نخبگان جوان کنار باتجربه‌ها در بزرگترین رویداد فناورانه ایران - افق اقتصادی

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ، نمایشگاه اینوتکس، که سال‌هاست دیگر صرفا یک نمایشگاه نیست را می‌توان به عنوان پاتوق سالانه خوره‌های فناوری دانست. اینوتکس که هر سال اعضای خانواده زیست‌بوم نوآوری و فناوری را دور هم جمع می‌کند، نه یک نمایشگاه، بلکه رویدادی است که سعی دارد پیچ‌ومهره‌های ماشین اقتصاد دانش‌بنیان را برای آشنایی مردم عرضه کند.

نمایش نوآوری ایرانی در اینوتکس

از میز و صندلی‌های اینوتکس گرفته تا تمام غرفه‌های معرفی استارت‌آپ‌ها، عنصر نوآوری مهم‌ترین چیزی است که در اولین نگاه چشم بازدیدکننده را به خود خیره می‌کند. در نگاه اول تمام اجزای اینوتکس از تصویری که در ذهنمان از یک نمایشگاه یا رویداد داریم، از قالب خود خارج شده و شکلی نو با رنگ بوی فناورانه به خود گرفته‌اند.

تعبیر «عبور از کلیشه‌ها» که در مراسم افتتاحیه به نوآوری اطلاق شد، در مورد خود رویداد اینوتکس نیز صدق می‌کند. برای مثال، تقریبا برای اولین بار بود که در مراسمی از مجری هوش مصنوعی استفاده می‌شد و این نیز خود ایده جذابی بود که در همین ابتدای رویداد، توجه‌ها را به خود جلب می‌کرد.

افتتاحیه اینوتکس ۱۴۰۲-۲۰۲۳

یکی از برنامه‌های رویداد اینوتکس، برنامه «استیج» است که میزبان سخنرانان، صاحب‌‌نظران و فعالان زیست‌بوم کارآفرینی است و فضایی آزاد برای صحبت‌های تلخ و شیرین در مورد تجربیات کارآفرینی، تغییرات و گذشته زیست‌بوم و همچنین پیش‌بینی‌ها نسبت به آینده زیست‌بوم است. استیج اینوتکس که محلی تاریک اما با نورپردازی نوآورانه است، نمادی از این واقعیت است که با ایده‌های نو می‌توان در هر فضای تاریکی از مشکلات روشنی آفرید و جان و روح تازه بخشید.

در یکی از ارائه‌های برنامه استیج، یکی از سخنرانان در مورد فناوری‌هایی صحبت کرد که خود را به زندگی انسان‌ها تحمیل کرده‌اند؛ برای مثال زمانی علی‌رغم ممنوعیت دستگاه‌های چاپ و تصور اینکه این دستگاه‌ها موجب بیکاری کاتبان می‌شود، این فناوری جای خود را در بین مردم باز کرد و در مدت کوتاهی فراگیر شد. وی در ارائه خود از «تخریب خلاق» نام برد که یکی از مفاهیم بنیادی در زمینه نوآوری و کارآفرینی است.

ارائه استیج اینوتکس ۱۴۰۲-۲۰۲۳

وقتی نوآوری همه چیز را به هم می‌ریزد

با شنیدن کلمه نوآوری احتمالا در درجه اول به بیل گیتس، ایلان ماسک یا استیو جابز به عنوان بزرگترین نوآوران و مؤسسان شرکت‌های غول فناوری فکر می‌کنید، اما در یک نگاه اساسی‌تر به موضوع نوآوری شاید بد نباشد که این مفهوم را با نگاه یکی از بزرگترین اقتصاددانان حوزه کارآفرینی و نوآوری واکاوی کنیم که ۵ سال قبل از به دنیا آمدن بیل گیتس درگذشته است.

جوزف شومپیتر که برای بسیاری با نام آموزگار نوآوری آشناست، با تعاریف و توصیف‌‌هایی که در حوزه کارآفرینی و نوآوری داشته است، نقش به سزایی در شکل‌‌گیری اساس علمی بررسی حوزه‌‌های کارآفرینی و نوآوری داشته است. وی تلاش‌‌های بسیاری را صرف تشریح موضوع سرمایه‌‌داری و نیروهای تغییری که موجب تقویت یا تهدید سرمایه‌‌داری می‌شود کرده است و کارآفرین را به عنوان عامل کلیدی در این فرایند تغییر اقتصادی می‌داند.

نوآوری از دیدگاه شومپیتر، تنظیم‌کننده عملیات تولید محصولات و به عنوان یک برهم‌زننده نظم موجود و یک تعادل اقتصادی است که موجب ایجاد نظم و تعادلی جدید می‌شود. او برای اولین بار، اصطلاح تخریب خلاق را وارد ادبیات مفاهیم بنیادین اقتصاد کرد تا این حقیقت که نوآوری موجب از بین رفتن روش‌های سنتی و خلق روش‌های جدید می‌شود را در دامنه‌های کلان‌تر و وسیع‌تر مورد بحث قرار دهد.

