دیپ سیک: موفقیت تصادفی یا حرکت استراتژیک چین؟ - افق اقتصادی

بازار؛ گروه بین الملل: «آصف آیدینلی» در مقاله ای که در سایت تحلیلی آذربایجان نیوز منتشر شد نوشت: در اواخر ژانویه، به بازارهای جهانی یادآوری شد که نوآوری‌های فناوری به سرعت می‌توانند حتی غول‌های این صنعت را نیز ناامید کنند. موفقیت غیرمنتظره اپلیکیشن چینی دیپ سیک DeepSeek که به سرعت در ایالات متحده آمریکا به یک موفقیت تبدیل شد، باعث وحشت سرمایه گذاران و کاهش قابل توجه قیمت سهام انویدیا، مایکروسافت و گوگل شد. با این حال این رویداد روایتی بسیار پیچیده‌تر شامل مانورهای سیاسی، جنگ اقتصادی و سانسور فرهنگی را پنهان می‌کند.
مدل ۶ میلیون دلاری دیپ سیک که توسط «لیانگ ونفنگ»، فارغ التحصیل یکی از دانشگاههای چین توسعه یافته ات به سرعت محبوبیت جهانی به دست آورد و به یک رهبر در بازار اپلیکیشن های هوش مصنوعی تبدیل شد. به گفته سازندگان آن، مدل DeepSeek-V۳ تنها ۶ میلیون دلار هزینه برای توسعه نیاز دارد – مبلغی که میلیاردها دلار هزینه توسط رقبای غربی را به سخره می گیرد. با این حال مانند بسیاری از فناوری‌های چینی، این قیمت بسیار پایین نه تنها تحسین را برمی‌انگیزد، بلکه شک موجهی را نیز به همراه دارد. ادعاهایی مبنی بر اینکه دیپ سیک از پیشرفت های تکنولوژیکی موجود سوء استفاده می کند، با شواهدی مبنی بر استفاده از نرم افزار منبع باز و دور زدن ممنوعیت های صادراتی تراشه های Nvidia A۱۰۰ پشتیبانی می شود. بعید به نظر می رسد که یک فارغ التحصیل دانشگاهی به تنهایی بتواند فناوری محدود شده را بدون پشتوانه قابل توجه وارد کند. اهمیت دیپ سیک به تأثیر اقتصادی آن محدود نمی شود. چت ربات چینی که بر اساس اصل «سوال بپرسید، اما نه هرسوالی» عمل می کند، از موضوعات حساس سیاسی با کارایی قابل توجه اجتناب می کند. درباره رویدادهای میدان تیان‌آن‌من، اویغورها یا استقلال تایوان بپرسید پاسخی خنثی دریافت خواهید کرد: «بیایید در عوض درباره برنامه‌نویسی صحبت کنیم». چنین سانسور آشکاری نشان می‌دهد که دیپ سیک یک فناوری شگفت‌انگیز تکنولوژیک نیست، بلکه ابزار قدرت نرم برای ترویج روایت‌های ترجیحی پکن است. رویکرد چین به کنترل اطلاعات کاملاً مستند است و دیپ سیک به طور یکپارچه در این استراتژی قرار می گیرد. حتی ارجاع به وینی پو – که به عنوان الگوی رفتاری بدنام برای مقایسه شخصیت پو با شی جین پینگ استفاده می شود – مسدود شده است. این امر نشان می‌دهد که چگونه فناوری‌هایی که برای گسترش دانش طراحی شده‌اند، در عوض برای محدود کردن آن استفاده می‌شوند.
سلاح اقتصادی در رقابت جهانی ورود دیپ سیک به بازار جهانی در بحبوحه رقابت شدید بین ایالات متحده آمریکا و چین برای تسلط بر هوش مصنوعی صورت می گیرد. محدودیت‌های صادراتی بر روی تراشه‌های آمریکایی به منظور کند کردن پیشرفت‌های هوش مصنوعی چین بود، اما در عوض توسعه‌دهندگان چینی را به اتخاذ رویکردهای نوآورانه‌تر سوق داد. توسعه دهندگان چینی با ترکیب قدرت تراشه های ارزان قیمت با قطعات پیشرفته انویدیا راهی برای دور زدن تحریم ها و تولید محصولات رقابتی با حداقل هزینه پیدا کرده اند. این استراتژی برای شرکت های آمریکایی که میلیاردها دلار در زیرساخت سرمایه گذاری می کنند، چالشی جدی ایجاد می کند. همانطور که یکی از تحلیلگران اشاره کرد، چرا وقتی میلیون ها دلار کافی است، میلیاردها دلار خرج کنیم؟ با این حال، با بررسی دقیق‌تر مشخص می‌شود که موفقیت دیپ سیک چیزی فراتر از فناوری است – این یک استراتژی ژئوپلیتیکی است. ظهور دیپ سیک زنگ خطری برای غرب است. دیپ سیک تنها یک رقیب در بازار هوش مصنوعی نیست، بلکه نشان می دهد که چگونه چین از فناوری برای تقویت نفوذ جهانی خود استفاده می کند. آینده این اپلیکیشن نه تنها به عوامل بازار بلکه به سیاست نیز بستگی دارد. در حالی که حمایت پکن ممکن است باعث رشد آن شود، سانسور بیش از حد و اتکا به منابع کمیاب، مانند تراشه‌های انویدیا، می‌تواند موانع مهمی ایجاد کند. آیا غرب می تواند به این چالش پاسخ دهد یا اینکه مدل «ارزان تر اما مؤثر» چین مسیر جدیدی را در رقابت جهانی هوش مصنوعی ایجاد خواهد کرد؟ از آنجایی که ایالات متحده محدودیت های صادراتی را تشدید می کند، چین همچنان نشان می دهد که نوآوری همیشه مربوط به پول نیست، بلکه به نبوغ و حمایت سیاسی مربوط می شود. این پویایی آشکار حاکی از تغییر تعادل در چشم‌انداز فناوری جهانی است که پیامدهای عمیقی برای سال‌های آینده دارد.