آغاز پرداخت مرحله سوم فجرانه الکترونیک، عیدی دولت به مردم یا ترفندی برای پنهان کردن تورم؟ - افق اقتصادی

به گزارش نبض بازار،مرحله دوم طرح فجرانه الکترونیک تا ۱۷ فروردین‌ماه ادامه دارد و مرحله سوم آن نیز از ۱۸ فروردین ماه آغاز خواهد شد.در این طرح، شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه حذف شده و اعتبار تشویقی مشمولان از ۱۲۰ به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.این طرح در حالی اجرا می‌شود که بسیاری از مردم از تورم بالا و گرانی کالا‌ها و خدمات گلایه دارند.کارشناسان معتقدند که طرح فجرانه الکترونیک نمی‌تواند به طور کامل مشکلات اقتصادی مردم را حل کند، اما می‌تواند تا حدی به جبران کسری بودجه خانوار‌ها کمک کند.در بسیاری از کشورها، دولت‌ها از برنامه‌های یارانه نقدی برای کمک به افراد با درآمد کم استفاده می‌کنند. یارانه نقدی یک پرداخت مستقیم از دولت به گیرنده است که به صورت پول نقد یا از طریق کارت‌های بانکی انجام می‌شود.
این برنامه‌ها برای کاهش فقر و تشویق بهترین استفاده از منابع جامعه، به کار می‌روند. بسیاری از این برنامه‌ها از محدودیت دریافت تمایل دارند و تحت شرایط و دستورالعمل‌های خاصی تعیین می‌شوند تا به هدف موردنظر دست یابند. این برنامه‌های یارانه نقدی غالباً به عنوان یک پشتوانه مالی برای کسانی که به دلیل شرایط اقتصادی نیاز به کمک دارند، عمل می‌کنند.خردادماه سال ۱۴۰۲ که دولت طرح کالابرگ الکترونیک را اجرا کرد، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند در سبد غذایی این طرح تعریف شد تا از این طریق سفره مردم از تورم حفظ شود؛ سبدی که طبق آنچه که یکی از مجریان طرح کالابرگ الکترونیک گفته، در بازنگری سبد غذایی مطلوب ۱۴۰۲، با توجه به افزایش بار بیماری‌های غیرواگیر ناشی از اضافه وزن و چاقی در ایران و بر پایه اجماع متخصصان تغذیه سراسر کشور زیر نظر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی مقرر شده که میزان انرژی تامین شده از سبد به میزان مورد نیاز برآوردشده برای متوسط جامعه و نه بالاتر از آن باشد.
طرح کالابرگ الکترونیک طی چند فاز اجرا شد؛ در فاز اول، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد تحت پوشش این اجرا قرار گرفتند و در صورتی که ۷۰ درصد مبلغ یارانه خود را از میان این ۱۱ قلم خریداری می‌کردند، مبلغ یارانه‌شان ۲۰ درصد افزایش می‌یافت و مشمول یارانه تشویقی می‌شدند.
در مرحله دوم، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، مشروط بر اینکه حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه خود را از میان اقلام کالا‌های اساسی تعریف شده خریداری می‌کردند، از امتیاز تشویقی بهره‌مند می‌شدند.
اما به مرور با گسترش اجرای این طرح، هفت دهک درآمدی تحت پوشش این طرح قرار گرفتند، به‌گونه‌ای که اگر هفت دهک درآمدی ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند.به بیانی دیگر با استفاده از این طرح، یارانه دهک‌های یک تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهارم تا هفتم درآمدی به ۴۲۰ هزارتومان افزایش می‌یافت.برای استفاده از این طرح اما، دولت شبکه ملی اعتبار (شما) را بر اساس هر کدملی راه‌اندازی کرد تا با استفاده از آن، سرپرستان خانواده بتوانند مانده اعتبار یارانه خود را مشاهده کنند و همچنین از موقعیت مکانی ۲۱۱ هزار فروشگاه متصل به طرح و لیست اقلام مطلع شوند. حتی از آنجایی که ممکن است برخی افراد در زمان مراجعه به فروشگاه، کارت‌شان را با خود همراه نداشته باشند، کد دستوری #۱۴۶۳*۵۰۰* میزان اعتبار باقی‌مانده به فرد را نشان می‌دهد و همچنین با کدی که به فرد داده می‌شود، فرد می‌تواند با در اختیار قرار دادن آن به فروشنده، خرید خود را انجام دهد.اما با فرا رسیدن سالگرد پیروزی انقلاب، از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا شد؛ فاز جدیدی که «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف شده و اعتبار تشویقی آن از ۱۲۰ هزار تومان (اعتبار تشویقی کالابرگی) به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.طبق اطلاعیه وزارت رفاه، «طرح فجرانه» یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد (منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران) با قیمت‌های مبنا سال ۱۴۰۱ انتخاب شده است و مابه التفاوت قیمت سبد مبنا سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین می‌شود، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بوده که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت کنند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین می‌شود.اعتبار جدید (۲۲۰ هزار تومانی) علاوه بر یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزارتومانی فعلی بوده و خانوار مشمول طرح به صورت مجزا یارانه نقدی خود را به صورت ماهانه دریافت خواهند کرد. مبلغ حمایتی دولت به صورت اعتبار در حساب سرپرست خانوار تخصیص یافته و در زمان خرید و متناسب با میزان خرید مصرف می‌شود. البته خانوار می‌تواند اقلام طرح را در سقف وزنی و کالایی تعریف شده خرید کند و امکان جا به جایی اعتبار بین گروه‌های کالایی مقدور نیست. به عنوان مثال با اعتبار برنج امکان خرید روغن وجود ندارد.از همین رو می‌توان گفت با اجرای طرح فجرانه، فردی با دهک درآمدی یک تا ۳ به جای دریافت ۴۰۰ هزارتومان یارانه، ۶۲۰ هزارتومان و فردی با دهک درآمدی چهار تا هفت، به جای دریافت ۳۰۰ هزارتومان، ۵۲۰ هزارتومان یارانه دریافت خواهد کرد.

ماه دوم این طرح ملی مصادف با حلول ماه مبارک رمضان و عید نوروز از ۱۸ اسفند ۱۴۰۲ آغاز شد و در حالی تا ۱۷ فروردین ۱۴۰۳ ادامه دارد که مرحله سوم آن نیز از ۱۸ فروردین ماه آغاز خواهد شد.
 

منبع:تیترکوتاه