سه ضلع مثلث تغییر

شاید برای شما این هم سؤال باشد که ارتباط سه مقوله نوآوری، کارآفرینی و فناوری چیست و چرا این مفاهیم معمولا در کنار هم به کار می‌روند. حتی ممکن است در بسیاری از موارد، سهوا به جای هم نیز به کار روند.

در جواب باید گفت نوآوری وقتی معنا پیدا می‌کند که فرصتی برای حضور و نقش‌آفرینی ایده و خلاقیت باشد. به عبارت بهتر، نوآوری همواره به دنبال خلق ارزشی است که دیگران متقاضی آن باشند و به این شکل، موضوع کارآفرینی که چیزی جز درک و بهره‌برداری از فرصت‌ها به کمک ایده‌ها نیست، به وقوع می‌پیوندد.

در هدایت ایده‌ها به سمت حل نیازهای بشری و پاسخگویی به فرصت‌ها، ممکن است ابزارهای مختلفی نیاز باشد. برای مثال فرض کنید کارفرما یا انجام‌دهنده طرح‌های عمرانی هستید و متوجه شده‌اید که فرایند مدیریت طرح و تهیه گزارشات با کندی یا مشکلات دیگر مواجه می‌شود و به همین دلیل در ابتدای هر طرح، بسیاری از وقت شما صرف تنظیم برنامه‌های مورد نیاز می‌شود.

ممکن است با خود فکر کنید اگر یک سکو (پلتفرم) یا نرم‌افزار یکپارچه و تخصصی وجود داشته باشد می‌توانید بسیاری از مشکلات را رفع کنید و به نیاز خود پاسخ دهید. برای طراحی این نرم‌افزار، نیاز به ابزاری دارید که شما را در رسیدن به این هدف کمک کند و اینجاست که فناوری نقش خود را ایفا می‌کند.

طراحی نرم‌افزار مدیریت یکپارچه‌ طرح‌های عمرانی، یکی از موضوعات ارائه‌ها در برنامه «معرکه» رویداد اینوتکس بود. این نرم‌افزار در انجام امور دفاتر فنی پروژه‌های عمرانی کاربرد دارد و با توجه به نیاز تیم، گزارشات متنوعی درباره‌ پروژه ارائه می‌دهد. ایده‌ای که از دل یک نیاز جوانه زده و به کمک ابزار فناوری به کارآفرینی تبدیل شده است. در هر برنامه معرکه رویداد اینوتکس، استارت‌آپ‌های مختلف در مقابل مخاطبان، به معرفی محصولات و خدمات خود می‌پردازند.

به این ترتیب، نوآوری به کمک فناوری، آغازگر تغییرات و تحولاتی می‌شود که نظام سنتی را کنار می‌زند و نظامی جدید را شکل می‌دهد. این نظام جدید در بسیاری از موارد این تغییرات به نحوی است که حتی زندگی بدون آن ناممکن می‌شود. برای مثال زمانی را به یاد آورید که تمام پرداخت‌ها را با پول نقد انجام می‌دادید و حالا فرض کنید که برای یک هفته کارت بانکی خود را کنار بگذارید و دوباره فقط از پول نقد استفاده کنید. آیا می‌توانید نوآوری‌هایی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنید را کنار بگذارید؟

در اینجا ذکر این نکته نیز ضروری است که فناوری‌ها، همان ابزارهایی هستند که برای تولید ثروت و توسط موضوعی بنیادی‌تر به نام علم شکل گرفته‌اند. فناوری‌ها، همان علوم مختلف هستند که به عرصه کاربرد درآمده‌اند. ثروت‌آفرینی در مجموعه علم و فناوری و در کنار نوآوری و کارآفرینی، در نگاه کلان‌تر، زنجیره‌ای را می‌سازند که به نام اقتصاد دانش‌بنیان می‌شناسیم.

چالش‌های تغییرات جدید

باید توجه داشت که تغییرات حاصل از نوآوری به سرعت انجام می‌شوند و باید به سرعت با این تغییرات خود را همسو و همراه نمود و از آن به خوبی استفاده کرد. در اینجا حضور به هنگام سیاست‌گذاران و تنظیم‌گران (رگولاتورها) نیز ضروری است تا با مسیری که هموار می‌کنند به کارآفرینان کمک کنند تا نفع نوآوری‌هایشان را به تعداد بیشتری از افراد برسانند.

یکی از چالش‌های جدی زیست‌بوم نوآوری کشور ما نیز موضوع فیلترینگ و اختلال اینترنت است که به کرّات و در برنامه‌های مختلف رویداد اینوتکس به آن پرداخته شد. این چالش در سال‌های اخیر به صورت یک پرونده باز باقی مانده و راه‌حلی بی‌تأثیر به مشکلات عصر جدید است. چیزی که در خلأ آن در این زمینه احساس می‌شود، اتخاذ سیاست‌های درستی است که هم به رشد زیست‌بوم نوآوری ایران کمک کند و هم صیانت و حفظ منافع جمعی ملت ایران را تضمین کند.

