازی بندر جدید لنگه تغییر می کند. در مجموع در ۳ فاز کوتاه، میان مدت و بلند مدت ۱۵۰۰ هکتار اراضی جدید به وسعت اراضی بندر لنگه جدید اضافه خواهد شد. البته آمارها حاکی است که سال گذشته بیش از ۳۰ هزار فروند شناور در بنادر غرب استان هرمزگان تردد کردند. بنادر غرب استان رتبه نخست ترانزیت خودرو را در کشور در اختیار دارد به طوریکه سال گذشته بیش از ۱۶۰ هزار دستگاه خودرو از این بنادر به کشور عراق و کشورهای آسیای میانه ترانزیت شد.
* یعنی بندر کنونی لنگه به چه شکل خواهد شد؟
کاربری بندر قدیمی لنگه مسافری، گردشگری و خدماتی که به شناورهای سنتی داده خواهد شد. هم اکنون آبخور بندر لنگه ۵.۵ متر است اما در بندر جدید لنگه عمق آبخور شناورها به حدود ۱۳ متر افزایش خواهد یافت. با توسعه بندر جدید لنگه ظرفیت این بندر تا سال ۱۴۱۴ به بیش از ۹۰ میلیون تن افزایش می یابد.
بندر جدید لنگه در حقیقت مازاد تقاضا و کشتی های بزرگتر خواهد شد
* یعنی افرادی که در بندر قدیمی لنگه کار می کنند نگرانی از بابت تاسیس بندر جدید لنگه نداشته باشند؟
بندر جدید لنگه در حقیقت مازاد تقاضا و کشتی های بزرگتر خواهد شد. مثل بندر شهید رجایی که قبلا اداره کل در بندر باهنر مستقر بود. با ایجاد بندر شهید رجایی یک بخشی از خدمات در آن منطقه باقی ماند و بندر شهید رجایی به کشتی های بزرگتر خدمات داد.
* بندر جدید لنگه آیا نمونه مشابه خارجی در کشورهای اطراف مثل امارات و یا قطر دارد؟ یعنی کُپی برداری شده باشد؟
بندر جدید لنگه به هیچ وجه کُپی برداری شده نیست و در واقع طراحی آن کاملا بومی است. البته امارات بندر جدیدی افتتاح نکرده است و همان توسعه بنادر قبلی را در دستور کار دارد. اما حداقل این را می توان با قاطعیت گفت که بندر جدید لنگه یک ظرفیت کاملا بکر و پتانسیل خوبی بوده است که الان در حال تبدیل به فعل شدن دارد که توام با ابلاغ سیاستهای کلان توسعه دریا محور از سوی مقام معظم رهبری است که می تواند در رسیدن به آن اهداف و افق هایی که برای توسعه دریا محور ترسیم شده است تسریع کند.