نوآوری و ایده‌های نو در حوزه سیاست‌گذاری در حال حاضر همان نوری است که باید در نقاط تاریک تابیده شود و چالش‌های جدید را با نگاهی نو حل کند؛ چراکه مشکلات جدید، راه‌حل‌های جدید نیز می‌طلبند. چه بسا برای حل این مشکلات بهتر است از فعالان این حوزه که خلاقیت و ایده‌محوری خود را در زیست‌بوم ثابت کرده‌اند هم کمک گرفت و آن‌ها را به هم‌فکری دعوت کرد.

بهانه‌های واهی در قبال مطالبات کارآفرینان جوان که در زیست‌بومی فعالیت می‌کنند که منفعت آن متعلق به همه مردم است، گریز از روش‌های درست حل مسئله است و این خود نشان می‌دهد که بایستی در این زمینه‌ها نیز برای حل مسائل مختلف، از نوآوری و ایده‌های نو کمک گرفت.

جلوه زیست‌بوم جوان نوآوری ایران در اینوتکس

در رویداد اینوتکس، برنامه دیگری تحت عنوان «فروم حمرانی» وجود دارد که در آن، ارائه‌دهندگان مختلف به سیاست‌گذاری‌های علم و فناوری ایران و همچنین مشکلات مختلف زیست‌بوم می‌پردازند. این برنامه، شامل سلسله جلساتی است که با حضور صاحب‌نظران، سیاست‌گذاران و فعالان زیست‌بوم نوآوری کشور برگزار می‌شود و مهمترین چالش‌های حکمرانی در ارتباط با حوزه فناوری و نوآوری را در آنن‌ها بررسی می‌شود.

در اولین برنامه فروم حکرانی، شکل‌گیری زیست‌بوم نوآوری ایران و نقاط عطف آن در ارائه‌ای معرفی شد. تاریخ این زیست‌بوم به ۱۳ سال قبل برمی‌گردد و اولین نقطه عطف خود را در اواخر دهه ۸۰ داشت که تعریفی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه شد و قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان به تصویب مجلس رسید. در این زمان بود که شرکت‌های دانش‌بنیان به رسمیت شناخته شدند و موضوع دانش‌بنیان وارد ادبیات اقتصادی ایران شد.

فروم حکمرانی در رویداد اینوتکس ۱۴۰۲-۲۰۲۳

بعد از یک دهه فعالیت زیست‌بوم و افزایش بازیگران آن از شرکت‌ها گرفته تا سرمایه‌گذاران مختلف، نقطه عطف دیگری نیز در این حوزه در سال گذشته و با تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان رقم خورد. این قانون به دنبال آن است که بستر را برای ورود فناوری و نوآوری به چرخه‌های سنتی صنایع بزرگ کشور، مانند صنعت نفت و گاز، فولاد، خودروسازی و… را نیز فراهم کند.

اکنون پس از گذشت ۱۰ سال، خانواده زیست‌بوم نوآوری در ایران پرجمعیت‌تر شده و انواع شرکت‌ها، استارت‌آپ‌ها، صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران، شتاب‌دهنده‌ها و… را در خود جای داده است. خانواده‌ای که با حضور در رویداد بزرگ اینوتکس می‌توان گوشه‌ای از آن را دید. این بازیگران و فعالان مختلف، در جای‌جای غرفه‌های نمایشگاه اینوتکس و بخش‌های مختلف دیگر آن پذیرای علاقه‌مندان به حوزه نوآوری و فناوری هستند.

تلاش اینوتکس برای تحقق رویکرد امید

در ابتدای امسال، پیش‌بینی‌های مختلفی از وضعیت زیست‌بوم در این سال انجام می‌شد. برخی از فعالان زیست‌بوم اعتقاد داشتند که در سال جدید ممکن است شرایط جذب سرمایه برای استارت‌آپ‌ها دشوار باشد و همچنین شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های نوپای کوچک به دلیل کمبود منابع مالی از میان بروند. برخی نیز اعتقاد داشتند زیست‌بوم با قدرت به پیش خواهد رفت و شاهد تولد بازیگران بسیاری در حوزه‌های مختلف خواهیم بود.

اینوتکس امسال اما، با توجه به نیاز مبرم زیست‌بوم به تأمین مالی، رویداد بزرگ دیگری به نام فینوتکس را برای اولین بار کلید زد که قصد دارد در آن به طور خاص به بازیگران تأمین مالی و صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بپردازد. در همان ابتدای فعالیت اینوتکس و در برنامه افتتاحیه نیز، حمایت از دانش‌بنیان‌های کوچک وعده‌ای بود که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ارائه داد.

رویداد فینوتکس، برنامه‌های مختلفی نظیر برگزاری جلسات B2B برای ارائه استارت‌آپ‌ها به سرمایه‌گذاران تحت عنوان کافه سرمایه و کارگاه‌های کوآپ برای آشنایی استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها با جزئیات و روش‌های تأمین مالی را در روال کاری خود دارد.

گزارش تصویری اینوتکس ۱۴۰۲-۲۰۲۳ را از اینجا ببینید.